ދަޢުލަތުގެ ބެލެނިވެރިކަމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ ކުދިންނާ މެދު ދަޢުލަތުން އިހުމާލުވާ ވާހަކައަކީ މިހާރު ދިވެހިންނަށް އާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އެންމެން ދަންނަ ހަޤީޤަތެކެވެ. އެންމެ އެކަށީގެންވާ ރަނގަޅު ގޮތުގައި ދަޢުލަތަށް އެކުދިންގެ ކަންކަން ނުބެލެހެއްޓި، ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ބޮއްސުންލައިގެން ދާއިރު ވެސް މުޖުތަމަޢުން އެކަމާ އަޅާނުލައި ތިބެންވީތޯ އެވެ. "އެއީ އަހަރެމެންގެ ދަރިންނެއް ނޫނޭ، އަހަރެމެންނާ ބެހޭ ކަމެއް ނޫނޭ" ބުނެ ނިންމާލެވޭ ވަރަށް ވުރެ މައްސަލައިގެ ސީރިއަސް ކަން މާ ބޮޑެވެ. މިއަދުގެ ތުއްތުކުދިންނަކީ މާދަމާގެ ޒުވާނުންނެވެ. ޤައުމެއްގެ އުފާ ފާގަތިކަން އޮންނާނީ އެ ޤައުމެއްގެ ޒުވާނުންގެ އަތްމަތީގައެވެ. އަޚުލާޤު ރަނގަޅު ހަރުދަނާ ޒުވާން ޖީލެއް ބިނާކުރުމުގައި މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން ނާކާމިޔާބު ވެއްޖެނަމަ މާދަމާ މި ޤައުމުން ފެންނާނީ މަސްތުވާތަކެއްޗާއި، މާރާމާރީއާ، ވައްކަމާއި، ފޭރުމާއި، ހިއުމަން ޓްރެފިކިންގެ ހާއްޔަކަށް މި ޤައުމު ވެގެންދާ މަންޒަރެވެ. މިއީ އެއްވެސް ދިވެއްސަކު ދެކެން ބޭނުންވާނެ ދުވަހެއް ނޫނެވެ.

ދަޢުލަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ ކުދިންގެ އަދަދު ވަރަށް ބޮޑަށް އިތުރުވެ، މައްސަލަތައް ގިނަވެ، ކުޑަކުދިންގެ ހިޔާ އާއި ފިޔަވަތީގައި ތިބޭ ކުދިންނަށް އިތުރު އެހެން ގޮތެއް ހޯދައިދޭން ދަޢުލަތަށް މަޖުބޫރުވިއެވެ. އެހެންކަމުން 2020 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގެ 5 ސަރަހައްދެއްގައި ޖެންޑަރ މިނިސްޓްރީ އިން "އަމާން ވެށި" ޤާއިމުކޮށް، ވިލިމާލެ އާއި ހުޅުމާލޭގައި ތިބި ބައެއް ކުދިން ވަނީ އެތަންތަނަށް ބަދަލުކޮށްފައެވެ. އެގޮތުން 2020 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރު މަހު، 17 ކުދިން ވަނީ ބ.އޭދަފުށީގައި ހުޅުވި އަމާން ވެއްޓަށް ބަދަލުކޮށްފައެވެ. އެއީ ޖުމުލަ 6 އާއިލާއަކަށް ނިސްބަތްވާ 17 ކުދިންނެވެ. އަދި ށ.ފުނަދޫގައި ހުންނަ އަމާން ވެށްޓަށް ވަނީ 16 ކުދިން ގެންގޮސްފައެވެ. މީގެ އިތުރުން ހއ.ދިއްދޫ، ގދ.ތިނަދޫ އަދި ފުވައްމުލައް ސިޓީ ގައި އަމާން ވެށި ޤާއިމުކޮށް، އެތަންތަނަށް ވަނީ ކުދިން ބަދަލުކޮށްފައެވެ. ޖެންޑަރ މިނިސްޓްރީން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި އަތޮޅުތެރޭގެ ރަށްރަށުގައި "އަމާން ވެށި" ޤާއިމުކޮށް، އެތަންތަނަށް ކުދިން ބަދަލުކުރަނީ، އެކުދިންނަށް އާއިލީ އަދި އިޖުތިމާޢީ ގުޅުމުގެ ތެރެއިން ބޮޑުވުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިކޮށްދިނުމުގެ ގޮތުންނެވެ.

