ޓެކްނޮލޮޖީއޭ ބުނެފިނަމަ އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް ހިތަށް ވަންނާނީ "ލުއި ފަސޭހަ"ކަމެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން ވަރަށް ގިނަ ގޮތްގޮތުން، ވަރަށް ގިނަ ކަންކަމަށް ލުއި ފަސޭހަތައް ލިބިގެންދާކަން އަޅުގަނޑުމެން ކޮންމެ މީހަކު ވެސް ޤަބޫލުކުރާނެއެވެ. ހަމައެހެންމެ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން ގެއްލުންތަކެއް ލިބެމުންދާ ކަމަކީ ވެސް ޤަބޫލުކުރަންޖެހޭ ހަޤީޤަތެކެވެ. އެގޮތުން ޓެކްނޮލޮޖީއާ ގުޅިގެން އެންމެ ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބެމުން ދަނީ އިންސާނުންގެ ޞިއްޙަތަށޭ ދެންނެވުން ކުށަކަށް ނުވާނެއެވެ. ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ތުއްތުކުދިންނާއި ފުރާވަރު އުމުރުގެ ކުދިންގެ ޞިއްޙަތަށް ޓެކްނޮލޮޖީއާ ގުޅިގެން ވަރަށް ބޮޑެތި، ނޭދެވޭ އަސަރުތައް ކުރަމުންދެއެވެ.

ޓެކްނޮލޮޖީއާ ގުޅިގެން އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅި މި ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ބަދަލުވެފައެވެ. އިހުގެ ދިވެހިންނަކީ ވަރަށް މަސައްކަތްތެރި، ހީވާގި، ކެރޭ ބައެއް ނަމަވެސް މިހާރު ފެންނަމުން ދަނީ މުޅިން ތަފާތު މަންޒަރެކެވެ. ކޮންމެ ކަމެއްގައި ވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އިޚުތިޔާރުކުރެވެނީ އެކަމެއް ކުރެވެން އޮތް އެންމެ "ފަސޭހަ"، އެންމެ "ޒަމާނީ" ގޮތެވެ. އެގޮތުން ކުދިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމާއި، އެކުދިންގެ ޞިއްޙަތާ ގުޅޭ ކަންކަމުގައި ވެސް ޚިޔާރުކުރެވެނީ އެންމެ ހަށްޓަށް ލުއި، އެންމެ ކަންފަސޭހަ ގޮތްތަކެވެ. ކުދިންގެ ކެއުން ބުއިމުން ފެށިގެން ގޮސް، ރޯންފެށުމުން މަސަލަސްކުރުމުގައި ވެސް ބޭނުންކުރެވެނީ އެންމެ ފަސޭހަ ގޮތްތަކެވެ. ކުޑަދަރިފުޅު ފޫހިވެގެން ރޮއެލާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ގެންގޮސް ހަވާލުކުރެވެނީ ޓީވީއާ އެވެ. ނުވަތަ އެ ނޫން ވެސް އެ ފަދަ ކޮންމެ ވެސް ސްކްރީނަކާއެވެ. ސްކްރީންތަކުން ފެންނަ ޝަޚުސިއްޔަތުންނަކީ ކުދިން ތަރުބިއްޔަތުކުރާ އެންމެ އިސް ވެރިންނެވެ. ކުދިންގެ ހުރިހާ ކޮންޓްރޯލެއް އޮންނަނީ އެފަދަ ފަރާތްތަކުގެ އަތްމަތީގައެވެ. ފަސޭހަކޮށްލުމުގެ ގޮތުން ކުރެވޭ މި ފަދަ ކަންކަމާ ގުޅިގެން ދެން ނުކުންނާނެ ޞިއްޙީ އަދި އިޖުތިމާޢީ މައްސަލަތަކާ މެދު ވިސްނައެއް ނުލެވެއެވެ. ހަޤީޤަތުގައި މި ފަދަ ކަންކަމުގެ ނޭދެވޭ އަސަރުތައް ސީދާގޮތުންނާއި، ނުސީދާގޮތުން ކުދިންގެ ޞިއްޙަތައް ކުރެއެވެ. އެގޮތުން ފާހަގަކުރެވޭ ބައެއް ކަންކަން:

މާ ބޮޑަށް ބަރުދަން އިތުރުވުން.

