އިންސާނުންގެ ތެރޭގައި ފެތުރޭ ބައެއް ބަލިތަކަކީ އޭގެ ނުރައްކާތެރިކަމާއި ބިރުވެރިކަން ބޮޑު ބަލިތަކެވެ. އަދި އެއީ "ކޮންޓޭޖިއަސް" ނުވަތަ ފަސޭހަކަމާއި ހަލުއިކަމާއި އެކު ގައިންގަޔަށް އަރާ، ފެތުރޭ ބަލިތަކެކެވެ. މިފަދަ ނުރައްކާތެރި ބަލިތައް ފެތުރުމާއެކު އެ ބަލި ޖެހިފައިވާ މީހުން އެކަހެރިކުރުމަކީ ޒަމާނުއްސުރެ ކުރަމުން އަންނަ ކަމެކެވެ. "އައިސޮލޭޝަން" އާއި "ކަރަންޓީނަކީ" މި ފަހުން އަހަރެމެންގެ ދޫތަކަށް ތިޔާގިވެގެންދިޔަ ބަސްތަކެކެވެ.

ގައިން ގަޔަށް އަރާ ކޮންމެ ބައްޔަކުން ރައްކާތެރިވުމަށް ނުވަތަ އެ ބަލި ފެތުރުނަ ނުދީ ހުއްޓުވުމަށް ކުރެވޭނެ އެންމެ މޮޅު ކަމަކީ އެކަހެރި ވުމެވެ. އެއާއި އެކު އެ އެކަހެރި ވެވޭ މީހާއާއި ގާތުން ބައްދަލުވާނޭ މީހަކު ނުހުންނާނެއެވެ. ނުވަތަ މަދުވާނެއެވެ. މިހެން ވެއްޖެނަމަ ގައިން ގަޔަަށް ބަލި އަރާ މިންވަރު މަދުވާނެއެވެ.

މިދަންނަވާ އެކަހެރިވުމާއި ގުޅޭގޮތުން، މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދުގެފާނުގެ ހަޔާތްޕުޅުގައިވެސް ވަނީ އިބްރަތްތެރި ހާދިސާތަކެއް ހިނގާފައެވެ. އެގޮތުން ގައުމެއްގައި ބަރަސްބަލި ފަދަ ގައިންގަޔަށް އަރާ ނުރައްކާތެރި ބައްޔެއް ފެތުރިއްޖެ ހިނދު، އެ ގައުމަކަށް ދިއުން އެދެވިގެން ނުވާ ކަމަށާއި، އަދި އެ ގައުމަކުން މީހުން ނުކުމެ، އެހެން ގައުމުތަކަށް ދިއުމެއްވެސް ނެތްކަން އެނގެއެވެ. މިއީ އެ ގައުމެއް ނުވަތަ އެ ބަޔަކު، ދުނިޔޭގައި ދެން ތިބި ބަޔަކާއި ކުރެވޭ، "އެކަހެރި" ކުރުމެކެވެ.

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ތާރިހުގައިވެސް ކަން އޮތީ މިފަދަ ގޮތަކަށެވެ. އެކަހެރި ކުރުން ނުވަތަ އިނގިރޭސި ބަހުން ބުނާނަމަ "އައިސޮލޭޓް" ކުރުމަކީ ޒަމާނުއްސުރެ ދިވެހިން ކޮށް އުޅުނު ކަމެކެވެ. އަދާއި އިއްޔެގެ ތަފާތަކީ އެކަހެރި ކުރާ ގޮތެވެ. ނުވަތަ ކުރި ގޮތެވެ. އިހުގައި ގައިންގަޔަށް އަރާ، ނުރައްކާތެރި ބައްޔެއް (ބަރަސްބަލި، ޖުޒާމް ބަލި) ޖެހިއްޖެނަމަ އެމީހަކު "ވަލަށްލައެވެ". މިއީ އެކަހެރި ކުރުމެވެ. ނުވަަތަ "އައިސޮލޭޓް" ކުރުމެވެ.

