އިސްލާމީ ތާރީޚަކީ އަހަރެމެން މުސްލިމުންނަށް ވަރަށްވެސް ބޭނުންތެރި އަދި އަހަރެމެންގެ ދީނީ އަޤީދާ ވަރުގަދަކޮށް ހަރުދަނާކުރުމަށް ވަރަށްވެސް މުހިންމު އެއްޗެކެވެ. މި ތާރީޚު އެނގި މި ތާރީޚަށް އަހުލުވެރި ބަޔަކަށް އަހަރެމެން ވާން ޖެހޭނެއެވެ. މި ހިނގާ ބަރަކާތްތެރި ރަމަޟާން މަހާއި ގުޅިފައިވާ ތަފާތު އެތައް ތާރީޚީ ވާހަކަތަކެއް އިސްލާމީ ފަތްފުއްތަކުގައި ވެއެވެ. އެގޮތުން ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ވާހައަކީ ނުވަތަ ހާދިސާ އަކީ ބަދުރުގެ ހާދިސާއެވެ. އާދެ ބަދުރު ހަނގުރާމައެވެ.

ބަދުރު ހަނދުރާމަ އަކީ އިސްލާމީ ތާރީޚުގައި އެންމެ ފުރަމަ ކުރެވުނު ބޮޑު ހަނގުރާމައެވެ. ނަމަވެސް އޭގެކުރިންވެސް އެކި ގޮތްގޮތުން މުސްލިމުންނާއި ޣައިރުމުސްލިމުންނާއި ދެމެދު، ޣައިރުމުސްލިމުންގެ ހަމަލާތަކާއި އަނިޔާތަކުގެ ރައްދުގައި ކުރިމަތިލުންތަކެއް ވަނީ ހިނގާފައެވެ. ބަދުރު ހަނގުރާމަ ހިނގާފައިވަނީ ހިޖުރައިން 2ވަނަ އަހަރުގެ ރަމަޟާން މަހުގެ 17ވަނަ ވީ ދުވަހުއެވެ. މައްކާގެ މުޝްރިކުންގެ އަނިޔާތަކާއި ތުރާތަކުގައި 13 އަހަރު ހޭދަކުރެއްވުމަށްފަހު މަައްކާއިން ނުކުމެ ވަޑައިގެން މާތް ރަސޫލާ މުސްލިމުންނާއި އެކު މަދީނާއަށް ވަޑައިގަތެވެ. މި ދަތުރުފުޅަކީ ހިޖުރައިގެ ދަތުރުފުޅެވެ. މައްކާއިން މުސްލިމުން ނުކުތީ އެމީހުންގެ މުދަލާއި ގެދޮރު ދޫކޮށްފައެވެ. އެއާއިއެކު މައްކާގެ މުޝްރިކުން، މުސްލިމުން ދޫކޮށް ދިޔަ މުދާތައް ފޭރިގަތެވެ. ހަތިޔާރާ ފައިސާއާއި ގިނަ ހަރުމުދާތައް ނެގިއެވެ. މައްކާގެ ގުރައިޝުންގެ ބޮޑެެއް ކަމުގައިވި އަބޫ ސުފިޔާން އޭނާގެ މުދާތަކައިގެން ސީރިޔާއަށް ދިޔައެވެ. އަބޫ ސުފިޔާނުގެ މި ދަތުރުގެ ބޭނުމަކީ ހަތިޔާރާއި އެހެނިހެން މުދާ ގަނެ، މުސްލިމުންނާއި ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ކުރުމެވެ.

މަދީނާގައި ހުންނެވި މާތް ރަސޫލާއަށް މި ހަބަރު ލިބިވަޑައިގެން އަބޫ ސުފިޔާނުގެ މި ވިޔަފާރި ގާފިލާ ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި މަދު ހަނގުރާމަވެރިން ކޮޅަކައިގެން ނުކުމެ ވަޑައިތުމަށް ނިންމެވިއެވެ. ނަމަވެސް ރަސޫލާގެ މި ނިންމެވުން އަބޫސުފިޔާނަށް އެނގުމުން، މައްކާގައި ތިބި މުޝްރިކުން ކުރެ އެހީތެރިކަމަށް އެދުނެވެ. އަދި އަބޫސުފިނާނުގެ ގާފިލާގެ ދަތުރުގެ މިސްރާބު ބަދަލުކޮށްލިއެވެ.

އެހިނދު މައްކާގެ މުޝްރިކުން 1000 ހަނގުރާމަވެރިން ހިމެނޭ ލަޝްކަރެއް ތައްޔާރު ކުރިއެވެ. މި ލަޝްކަރު މުސްލިމުންނާއި ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމައަށް ނުކުތެވެ. މިކަން މުސްލިމުންނަށް އެނގުމާއި އެކު ރަސޫލާ މަދީނާގައި ތިބި މުސްލިމުން އެއްކުރައްވާ، މި ހަބަރު ދެއްވިއެވެ. އެއާއި އެކު މުސްލިމުގެ ތެރެއިން ހަނގުރާމައަށް ނުކުމެ ވަޑައިގަތީ 300 ނުވަތަ 313 ހަނގުރާމަވެރިންނެވެ.

ބަދުރު ހަނގުރާމަ ކުރެވުނީ "ބަދްރް" އޭ ކިޔުނު ސަރަހައްދެއްގައެވެ. މިއީ މައްކާ އާއި މަދީނާ ދެމެދުގައިވާ ފެންގަނޑެއް ނުވަގަ ފެން ވަޅެއްކަމަށް ބުނެވެއެވެ. ދަތުރުތަކުގައި ދަތުރުވެރިން މަޑުކުރާވެސް ސަރަހައްދެކެވެ. ބަދުރޭ ކިޔުނު ފެންގަނޑުން ނުވަތަ ފެންވަޅުން ގާފިލާގެ ޖަމަލުތަކާއި މީހުން ފެން ބޮއެ އުޅޭ ސަރަހައްދެކެވެ. ބަދުރުގެ ސަރަހައްދަށް މުސްލިމުންގެ ލަޝަކަރު ވަޑައިގަތުމާއި އެކު އެ ސަރަހައްދުގެ އުސް ހިސާބެއްގައި ބަނޑަހަ ޖެއްސެވިއެވެ. އަދި އެތަނުގައި އިންނަވާ މާތް ނަބިއްޔާ ވަނީ ﷲ ގެ ހަޟްރަތުގައި ދުޢާ ދަންނަވާފައެވެ.

ހަނގުރާމައަށް ގޮވާލެވުމާއި އެކު މުޝްރިކުންނާއި މުސްލިމުންނާއި ދެމެދު، ބަދުރުގެ މައިދާނުގައި ހަނގުރާމަ ކުރެވެން ފެށުނެވެ. މުސްލިމުންގެ ބައި މަދުކަމާއި މުޝްރިކުންގެ އަދަދު ގިނަ ކަމާއި އެކުގައިވެސް މުސްލިމުންނާއި ރަސޫލާ ސާބިތުކަންމަތީ ހަނގުރާމަކުރުމުގައި ދެމި ހުންނެވިއެވެ. މުސްލިމުންގެ ލަޝްކަރުގެ އަދަދު މަދުނަމަވެސް މާތް ﷲަ މުސްލިމުންނާއި އެކުގައި ވޮޑިގެންވެއެވެ. ބަދުރު ހަނގުރާމައިގައި، މާތް ﷲ ވަނީ މަލާއިކަތުންގެ ލަޝްކަރެއް ފޮނުއްވަވާ މުޝްރިކުން ބަލިކުރައްވާފައެވެ. އަދި މުސްލިމުންނަށް ނަސްރު ދެއްވެވިއެވެ.