"އޮބެސިޓީ" ނުވަތަ ފަލަވާބަލި ޖެހޭ ކުދިން އިތުރުވުމަކީ އަދުގެ ޖީލުގެ ކުޑަކުދިންގެ މެދުގައި ވަރަށް އާންމުވެފައިވާ، ސީރިއަސް މައްސަލައެކެވެ. ކޮންމެ ކުއްޖެއްގެ ވެސް ބަރުދަން ހުންނަން ވާނީ ކުއްޖާގެ އުމުރާއި، އިސްކޮޅާ އެކަށީގެންވާ ވަކި ޚާއްޞަ މިންވަރެއްގައެވެ. އެކަމަކު މިހާރުގެ ގިނަ ކުދިންނަކީ މި ދެންނެވި މިންގަނޑަށްވުރެ ބަރު ނުވަތަ މާ ބޮޑަށް ބަރު ކުދިންނެވެ. ޒަމާނަށް އައި ބަދަލުތަކާ އެކު، ފަލަވާ ބަލި އާންމުވުމަށް މަގުފަހިވި މައިގަނޑު 2 ސަބަބެއް ޞިއްޙީ މާހިރުން ފާހަގަކުރައްވައެވެ. އެއީ ކުދިންގެ ހަރަކާތްތެރިކަން ކުޑަވުމާއި، ކެއުން ބުއިމުގައި ބޭނުން ކުރާ ބާވަތްތަކަށް އައި ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެވެ.

މީގެ ތިރީހަކަށް އަހަރު ކުރިއަށް ވިސްނާލާއިރު، އަތޮޅުތެރޭގެ ރަށްރަށުގައި ކުދިން ބޮޑެތިވަމުން އައީ ވަރަށް މިނިވަން ޖައްވެއްގައި، ހަރަކާތްތެރިކަމާ އެކު، ހެލިފެލިވެ އުޅުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބިގެންނެވެ. އެ ކުދިން އެއްވެސް ފިކުރެއް ނެތި މަގުތަކާއި، ގޮނޑުދޮށުގައި ދުވެ، ކުޅެ އުޅުނެވެ. މީދަލެއްހާ ހަލުވިކަމާއެކު ގަސްގަހަށް އަރައި ފައިބާ ހެދިއެވެ. ފަރިތަކަމާ އެކު މޫދުގައި ފަތާ އުޅުނެވެ. މިއީ މުޅިން ވެސް ކުދިންގެ ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮކަމާ ގުޅުން ހުރި ހަރަކާތްތަކެވެ. އެކަމަކު މިހާރުގެ ކުދިންނަކީ މި ފަދަ ހުރިހާ ކަމަކުން "މަޙްރޫމު"ވެފައި ތިބި ކުދިންނެވެ. މިހާރުގެ ކުދިންގެ މުޅި ދިރިއުޅުމަކީ "ޓެކްނޮލޮޖީ"އެވެ. ޓިވީ އާއި ވީޑިއޯ ގޭމުތަކާއި، ފޯނާއި، އިންޓަރނެޓަކީ އެ ކުދިންގެ މުޅި "ދުނިޔެ"އެވެ. ގެއިން ބޭރަށް ނުކުމެލާ، ރައްޓެހިންނާ އެކުގައި ކުޅެ، ދުވެ، ހަރަކާތްތެރިވެ އުޅޭ މަންޒަރު ފެންނަނީ ވަރަށް މަދުންނެވެ. އާންމު ގޮތެއްގައި އެ ކުދިން ރައްޓެހިންނާ މުޢާމަލާތް ކުރަނީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްގެންނެވެ. ކިޔަވައި، ފިލާވަޅުތައް ހަދަނީ ސްކޫލުން ދީފައި އޮންނަނީ "ޓެބްލެޓް" ބޭނުންކޮށްގެންނެވެ. މުނިފޫހިފިލުވަނީ ޓީވީ އާއި އިންޓަރނެޓްގެ އެހީގައެވެ. އެހެންކަމުން ދެން ބޭރަށް ނުކުމެ އުޅުމުގެ ބޭނުމަކީ ކޮބާ ހެއްޔެވެ؟ ގިނަ ބެލެނިވެރިންނަށް ވެސް ޤަބޫލުކުރެވިފައި އޮންނަނީ މިފަދައިންނެވެ. "ފިނިކޮޓަރި"އެއް ގައި އިނދެގެން ކިޔަވައި، މުނިފޫހި ފިލުވައި، ރައްޓެހިންނާ ވާހަކަދައްކާ ހެދޭ ކަމުގައި ވަނީ ނަމަ ގެއިން ބޭރަށް ކުދިން ފޮނުވުމުގެ އެއްވެސް ބޭނުމެއް ނެތެވެ.