ވަލަށްލުމޭ ބުނެވެނީ އިންސާނުން އާބާދުވެ ދިރިއުޅެމުން އަންނަ ހިސާބާއި ދުރު ހިސާބެއްގައި ނުވަތަ ވާތެރޭގައި އެ މީހަކު ބެހެއްޓުމެވެ. މިފަދައިން އަމަލު ކުރާއިރު، ދަނޑިފަނުން ކުޑަވަރެއްގެ ގެއެއް އަޅާނެއެވެ. އަދި އެމީހަކު އެ ގެއަކަށް ލާ އެކަހެރި ކުރާނެއެވެ. އުސޫލެއްގެ މަތިން ހަމަޖެހިފައިވާ ގޮތަކަށް އޭނާއަށް ކާއެތިކޮޅުކޮޅު ދިއްކުރާނެއެވެ. މިއީ އަސަރުން ފުރިގެންވާ ހިތްދަތި "އައިސޮލޭޝަން" އެކެވެ.

މިފަދައިން އެކަހެރި ކުރެވޭ މީހުން، އެ ބަލިތަކުގައި ނެތިދަންދެން އެކަހެރި ކޮށްފައި ހުރެއެވެ. އެކަހެރި ކޮަށްފައި ހުންނަ ގެގަނޑެއްގައި އެމީހަކު މަރުވުމުން، ރަށުގެ ބަޔަކު ގޮސް އެމީހަކު އެ އޮތްތަނެއްގައި ވަޅުލާ ހަދާފައިވެސް އެބަ ހުއްޓެވެ. މިހާރުވެސް ރާއްޖޭގެ ބައެއް ރަށްރަށުގެ ވަލުތެރޭގެ އެކި ހިސާބުތަކަށް މީހުންގެ ނަމުން ނަން ކިޔާ އުޅޭނެއެވެ. އެވެނި މިވެނި މީހަކު އިން އެވެނި އެވެނި ފަލެކޭ ކިޔާ އުޅޭނެއެވެ. އެއީ އެފަދަ އެކަހެރި ކުރުމަކުން ނުވަތަ "އައިސޮލޭޝަން" އަކުން އުފެދި ކިޔަމުން އަންނަ ނަންނަމެވެ.

ޒަމާނާއެކު މިއަދު، މީހުން އެކަހެރި ކުރަނީ މުޖުތަމައުގެ ތެރޭގައެވެ. ގޭގައި ހުންނަ ކޮޓަރިއެއްގައެވެ. ފިނި ކޮޓަރީތަކުގައެވެ. އެކަހެރި ކުރާ މީހާއީ އެކަހެރި ކުރެވުނަސް، މުޖުތަމައާއި ގުޅިފައިވާ މީހެކެވެ. މީސް މީޑިޔާގެ ޒަރިއްޔާއިންނެވެ. އެކަހެރި ކުރެވިފައިވާ މީހާގެ ހާލު، އެންމެންނަށްވެސް އެނގޭނެއެވެ. ގަޑިންގަޑިއަށް މީރު ކެއުން ކެވޭނެއެވެ. ހޫނުފެނާއި ފިނި ފެނުގައި ފެން ވެރޭނެއެވެ. އުނިވާކަށް ހަމަ އެއްކަމެއްވެސް ނެތެވެ. މިއީ އިއްޔެ އާއި މިއަދުގެ ތަފާތެވެ. ތަފާތު ކިތަންމެހާވެސް ބޮޑެވެ. އެހެނަސް އެޒަމާނުގައި އެކަހެރި ކުރާ މީހާ، ކިޔަމަންވެ ބަސްއަހައިގެން އެކަހެރިވެގެން ހުރެއެވެ. ނަމަވެސް ހުރިހާ ނިޢުމަތެއްގައި އެކަހެރިކުރެވޭ މީހާ، މި ފެންނަނީ އެކަހެރިވެގެން ނުތިބެވޭ މަންޒަރެވެ. ހިތާމަކުރުންވެސް ހައްގެވެ. އަދި ކިއެއް ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވުން ހައްގެއް ނޫންތޯއެވެ!