އެކި މީހުންގެ ހިޔާލު އެކި ކަންކަމުގައި ތަފާތުވާނެއެވެ. މިއީ ދުނިޔެ ކުރަހާ ދައްކާ މަންޒަރެވެ. ޒަމާނާއި އެއްކޮށް ދުނިޔެ ބަދަލުވަމުން، ކަންކަމަށް އައި ކުރިއެރުމާއެކު، ތަރައްގީއާއި ތަހުޒީބުގައި އިތުރު ހަރުފަތްތަކަކަށް ދިވެހިންވެސް ފައި ނަގައިފިއެވެ. މި ތަހުޒީބު މުޖުތަމައުގައި ހިޔާލު ފާޅުކުރުމަކީ ވަރަށް ފުޅާކޮށް ތަނަވަސްކޮށް ލިބިފައި އޮތް މިނިވަން ކަމެކެވެ. މި މިނިވަންކަމުގެ ބޭނުން ހިފަންވީ ގޮތާއި ހިފޭނޭ ގޮތްތަކެއް ހަގީގަތުގައި އެބައޮތެވެ. ނަމަވެސް މިއީ މިނިވަން ކަމެކެވެ. މިނިވަން ކަމެއްގައި އެއްވެސް ނުފޫޒެއް ވާނަމަ އެއަށް މިނިވަން ކަމޭ ކީދާނެތޯ ބަޔަކު މީހުން ސުވާލު އުފައްދައެވެ.

އަހަރެމެން އިންސާނުންނަކީ ޚާލިޤުވަންތަ މާތް ﷲ ގެ އަޅުންނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އަހަރެމެން އިންސާނުންގެ ޢަމަލުތަކުގައި އިހްތިޔާރު ވަނީ ދެއްވާފައެވެ. މިނިވަން ކަމެއް ވަނީ ދެއްވާފައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އަހަރެމެން ތަބާވެ ބޯލަނބަން ޖެހޭ ފަރާތެއް ވާކަން އަހަރެމެން ހަނދާނެއް ނުނެތެއެވެ. އުޅެންވީ ގޮތާއި ހިނގަންވީ މަގު އެފަރާތުން އަހަރެމެންނަށް ދައްކަވާފައިވާކަން ވެސް އަމުދުން ހަނދާނެއް ނުނެތެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެފަރާތުން އަހަރެމެންނަށް ދެއްވި މިނިވަން ކަމުގެ ވާހަކަ އަހަރެމެން ދައްކާއިރު، އެފަރާތުގެ މަތިން ގިނަބަޔަކު ހަނދާން ނައްތާލައެވެ. އިންސާނާ ދުނިޔެއަށް ފޮނުއްވި ފަރާތާއި، ދުނިޔެއަށް ފޮނުއްވުނު ސަބަބު ހަނދާން ނެތިކޮށްލައެވެ.

ބައެއް މީހުން ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި މިނިވަން ކަމުގެ މާނާގައި ކޮންމެ ކަމެއް ކުރެވިދާނެއެވެ. ކޮންމެ ހިޔާލެއްވެސް ފާޅު ކުރެވިދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ގަބޫލުކުރަން ޖެހޭ ހަގީގަތަކީ އަހަރެމެން މުސްލިމުންނަށްވީތީ ހިޔާލު ފާޅު ކުރުމުގައި ހުދޫދެއް، އިމެއް ނުވަތަ މިންގަނޑެއް އޮންނަން ވާނެއެވެ. އެ މީހަކު ފާޅު ކުރާ ހިޔާލެއް، އިސްލާމްދީނުގެ އަސްދަނޑިން ބޭރު ވާނަމަ އެއީ ހިޔާލު ފާޅުކުރުގެ މިނިވަން ކަމުން އެމީހަކު ބޭރުވުމެވެ. އާދޭހެވެ! އެފަދަ ހިޔާލެއް އުފެދިދާނެއެވެ. ހިތުގައި ދައުރުވެސް ވެދާނެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ފާޅު ނުކޮށް ބެހެއްޓިދާނެ ނޫންތޯއެވެ.

ދިވެހު މުޖުތަމައަކީ ސައްތައިންސައްތަ އިސްލާމީ މުޖުތަމައެއް ކަމަށް ދައުވާ ކުރާ މުޖުތަމައެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މި މުޖުތަމައުގައި ބައެއް ދިވެހީންގެ ޢަމަލުތަކާއި ބަސްމަގު ހުންނަ ގޮތުން މި ދައުވާ ބާތިލުވެދާނެއެވެ. އެހެނީ އެމީހުންގެ ޢަމަލުތަކާއި ފާޅު ކުރާ ހިޔާލުތަކުގައި ހަމައެއް ނުވަތަ ހައްދެއް ނުހުންނާތީއެވެ. އިސްލާމްދީނުގެ ސާފު ހުކުމްތަކާއި ދެކޮޅު ހިޔާލުތައްވެސް އިސްލާމުންގެ ސިކުނޑިން ނެރެ ހާމަ ކުރާތީއެވެ. އެފަދަ ނަޖިސް ހިޔާލުތައް ފާޅު ކުރުމަށްފަހު، އެއީ ހިޔާލު ފާޅުކުރުމުވެ މިނިވަން ކަމޭ ބުނެ އެމީހުންގެ ނިވައިފަތްގަނޑަކަށް މި މިނިވަންކަން ބޭނުން ކުރެއެވެ. މިއީ މިކަން އޮންނަންވާނޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ.

އިސްލާމީ މުޖުތަމައެއްގައި ކިތަންމެ ފުޅާކޮށް ނުވަތަ ތަނަވަސްކޮށް މިނިވަން ކަމުގެ ހައްގު ލިބިދީފައި އޮތަސް، އިސްލާމްދީނާ ފުށުއަރާ، ކަސިޔާރު ހިޔާލުތައް ފާޅު ކުރުމަކީ ހުތުރު އަދި ނަޖިސްކަން ބޮޑު ޢަމަލެކެވެ. ފަހުރެއް އަދި ޝަރަފެއްކަމަށް ބައެއް މީހުން އެކަން ދެކުނަަސް، ހަނޑަސްވަޅަކަށްވުރެ އެވެރިންގެ ޢަމަލުތަކުގެ ނުވަތަ ހިޔާލުތަކުގެ ނަޖިސްކަން ބޮޑެވެ.