މާ ބޮޑަށް ބަރުދަން އިތުރުވުމަށް މެދުވެރިވާ އަނެއް ސަބަބަކީ ދިވެހިންގެ ކެއުން ބުއިމަށް އައި ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެކެވެ. މިހާރުގެ ކުދިންގެ ދުވަހުގެ މައިގަނޑު ކެއުމަކީ ޕާނާއި، ބަނަހުގައި ތައްޔާރު ކުރާ "ޒަމާނީ"ކާނާއެވެ. ސޮފްޓް ޑްރިންސް އާއި އެނާރޖީ ޑްރިންކްސް އެވެ. ސޮސެޖާއި، ޗިކަން އެންޑް ޗިޕްސް ފަދަ ތެލުލި ބާވަތްތަކެވެ. ކުރިން ދިވެހިންގެ ކެއުމުގައި ބޭނުން ކުރެވުނު މައިގަނޑު ބާވަތްތައް ކަމުގައިވާ ބަތާއި، ރޮށްޓާއި، ގަރުދިޔަ އާއި ރިހަ އަކީ މިހާރު ކޮންމެ ގެއެއްގައި ވެސް އެ ގެއެއްގައި ތިބޭ އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށް ޚާއްޞަ ބާވަތްތައް ކަމުގައި އޮންނަނީ ޤަބޫލުކުރެވިފައެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ބަތާއި، ކާށިކިރު އަޅައިގެން ކައްކާފައި ހުންނަ ރިހައަކީ ޞިއްޙަތައް ގެއްލުން ހުރި ބާވަތްތައް ކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭތީ، އެފަދަ ބާވަތްތަކާ މުޅިން ދުރުވާތަން ވެސް ފެނެއެވެ. އިހުގެ ދިވެހިންނަކީ އަމިއްލަ ރަށުގައި ހައްދާ ގޮވާމާއި، ތަރުކާރީއާ، ފަލަމަޑީގެ ބާވަތްތަކާއި، ކަނޑުން ލިބޭ މަސް ކައިގެން އުޅުނު ބައެކެވެ. މަޝްހޫރު ޕްރޮފެސަރު ހަސަން އުޤައިލް ލިޔުއްވާފައިވާ ޞިއްޙީ ހަދިޔާ ފޮތުގައި ބަޔާންކުރައްވާފައި ވާގޮތުން މީގެ ފަންސާހަކަށް އަހަރު ކުރިން ދިވެހިން ކައިބޮއެ އުޅުނު ތަކެއްޗަކީ ޞިއްޙީ ގޮތުން އެންމެ ރަނގަޅު ބާވަތްތަކެވެ. އެކަމަކު މީގެ ތިރީހަކަށް އަހަރު ކުރިން ފެށިގެން ދިވެހިންގެ ކެއުން ބުއިމަށް ވަނީ ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް އަންނަން ފަށާފައެވެ. އެގޮތުން ކެއުމުގައި ތެލާއި ހަކުރު ވަރަށް ގިނައިން ބޭނުންކުރަން ފެށިއެވެ. ދިވެހިވަންތަ ކެއުންތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ފާޑުފާޑުގެ ބޮނޑިބަތާއި، ދިޔާހަކުރާއި، ތެލުލި ހެދިކާއާ، ކާށިކިރު ވަރަށް ގިނައިން ބޭނުންކުރެއެވެ. އެކަމަކު އޭރު ބޮޑެތި މީހުން ވެސް އަދި ކުޑަކުދިން ވެސް މާ ބޮޑަށް ފަލަވެގެން ދާތަނެއް ނުފެނެއެވެ. ޞިއްޙީ މާހިރުން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި އެކަމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ އިހުގެ ދިވެހިން އުޅެމުން ދިޔަ ހަރަކާތްތެރި ދިރިއުޅުމެވެ. އާމްދަނީ ހޯދުމަށްޓަކައި ކޮށްއުޅުނު ބުރަ މަސައްކަތްތަކެވެ. އެކަމަކު މިހާރު މިވަނީ ޒަމާން ބަދަލުވެފައެވެ. މިއީ ސްވިޗަކަށް ފިތާލުމުން ހުރިހާ ކަމެއް ކުރެވޭ ޒަމާނެވެ. އަތުގައި އޮންނަ މޮބައިލް ފޯނުން އާމްދަނީ ހޯދާ ޒަމާނެވެ. އެހެންކަމުން ހަރަކާތްތެރިވެ އުޅެގެން ހަށިގަނޑުން ދާ އޮހޮރުވުމުގެ ބޭނުމެއް ނޯވެއެވެ. ފަލަވާ ބައްޔާއި، ހަކުރުބައްޔާއި، ކޮލެސްޓްރޯލް މަތިވުން ފަދަ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއާ ގުޅިފައިވާ ބަލިތައް އިންތިހާއަށް އިތުރުވަމުންދާ އިރު ވެސް އެކަންކަމާ މާބޮޑަށް ވިސްނައި، ފިޔަވަޅު އަޅާތަނެއް ނުފެނެއެވެ.

ނަފުސާނީ މައްސަލަތައް.

ކުޑަކުދިންނަށް ދިމާވާ ތަފާތު ނަފުސާނީ މައްސަލަތައް ވެސް އަންނަނީ އެއް ދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް އިތުރުވަމުންނެވެ. ބައެއް ކަހަލަ ނަފުސާނީ މައްސަލަތަކަކީ އުފެދުމުގައި ސިކުނޑީގައި ހުންނަ އުނި ކަމެއްގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ޙާލަތްތައް ކަމުގައި ވިޔަސް، މިއަދުގެ މުޖުތަމަޢުން ފެންނަނީ މިކަން ވަރަށް ބޮޑަށް ބަދަލުވެފައިވާ މަންޒަރެވެ. އުފަންވާއިރު ސިކުނޑީގައި އެއްވެސް ކަހަލަ ނުކުޅެދުންތެރިކަމެއް ނެތް ކުދިން ވެސް ވަރަށް ޅަފަތުގައި ނުވަތަ އުމުރުގެ ވަކި ހިސާބަކުން ބޮޑެތި ނަފުސާނީ މައްސަލަތަކުގެ ތެރެއަށް ގެނބިގެން ގޮސް، ފަރުވާއާއި ތެރަޕީ ހޯދަންޖެހެއެވެ. މި ފަދަ ޙާލަތްތައް މެދުވެރިވާ އެންމެ އާންމު ސަބަބަކީ ޓެކްނޮލޮޖީއެވެ. ކިރިޔާ ތަންތަން ފެންނަން ފަށާ އުމުރުން ފެށިގެން ބައެއް ކުދިންގެ މުޅި "ދުނިޔެ"އަކީ ސްކްރީން ތަކެވެ. ޓީވީ އާއި ފޯނެވެ. ސްކްރީން ބެލުމުގައި ހޭދަކުރާ ވަގުތު ހައްދުފަހަނައަޅައި ގޮސް، ވަށައިގެންވާ މާހައުލުގައި އެހެން ބަޔަކު އުޅޭކަން ކުދިންނަށް ނޭނގޭ ހިސާބަށް ކަންކަން ދެއެވެ. އެއްވެސް ވަރަކަށް އެހެން މީހުންގެ މޫނަށް ނުބެލުމާއި، ގޮވާލުމުން ސަމާލުކަން ނުދިނުމާއި، ވާހަކަދައްކަން ނޭނގުމާއި، އެހެން މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅެން ނޭނގުން ފަދަ ކަންކަން ކުރިމަތިވެއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެފަދަ ކުދިން ހިމެނެނީ އުމުރަށް ވުރެ ސިކުނޑި "ޅަ" ނުވަތަ އުމުރާ އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް ސިކުނޑި ފުރިހަމަ ނުވާ ކުދިންގެ ތެރޭގައެވެ. ސްކޫލަށް ގޮސް، އެހެން މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅުމަކީ މިފަދަ ކުދިންނަށް ވަރަށް އުނދަގޫ ކަމެކެވެ.