ރަށްރަށުގެ "އަމާން ވެށި" ތަކަށް ކުދިން ބަދަލުކުރިތާ 1 އަހަރު ނުވަނީސް މިހާރު މި ވަނީ އިތުރު އެހެން މައްސަލަތަކެއް ކުރިމަތިވެފައެވެ. އެގޮތުން އެކުދިންގެ ފަރާތުން ފެންނަ އަޚުލާޤީ މައްސަލަތަކާއި، ތަރުބިއްޔަތުގެ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ބައެއް ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުން ނުކުމެ ވަނީ ނުރުހުން ފާޅުކޮށްފައެވެ. ރައްޔިތުން ހިތްހަމަނުޖެހެން ދިމާވާ ބައެއް ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި އަމާން ވެށީގައި ދިރިއުޅޭ ބައެއް ކުދިން ރޭގަނޑު މާ ބޮޑަށް ދަންވަންދެން ބޭރުގައި އުޅުމާއި، ބައެއް ކުދިން ރަށު ކުދިންނަށް ގަނާކުރުމާއި، ސްކޫލު މާޙައުލުގައި އުޅޭ އިރު ބޭއަދަބީ ބަސްތައް ބޭނުންކޮށްގެން ވާހަކަދެއްކުމާއި، ދަރިވަރުންނާއި ޓީޗަރުންނަށް ޖެއްސުންކޮށް، ބިރުދައްކާ، އުނދަގޫކުރާކަމުގެ ޝަކުވާތައް ތަކުރާރުވުން ހިމެނެއެވެ. އަދި ދަޢުލަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ ކުދިންނަކީ "ކުށްވެރިން" ކަމުގައި ޤަބޫލުކުރެވިފައި އޮންނަ އޮތުމަކީ ވެސް މިފަދަ ހިތްހަމަ ނުޖެހުންތައް އިތުރުވާ ސަބަބެކެވެ.

