ޖަމާއަތެއްގެ ބަދަހި ކަމަކީ އެ ޖަމާއަތެއް ކުރިއަރާ ދިއުމުގައި އެންމެ އަސާސީ މަސްދަރެވެ. މިއަދު އަހަރެމެންގެ ދިވެހި މުޖުތަމައުތަކުން އުނިވަނީ މި ސިފައެވެ. ޖަމާއަތުގެ ބަދަހި ކަމެކެވެ. މުޅި ގައުމުގެ ބަދަހިކަން މިއަދު ނެތިއްޖެއެވެ. ވަކި ވަކި އަތޮޅުތަކުގައި އޮތް އަތޮޅު ރޫހު މަރުވެއްޖެއެވެ. ރަށްތަކުގައި އޮތް ރަށު ލޯބި ފުހެވިއްޖެއެވެ. މަސައްކަތްކުރާ މާހައުލުގައި އޮތް ބަދަހި، ވަރުގަދަ ގުޅުންތައް ވިއްސި ވިހާލިވެއްޖެއެވެ. މިއީ ޖަމާއަތްތައް ކުރިއަރާ ނުދާ މައިގަނޑު ސަބަބެވެ.

އެންމެ އާދައިގެ ސަރުކާރު އޮފީހެއްގެ ތެރޭގައި ވެސް އޮންނަނީ އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް، ނުވަތަ އެކަކު އަނެކަކަށް ހަސަދަލުމެވެ. ޒާތީ ވުމެވެ. ފިތުނަ ލުމެވެ. ވަނީ ކީއްކަމެއް ނޭނގެއެވެ. ރުޅި އަންނަންވީ ކީއްވެ ކަމެއް ނޭނގެއެވެ. ހަމަ ގައިމު އެފަދަ މުއައްސަސާތަކުގައި ތިބޭނީ ބޮޑުވެ ތަސައްރަފު ފުދިފާ ތިބޭ މީހުންނެވެ. އެތިބަ ބޮޑެތި މީހުން އެޒާތަކަށް އެ އުޅެނީ ކީއްވެގެންތޯއެވެ. މިކަމުގެ މައްޗަަށް ނަޒަރު ހިންގާލުމުން ބައެއްކަންކަން ފަހުމްވެދެއެވެ.

އެއްކަމަކީ ކޮންމެވެސް ވިޔަފާރިއެއްގެ ކޮންމެވެސް ކަމަކާ ލެވިފާއޮންނަ ހަސަދަ އެކެވެ. ވިޔަފާރީގެ ތެރެއިން ނުވަތަ ވިޔަފާރީގެ ކަމަކާއި ގުޅިގެން އަނެއް އިންސާނާގެއްގެ މައްޗަށް ލެވޭ ހަސަދަ، ނުވަތަ އުފެދޭ ރުޅިވެރިކަމަކީ އޭގެ އަސަރު ގަދަ ކަމެކެވެ. އޭގެ ހިތި ރަހަ ޒަމާންތަކަށް ލާނޭ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން އަހަރެމެންގެ ބޮޑެތިވެފައި ތިބޭ މީހުން ކުރަންވީ ކަންކަމަކީ އެފަދަ މައްސަލަތަކުގެ މައްޗަށް ވިސްނާ، އެފަދަ ކުދި ކުދި ޖަމާއަތްތަކުގެ ތެރޭގައި އެ އޮންނަ ރުޅިވެރިކަމާއި ނަފްރަތު ނައްތާލުމެވެ.

އިންސާނާ ބޮޑުވެ ހަރުދަނާ ވަޒީފާއެއްގައި އުޅެން ފެށުމުން ނުވަތަ ކޮންމެވެސް ހަރުދަނާ މަސައްކަތެއް އަމިއްލައަަށް ކޮށްލެވެން ފެށުމުން ނުވަތަ ގިނަ ފައިސާތަކެއް މުސާރައިގެ ގޮތުގައި ލިބެން ފެށުމުން، އިންސާނާއަށް ބޮޑާވެރިކަމުގެ ކޮންމެވެސް އަސަރެއް ކުރެއެވެ. އެކި މީހުންނަަށް މި އަސަރު ކުރަނީ އެކި މިންވަރަަށެވެ. އެމީހެއްގެ އަހުލާގާއި އިމާންތެރިކަމުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް މި އަސަރު ކުރާ މިންވަރު ތަފާތުވެދެއެވެ. މި ބޮޑާކަމުގެ ނަތީޖާއަކަށް ވެގެންދަނީ ތިމާއަށް ތިމާ ފެނުމެވެ. އެހެން ކަން ވުމުން ދެން މި ވާގޮތަކީ އެއްވެސް ހާލެއްގައި އެ އިންސާނާއަށް އޭނާގެ ކުށް ގަބޫލެއް ނުކުރެވެއެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން އެއްވެސް ގޯސްކަމެއް މުޖުތަމައުތަކުގައި "ނުހިނގައެވެ". ދެން މި ވާ ގޮތަކީ އެ ހިނގާ ކަންކަމުގެ ޝިކާރައަށްވާ މީހުންނަށް އެކަން މަރުދާސްތު ނުވުމެވެ. އަކެކާ ކުރާ ކުށް، އެއީ ކުށެއްކަމަށް އެހެންމީހަކު ބުނެފިނަމަ، އެ ބުނި މީހަކަށް ހަސަދަ އާއި ފިތުނަ ލެވެއެވެ. އެއްކަލަހެން ބޮޑާވެރިކަން އިސްވެ، ތިމާއަށް ތިމާ ފެނި، ތިމާގެ ކުށް ތިމާއަށް ގެއްލެނީއެވެ. އެފަދަ ބައެއްގެ ތެރޭގައި އިޖްތިމާއީ ގުޅުން އޮންނާނީ ކޮންފަދައަކުން ތޯއެވެ؟

ޖަމާއަތުގެ ގުޅުން ނެތިދާ އަނެއް ކަނަކީ ޖަމާއަތުގެ މަސްލަހަތު އިސްކޮށް ކުރެވޭ ކަންކަމާއި ހަރަކާތްތަކުގައި، ތިމާގެ ވަކި ހާއްސަ އަމިއްލަ މަސްލަހަތެއް ހިމެނިގެން ނުދާނަމަ އެކަމެއްގައި ބައިވެރި ނުވެވުމެވެ. އަހަރެމެންނަށް ވާހާވެސް ގޮތަކީ ކޮންމެ ކަމެއްގައި އަމިއްލަ މަސްލަހަތާއި އަމިއްލަ އެދުމޭ މިކިޔާ މުޑުދާރު ސިފަ އިސްކުރެވުމެވެ. ނަޖީތާ އަކީ ޖަމާއަތުގެ މަސްލަހަތު ހިމެނޭ ކަންކަމުގައިވެސް އަމިއްލަ އެދުން އިސްކުރެވުމެވެ. އެފަދަ ޖަމާއަތެއްގެ ތެރޭގައި އޮންނާނީ ކޮން ބަދަހި ކަމެއް ތޯއެވެ؟

ޖަމާއަތުގެ ބަދަހިކަން ނެތި ކުރުވާ އަދިވެސް ކިތަންމެ ސަބަބުތަކެއް ވެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް އާއިލީ މައްސަލަ ތަކާއި ސިޔާސީ މައްސަލަތައްވެސް މަދެއް ނޫނެވެ. މި ލިޔުމުގައި މި ފާހަގަ ކުރެވުނީ އާންމުކޮށް އާދަވެ އެކަންކަމުގެ ވާހަކަ ގިނަ މީހުން ނުދައްކާ ބައެއް ކަންކަމުގެ ވާހަކައެވެ. އެހެނީ ގިނަ މީހުންނަށް އުޅެވެނީ މިދެންނެވި ގޮތް ގޮތަަށް ކަމަށް ވާތީއެވެ. ކަން އޮތީ މިހެން ކަމުގައި ވީނަމަވެސް، ކުރިއަރާ ދާން އެދޭނަމަ، ކުރި އެރުމެއް ލިބެން ރުހޭނަމަ، ޖަމާއަތްތަކުގައި އޮންނަ ގުޅުންތައް ހަރުދަނާ ކުރާށެވެ!