މާ ޅައުމުރުގައި ސޯޝަލް މީޑިއާ ބޭނުން ކުރަން ފެށުމަކީ ވެސް ކުދިންގެ ނަފުސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް އެކަމުގެ ނޭދެވޭ އަސަރު ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރާ ކަމެކެވެ. ފުރާވަރުގެ ކުދިންނާއި، އެއަށްވުރެ އުމުރުން މާ ހަގު ކުދިންނަކީ ވެސް އަމިއްލަ ފޯނާއި، ލެޕްޓޮޕް ގެންގުޅޭ ކުދިންނެވެ. އަސާސީ އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައި އިންޓަރނެޓް ބޭނުންކުރާ ކުދިންނެވެ. ކުދިން އަމިއްލައަށް ސޯޝަލް މީޑިއާގެ ޕްލެޓް ފޯމްތަކުގައި އެކައުންޓްތައް ހަދައިގެން ރައްޓެހިންނާ ވާހަކަދައްކައި، ސަމާސާކޮށް، މުނިފޫހިފިލުވައެވެ. މިގޮތަށް ކުރެވޭ ސަމާސާތައް ވަކި މިންވަރެއްގައި ނުހިފެހެއްޓި، ފޮޓޯއާއި ވީޑިއޯއާއި ޓެކްސްޓް މެސެޖުތައް ހިއްސާކޮށް، އެއްކުއްޖަކު އަނެއް ކުއްޖަކަށް ގަނާކުރުން ފަދަ ކަންކަން ހިނގައެވެ. މިފަދަ ކަންކަން ހިނގާކަން ގިނަ ފަހަރަށް ބެލެނިވެރިންނަކަށް ނޭނގެއެވެ. އެހެންކަމުން ރަނގަޅު ވަގުތުގައި އެކަން ހުއްޓުވޭނެ ގޮތެއް ނޯވެއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ގަނާގެ ޝިކާރައަކަށްވެ، ކުއްޖާ ޑިޕްރެޝަނަށް ހުށަހެޅިގެންދެއެވެ. ސްކޫލަށް ދާން ބޭނުން ނުވުމާއި، ކިޔެވުން މަތިން ފޫހިވުމާއި، އަބަދު އެކަހެރިވެގެން އުޅެން ބޭނުން ފަދަ ކަންކަމުގެ އަސަރު ސީދާގޮތުގައި ކުއްޖާގެ މުސްތަޤުބަލަށް ކުރެއެވެ.

އިންޓަރނެޓުން ދިމާވާ ނުދަންނަ މީހުންނާ ވާހަކަދައްކައި، ގުޅުން ބަދަހިކުރުމުގެ ތެރެއިން ވެސް ކުދިން ނަފުސާނީ މައްސަލަތައް ހުށަހެޅިގެންދެއެވެ. އެގޮތުން ކާކު ކަން ނޭނގޭ މީހުންނާއި ޒާތީ މަޢުލޫމާތާއި، ފޮޓޯ އާއި ވީޑިއޯ ހިއްސާކުރެވިގެން، ކުއްޖާ އެކަމުގެ ތެރޭގައި "ހައްޔަރު"ވެދެއެވެ. އެފަދަ ކަމެއް ކުރެވިއްޖެނަމަ ދެން ހަދަންވީ ގޮތް ގިނަ ފަހަރަށް އޮންނަނީ ނޭނގިއެވެ. އެކަމުން ސަލާމަތްވުމަށް އިތުބާރުކުރެވޭ ގާތް މީހެއްގެ އެހީ ހޯދުމުގެ ބަދަލުގައި އަމިއްލަ ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުން ދިނުމާއި، އަމިއްލައަށް މަރުވުން ފަދަ ކަންކަން ކުރެއެވެ. ތަފާސްހިސާބުތަކުން ދައްކާގޮތުގައި ޓެކްނޮލޮޖީއާ ގުޅުން ހުރި މިފަދަ ކަންކަމުގައި ކުދިން އަމިއްލައަށް މަރުވާ ރޭޓު ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް އިތުރުވެފައެވެ.

އެހެން މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅެން ނޭނގުން.