މިކަމަށް އިޝާރާތް ކުރައްވާ މާތް ﷲ ވަޙީކުރައްވަވަނީ މިފަދައިންނެވެ: ﴿123﴾ وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ ۖ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ 

 ހަމަކަށަވަރުން، ތިޔަބައިމީހުން ނިކަމެތީން ކަމުގައިވަނިކޮށް، بدر ހަނގުރާމައިގައި اللَّه، ތިޔަބައިމީހުންނަށް نصر ދެއްވިއެވެ. ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން اللَّه އަށް تقوى ވެރިވާށެވެ! (އެއީ) ތިޔަބައިމީހުން شكر ވެރި ވުމަށްޓަކައެވެ. (އަލް އިމްރާން 123 ވަނަ އާޔަތް)

﴿124﴾ إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَن يَكْفِيَكُمْ أَن يُمِدَّكُمْ رَبُّكُم بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُنزَلِينَ 

 (އެއީ) ކަލޭގެފާނު مؤمن ންނަށް ވިދާޅުވިހިނދުގައެވެ. ބާވައިލައްވާފައިވާ ملائكة ންގެ ތެރެއިން، ތިންހާހުން ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް مدد ދެއްވުން ތިޔަބައިމީހުންނަކަށް ނުފުދޭހެއްޔެވެ؟ (އަލް އިމްރާން 124 ވަނަ އާޔަތް)

﴿125﴾ بَلَىٰ ۚ إِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُم مِّن فَوْرِهِمْ هَٰذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُم بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ 

 ނޫނެކެވެ! (ފުދޭނެއެވެ.) ތިޔަބައިމީހުން ކެތްތެރިވެ (اللَّه އަށް) ބިރުވެތިވެ ރައްކާތެރިވާނަމަ، އަދި ތިޔަބައިމީހުންނާ ހަމަޔަށް އެއުރެން (އެބަހީ: مشرك ން) ހަމަ ކުއްލިޔަކަށް އަންނަނަމަ، ފާހަގަކުރައްވާފައިވާ ފަސްހާސް ملائكة ން (ފޮނުއްވައިގެން) ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް مد د ދެއްވާނެތެވެ. (އަލް އިމްރާން 125 ވަނަ އާޔަތް)

﴿126﴾ وَمَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرَىٰ لَكُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِ ۗ وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِندِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ 

 އަދި، ތިޔަބައިމީހުންނަށް (نصر ލިބޭނެކަމުގެ) އުފާވެރި خبر އެއް ކަމުގައްޔާއި، އަދި އެކަމުގެ ސަބަބުން ތިޔަބައިމީހުންގެ ހިތްތައް ހަމަޖެހުމަށްޓަކައި މެނުވީ، اللَّه އެކަންތަކެއް ނުލައްވަތެވެ. (އެބަހީ: ملائكة ން ފޮނުއްވައިގެން مدد ދެއްވުން ނުލައްވަތެވެ.) عزيز ވަންތަ، حكيم ވަންތަ، اللَّه ގެ حضرة ން މެނުވީ، نصر ލިބުމެއް ނުވެއެވެ. (އަލް އިމްރާން 126 ވަނަ އާޔަތް)

﴿127﴾ لِيَقْطَعَ طَرَفًا مِّنَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَوْ يَكْبِتَهُمْ فَيَنقَلِبُوا خَائِبِينَ 

 (އެއީ) كافر ވި މީހުންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު، ނެތިކުރެއްވުމަށްޓަކައެވެ. ނުވަތަ، އެއުރެން ބަލިކުރައްވައި ނިކަމެތި ކުރެއްވުމަށްޓަކައެވެ. ފަހެ، (އެހިނދު) އެއުރެން ބޭނުންކަންތައް ނުވެ ހިތާމަކުރާ حال އެނބުރި ހިނގައިދެތެވެ. (އަލް އިމްރާން 127 ވަނަ އާޔަތް)

މި އާޔަތްތަކެވެ.

ބަދުރުގެ ހަނގުރާމައިގައި ޝަހީދުވި މުސްލިމުންގެ އަދަދަކީ 14އެވެ. މި ޝަހީދުންގެ ނަންތަައް ބަދުރުގެ މައިދާނުވައި ބެހެއްޓިފައިވާ ފިލައެއްގައި ލިޔެވިފައި ވެއެވެ.