ދިވެހި ބޭސްވެރިކަމުގައި އިހުގައި ބޭނުންކޮށް އުޅުނު އެކައްޗަކީ ކުނބުރު. މިއަދުގެ ދިވެހި ބޭސްވެރިކަމުގައި ކުނބުރު ބޭނުން ކުރެވޭ މިންވަރު މަދުނަމަވެސް، އިހުގައި ގޮނޑުދޮށަށް ލައްގާފައި އޮންނަ ވަކި ކުނބުރެއްވެސް އެއްލާ ނުލާނެ. ހަރު ދޮށިގަނޑެއްލާފައި އޮންނަ މި އޮށަކީ ހަގީގަތުގައި ކޮން އެއްޗެއް؟

ކުނބުރަކީ ޖަންގަލިތަކުގައި ހެދޭ ގަހެއްގެ އޮށެއް. އާންމުކޮށް މި ގަސް ހެދެނީ އެފްރިކާގެ ޖަންގަލި ތަކުގައި. މި ގަހުގައި ބޮޑު، ދިގު ތޮޅިއެއް އަޅާ. މި ތޮޅީގެ ދިގުމިނުގައި ހަތަރެއް ނުވަފަ ފަސް ފޫޓު ހުރޭ. މިއިން ކޮންމެ ތޮޅިއެއްގެ ތެރޭގައި ބައިވަރު އޮށްތަކެއް ހުރޭ. މި އޮށްތަކަކީ ކަނބުރު. ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކުގެ ގޮނޑުދޮށްތަކަށް ކުނބުރު ލައްގާފައި ހުރޭ. ބެލެވޭ ގޮތުގައި މިއީ އެ ޖަންގަލިތަކުން ކޮންމެވެސް ގޮތަކަށް، ކޯރަކަށް އެޅިގެން ކަނޑަށް ބޭރުވެފައި ހުންނަ އޮށް ނުވަތަ ތޮޅި ތަކުން، ރާއްޖެއާ ހަމައަށް ފޯރާ އެއްޗެހި.

އިހުގައި ކުނބުރުން ބޭސް ހަދާ އުޅުނު. ކުނބުރުގެ ބޭރު ހަރު ތޮށިގަނޑު ފަޅާލުމަށްފަހު އެތެރޭގައި އިންނަ މަދު ނަގާ. އެ މަދު ގާނައިގެންނާއި އަވިން ހިއްކައިގެން ބޭސް ހަދާ އުޅުނު. ދޮސްލީ ފާރުގަނޑު ތަކުގައްޔާއި އެސްވަޅު އަދި އޮނު ފަދަ ތަންތަނުގައި ކުނބުރުން ބޭސްހަދާ ބޭނުންކޮށް އުޅުނު. އަދި ހަންގަނޑުގައި އުނގުޅާ ޒާތު ބައެއް ކަހަލަ އެއްޗެހިވެސް ކުނބުރުން ހަދާ އުޅުނު. އެފްރިކާގެ ގަދީމީ ރައްޔިތުންނަކީ ދުންފަތުގެ އިސްތިއުމާލު ކުރާފަދައިން ކުނބުރުންވެސް ދުން ބޮއެ އުޅުނު ބައެއް ކަމަށް ބުނެވޭ. އިހުގައި އަގުހުރި އެއްޗަކަށް ކުނބުރު ވެފައި ވީ ނަމަވެސް، މިއަދު ކުނބުރަކީ ކޮބައިކަންވެސް ދަންނަ މީހަކު މަދުވާނެ.