އެހެން މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅުމަކީ ވެސް ދުޅަހެޔޮ ޞިއްޙަތަކަށް ވަރަށް މުހިއްމު ކަމެކެވެ. އެހެން މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅުމުގެ ތެރެއިން ވަކިވަކި ކުދިންގެ މެދުގައި އޮންނަ ގުޅުންތައް ބަދަހިވުމުގެ އިތުރުން ކުއްޖާގެ ނަފުސާނީ ދުޅަހެޔޮކަން އިތުރުވެގެންދެއެވެ. ނަމަވެސް މިއަދުގެ ޖީލުގެ ގިނަ ކުދިންނަކީ އެހެން މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅެން ނޭނގޭ، އިޖުތިމާޢީ ގޮތުން ވަރަށް ބަލިކަށި ކުދިންނެވެ. މިކަމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ކުދިން އުޅެ ބޮޑުވާ "އެކަހެރި" މާހައުލެވެ. މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ ކުދިންނަކީ ކުދިކުދި "ކޮށި"ތަކެއްގައި ބަންދުވެފައި ތިބުމަށް މަޖުބޫރު ކުދިން ނަމަވެސް، އަތޮޅުތެރޭގެ ރަށްރަށުގައި ދިރިއުޅޭ ކުދިންނަށް އިޖުތިމާޢީ ގުޅުންތައް ޤާއިމުކުރުމަށް ގިނަ ފުރުޞަތުތައް ފަހިވެފައި ހުރެއެވެ. އެކަމަކު އެ ފުރުޞަތުގެ ބޭނުން އެއްވެސް މިންވަރަކަށް ނުހިފެއޭ ދެންނެވިދާނެއެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީއަށް "އެޑިކްޓް"ވުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މާ ގިނައިން މީހުންނާ ބައްދަލުވެ، ފެނިދެނިވެ އުޅެން ކުދިން ބޭނުމެއް ނުވެއެވެ. އިޖުތިމާޢީ ގުޅުންތައް ޤާއިމުކުރުމަކީ ކިހާ މުހިއްމު ކަމެއް ކަމާއި، އެކަން އެގޮތަށް ކުރުވުމަށް ބާރުއެޅުމުގެ ގޮތުން ބެލެނިވެރިން ވެސް މާ ބޮޑު ކަމެއް ކުރާ ތަނެއް ނުފެނެއެވެ. އެކަމަކު ތުއްތު ކުއްޖަކު ބޮޑުވަމުން އަންނަ އިރު އެހެން މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅެން ދަސްވެފައި އޮތުމަކީ ތަރުބިއްޔަތުގެ ވަރަށް މުހިއްމު ބައެކެވެ. ކޮންމެހެން ދަސްވެފައި އޮންނަންޖެހޭ ލާޒިމު ކަމެކެވެ. އޭރުން އާއިލާއާއި ރައްޓެހި ރަހުމަތްތެރިންނާ ދެމެދުގައި އޮންނަ ގުޅުން ބަދަހިވާނެއެވެ. މީހުންނާ އެކުގައި އުޅޭ އިރު ޖެހޭ ކުދިކުދި މައްސަލަތައް އަމިއްލައަށް ހައްލުކުރުމުގެ ޤާބިލުކަން ލިބިގެންދާނެއެވެ. އަމިއްލަ ޚިޔާލާއި ޝުއޫރު އެހެން މީހުންނާ ހިއްސާކޮށް، އެހެން މީހުންގެ ޚިޔާލަށް އިޚުތިރާމުކުރަން ދަސްވެގެންދާނެއެވެ. އަދި ހަމައެހެންމެ ސްކްރީން ބެލުމުގައި ހޭދަކުރާ ވަގުތު މަދުކުރެވި، ބޭނުންތެރި، އުފެއްދުންތެރި ގޮތެއްގައި ވިސްނުމަށް ލިބޭ ފުރުޞަތުތައް އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ.

ޓެކްނޮލޮޖީ އަކީ މިހާރު އަސާސީ އެއްޗެކެވެ. ފެނާއި ކަރަންޓު ފަދައިންނެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީއާ ނުލައި އެންމެ ދުވަހެއް ހޭދަކުރަން ޖެހުނަސް އެތައް ބައެއްގެ ދިރިއުޅުމަށް އެކަމުގެ ނޭދެވޭ އަސަރު ކުރާނެއެވެ. ކުދިންގެ ކިޔެވުމާއި، އާމްދަނީ ހޯދާ ގޮތްތަކާއި، ކެއުން ބުއިން ފަދަ އެންމެ އާދައިގެ ކަންކަމަށް ހުރަސްއެޅޭނެއެވެ. ނަމަވެސް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުން ކުރެވެނީ އެންމެ އެކަށީގެންވާ ރަނގަޅު ގޮތުގައިތޯ އަމިއްލަ ނަފުސާ ސުވާލުކޮށްލާށެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީގެ ސަބަބުން ތިމާގެ އަމިއްލަ ޞިއްޙަތާއި ކުދިންގެ ޞިއްޙަތަށް ކުރާ ނޭދެވޭ އަސަރުތައް ދެނެގަނެ، އެކަންކަމާ މެދު ސީރިއަސްކޮށް ވިސްނައި، އަޅަންޖެހޭ މުހިއްމު ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމަކީ ކޮންމެހެން ބޭނުން ކަމެކެވެ.