ދެން އޮތް ހައްލަކީ ކޮބާ؟

ދިވެހިރާއްޖެ އަކީ ދަރިމައިވުމުގެ ތަފާތު މައްސަލަތައް ނިސްބަތުން ގިނަ ޤައުމެކެވެ. އުމުރުން 30 އަހަރު ފަހަނައަޅާ ދާއިރު ވެސް ދަރިއަކު ނުލިބިގެން އެކަމާ ހިތާމަކުރާ ކިތަންމެ ބަޔަކު އެބަތިއްބެވެ. ރާއްޖެއާއި ރާއްޖޭން ބޭރުން ވެސް އެތަކެއް ފަރުވާއެއް ކޮށް، އަލިމަގެއް ފެނިފައި ނުވާ ބައެއް މީހުންނަކީ ތުއްތުކުއްޖަކު "އެޑޮޕްޓް" ކުރަން ބޭނުންވާ މީހުންނެވެ. ނަމަވެސް "އެޑޮޕްޓް" ކޮށްގެން ކުދިން ހޯދުމަކީ ރާއްޖޭގައި މާ އާންމު ކަމަކަށް ނުވާތީ ގިނަ ބަޔަކަށް އަދިވެސް ފަސްޖެހެވެނީ އެވެ. އަޅާލާނެ މީހަކު ނެތް މައުސޫމު ތުއްތުކުއްޖަކު ބެލެހެއްޓުމަކީ ދީނީ ގޮތުން ބަލާއިރު ވަރަށް މާތް، މަތިވެރިކަމެއް ނަމަވެސް މުޖުތަމުޢުގެ ބައެއް މީހުންގެ ވިސްނުން ހުރީ އެފަދަ ކަމެއް ކުރަން އިސްނަގާ މީހަކާ ދިމާއަށް މަލާމާތްކޮށް، ފުރައްސާރަކުރާ ގޮތަށެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ވިސްނުން ބަދަލުކުރެވިއްޖެ ނަމަ އެފަދަ ކުދިންނަށް ރަނގަޅު ދިރިއުޅުމެއް ހޯދައިދެވިދާނެއެވެ. މިގޮތުން ބަލާއިރު ގާތްގަނޑަކަށް 1200 މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ ށަވިޔަނި އަތޮޅު މާއުނގޫދޫ އަކީ ނަމޫނާ ރަށެކޭ ދެންނެވުން ކުށަކަށް ނުވާނެއެވެ. ދަޢުލަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބި ކުދިންގެ ތެރެއިން 3 އާއިލާއަކަށް ނިސްބަތްވާ 5 ކުދިން މާއުނގޫދޫގައި ދިރިއުޅެމުން ގެންދެއެވެ. އެކުދިންނަށް ބޭނުންވާނެ އެންމެ ފުރިހަމަ ލޯތްބާއި އަޅާލުން ދީގެން، ހެޔޮގޮތުގައި އެކުދިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގެ ޒިންމާ 3 އާއިލާއަކުން ނަގަމުން ގެންދިޔުމަކީ އެ އާއިލާތަކަށް ތަޢުރީފާއި ޝުކުރު ހައްޤު ކަމެކެވެ. ރަށުގެ އެހެނިހެން ކުދިންނެކޭ އެއްގޮތަށް، އެއްވެސް ތަފާތުކުރުމެއް ނެތި އެކުދިންނަށް މާއުނގޫދޫ ސްކޫލްގައި ކިޔެވުމުގެ ފުރުޞަތު ވަނީ ފަހިވެފައެވެ. ސްކޫލްގައި ކިޔަވައިދޭ ޓީޗަރުންނާއި، ދަރިވަރުންނާއި އަދި ރަށުގެ ރައްޔިތުންގެ ފަރާތުން ވެސް އެކުދިންނާ މެދު އެއްވެސް ކަހަލަ ހިތްހަމަނުޖެހުމެއް، ތަފާތުކުރުމެއް ގެންގުޅޭ ތަން ނުފެންނަކަމީ ނުހަނު އުފަލާ އެކު ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ކަމެކެކެވެ.

ދަޢުލަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބޭ ކުދިން "އެޑޮޕްޓް" ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު އާންމުކޮށް ހުޅުވާލައި، އެ ކުދިންނަށް އާއިލާއަކާ އެކު އުޅުމުގެ ފުރުޞަތު ހޯދައިދެވިއްޖެނަމަ، މިހާރު އެކުދިންނަށް ކުރިމަތިވަމުންދާ ގިނަ މައްސަލަތަކަކަށް ހައްލު ލިބިގެންދާނެއެވެ. އެކުދިންނާ ގުޅޭ ޝަކުވާތައް މަދުވެ، އެކުދިންނަކީ "ކުށްވެރިން" ކަމުގައި މުޖުތަމަޢު ޤަބޫލުކުރާ ކުރުން ބަދަލުވެގެން ދާނެއެވެ. އަދި ހަމައެހެންމެ އާއިލާގެ ތެރެއިން ލިބިދޭ ލޯތްބާއި އަޅާލުން އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ލިބިގެން ބޮޑުވުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިކޮށްދެވިއްޖެނަމަ އެކުދިން ކުށުގެ ވެށްޓަށް ހުށަހެޅުމަށް ހުރި މަގުތައް ހަނި ވެގެންދާނެއެވެ. ޚުލްޤު ހެޔޮ ރަނގަޅު ކުދިންތަކެއްގެ ގޮތުގައި ބޮޑެތިވުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދާނެއެވެ.