ނޭނގުމަކީ ޒިންމާއިން ބަރީއަވާ ކަމެއް ނޫނެވެ.

ޒިންމާއެއް ހަވާލުވުމުން އެ ކަމާ ބެހޭ ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތު ހޯދުމަކީ ޒިންމާ ހަވާލުކުރެވުނު މީހާގެ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. ކުރާންޖެހިފައި އޮތް ކަންތައް ދެނެ ފަހުމުވުމާއި އެކަން ކުރާނޭ ގޮތްތައް ބަލައި ހޯދުމަކީ އޭނާ ކުރާންޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ހަވާލުވެފައި އޮތް ޒިންމާ އަމާނާތްތެރިކަމާ އެކު އުފުލުމަކީ އޭނާގެ މައްޗަށް ވާޖިބެކެވެ.

ޒިންމާއަށް އަމާނާތްތެރި ނުވެވޭ ނަމަ ޚިޔާނާތުގެ ވަކިތަކުން އޭނާ ޝިކާރަކޮށްފާނެއެވެ. އަމާނާތްތެރި ނުވެވޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެއީ އަދި ޚިޔާނާތްތެރިވުމެއް ވެސް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އެއީ ޚިޔާނާތާ ދިމާއަށް މީހާ ގެންދާ ސަބަބެކެވެ. އެއީ އިހުމާލެވެ. އިހުމާލުގެ މައިގަނޑު އެއް ސަބަބަކީ ޣާފިލުކަމެވެ. ޣާފިލުކަން އެއީ ނޭނގުމެވެ. ނޭނގުމަކީ ޒިންމާއިން ބަރީއަވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންޏާ ހުރިހާ އިންސާނުންނީ އެބައިމީހުންގެ ވެރިރައްބަކީ ﷲ ކަމަށް ބުނެ އަހުދުވެފައި ތިބި ބައެކެވެ. އެހެނަސް ޣާފިލުކަންމަތީ އެކަން ނޭނގި ތިބެނީއެވެ.

ހުރިހާ އިންސީން ހާޒިރުކޮށް އެކަލާނގެ އަހުދުކަށަވަރުހިއްