މާތްﷲ އިންސާނުންނަށް ދެއްވަވާފައިވާ ނިޢުމަތްތަކަކީ ގުނާ ޢަދަދު ނުކުރެވޭހާވެސް ގިނަ ނިޢުމަތްތަކެކެވެ. ގުނަވަންތައް ފުރިހަމަ ހަށިގަނޑަކާއި، އޭގެ މަސައްކަތު ތަރުތީބު ފުރިހަމަ ގުނަންތަކަކާއި، ތަފާތު ރަހަދޭ ކާނާއާއި، މިހެންގޮސް މިފަދަ ކޮންމެ ނިޢުމަތަކީ އެކަލާނގެ ދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި ނިޢުމަތްތަކެކެވެ. ކޮންމެ ދުވަހަކު ބަނޑުފުރާ ކާނެ އެއްޗެއް ނެތި ނިދާލާނެ ދާނެއް ނެތި މިދުނިޔޭގައި ކިތައް ފަޤީރުން އުޅޭ ހެއްޔެވެ؟ ވީއިރު އަހަރެމެންނަށް ލިބިފައިވާ މިހުރިހާ ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުރުވެރިވެވެނީ އަހަރެމެންގެ ތެރެއިން ކިތައް މީހުންނަށްތޯއެވެ؟ އަހަރެމެންނަށް އަބަދުވެސް ޝަކުވާ ކުރެވެނީ ނުލިބި މަދުވާ އެއްޗަކާ ދޭތެރޭގައެވެ. އެހެންވުމުގެ ސަބަބުން އަހަރެމެންނަށް ދެއްވަވާފައިވާ އެހެނިހެން ނިޢުމަތްތަކުގެ މަތީން ހަނދާން ނެތި އެހެން މީހުންނަށް ލިބޭ ނިޢުމަތްތަކާއި މެދު ހަސަދަވެރިވެވެއެވެ. 

އަހަރެމެންނަށް ސަރުކާރުގެ އެކިއެކި މުވައްސަސާތަކާއި، އަމިއްލަ ފަރުދުންގެ ވިޔަފާރިތަކާއި އެނޫންވެސް ތަންތަނުން ލިބޭ އެކި ޚިދުމަތްތަކަކީވެސް ބޮޑެތި ނިޢުމަތްތަކެވެ. އެތަންތަން ނެތް ނަމަ އަހަރެމެންގެ ޤައުމު ތަރައްޤީވެ ކުރިއަރާދާނި ކިހިނެތްތޯއެވެ؟ ބޭނުންވާ އެއްޗެއް ގަންނަން ދާނި ކޮންތާކަށްތޯއެވެ؟ ބަލި ވީމާ ޑަކްޓަރަށް ދައްކަން ދާނީ ކޮންތާކަށްތޯއެވެ؟ ރަށްވެހިކަމުގެ އެކިއެކި ޚިދުމަތް ހޯދަންދާނީ ކޮންތަނަކަށްތޯއެވެ؟ މިއިން ކޮންމެ ނިޢުމަތްތަކެއްވެސް އަހަރެމެންނަށް ފަސޭހަކަމާއި އެކު ލިބުމަކީ އަހަރެމެން ޝުކުރުވެރި ވާން ޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އަހަރެމެންނަށް މި ޚިދުމަތްތައް ހިތުން ރުހުމުން، ޝުކުރެވިކަމާއެކު ބަލައިގަނެވެނީ ކިތައް ފަހަރުތޯއެވެ؟

މިއިން ކޮންމެ ތަނަކު، އަހަރެމެންނަށް ޚިދުމަތް ދޭން ތިބެނީ ހަމަ އަހަރެމެންގެ ތެރެއިންވާ އިންސާނުންނެވެ. އިންސާނެއް ވިއްޔާ ކުށެއް ކުރެވިދާނެއެވެ. ނުވަތަ ނޭނގިގެން، މަގުން ބޭރުން ކަމެއް ހިނގާފާނެއެވެ. ނަމަވެސް އެއީވެސް އިންސާނުންކަން ވިސްނާނުލާ އަންނަ ރުޅީގައި އެއްޗެހި ކިޔާ ހަޅޭލަވާ ހެދެނީ ކިތައް މީހުންނަށްތޯއެވެ؟ ނުވަތަ ކުރިމަތީގައި ބުނަން ނުކެރިގެން އެހެން ބައެއްގެ ތެރޭގައި އެވާހަކަ ދައްކާ ފިތުނަ އުފެއްދެނީ ކިތައްމީހުންނަށް ތޯއެވެ؟ މީސް މީޑިޔާގައި އެވާހަކަ ފަތުރާލެވެނީ އަނެކާގެ އަބުރަށް ބަލާލާފަތޯއެވެ؟ ގިނަ ފަހަރަށް ސިޔާސީ ފިކުރު ތަފާތުވެފަ ނުވަތަ ވަކި އާއިލާއަކަށް ނިސްބަތްވީތީ އޮންނަ ރުޅިވެރިކަމާއި ހިތްހަމަ ނުޖެހުމުގެ ސަބަބުން ކުޑަ ކަމެއްވިޔަސް ބޮޑުކޮށްލައިގެން މުޖުތަމަޢު ތެރޭ ފިތުން އުފެއްދުމަކީވެސް ގިނަ ބަޔަކު ކުރާ ވަރަށް މުޑުދާރު ޢަމަލެކެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ޚިދުމަތްދޭ ތަނާއި މެދު ޚިދުމަތް ހޯދަން އަންނަ އެހެން މީހުން ދެކޭ ގޮތް ބަދަލުވެގެން ދިޔުމަކީ ވަރަށް ގިނައިން ދިމައިވާ ކަމެކެވެ. 

މިފަދަ ޚިދުމަތްދޭ ތަންތަނުގައި މަސައްކަތްކުރާ މުވައްޒަފުންނަކީ ނުހަނު ބުރަކޮށް އެކި މަސައްކަތް އެއްފަހަރާ ކުރަމުންދާ މީހަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ތިމާ ހިތް ނޭދޭ ނުވަތަ އެންމެ ހިތްހަމަޖެހޭ ގޮތަށް އެވަގުތަކު އެޚިދުމަތެއް ނުލިބިދާ ފަހަރެއްވެސް ހިނގައިދާނެއެވެ. އޭގެ މާނައަކީ އެމުވައްޒަފަކާ ދިމާލަށް އެއްޗިހި ގޮވާ ތަނުގެ ޙުރުމަތް ކަނޑާލުމެއް ނޫނެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި ތިމާ އެކަމާ ދޭތެރޭ ވިސްނާލާ ބޭނުންވާ ގޮތް މަޑުމައިތިރިކަމާއި އެކު، އެ މުވައްޒަފަކު ބޭޒާރުނުކޮށް، އެމުވައްޒަފަކު އުފާވާނެ ބަހެއް ބުނުމަކީ ކިހާ ރީތި ގޮތެއްތޯއެވެ. ވާނުވާ އެނގި، ރިވެތި ގޮތުގައި މުޙާތަބުކުރުމަކީ އަހަރެމެންގެ ދީނުގައިވެސް އަންގަވާފައިވާ އެންމެ މާތް ގޮތެވެ. މިފަދަ ނިޢުމަތްތަކަށް ޝުކުވެރިވުމަކީވެސް މިއީއެވެ. އެ ލިނިގަންނަ ޚިދުމަތެއް ބަލައިގަތުމެވެ. އެ ޚިދުމަތެއް ދޭ ބަޔަކާ ރިވެތި ގޮތުގައި މުޢާމަލާތުކޮށް އެމީހުންގެ އަގު ވަޒަން ކުރުމެވެ. ނިޢުމަތްތަކަށް ގިނަގިނައިން ޝުކުރުވެރިވުމަކީ އަހަރެމެންނަށް ލިބޭނެ ނިޢުމަތްތައް އިތުރުވެގެންދާނެ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން އަހަރެމެންގެ ޢަމަލުތައް ސީދާކޮށް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތުގައި ބައްޓަންކުރުމަކީ ވަރަށްވެސް މުހިންމު އަދި އެހާމެ ބޭނުންތެރި ކަމެކެވެ. ރުޅި މަޑު ކުރުމާއި ރުޅީގެ މައްޗަށް ނަފްސު ކިޔަމަންކުރުމަކީވެސް މުސްލިމަކަށް ވީތީވެސް އަދި އިންސާނަކަށް ވީތީވެސް ކުރަން ޖެހޭ އަސާސީ ކަމެކެވެ. އެންމެންނާއި އެކު ޖަމާއަތެއްގެ ތެރޭގައި ރުހެވިގެންވާ ހާލު އުޅެވޭނީ އޭރުންނެވެ!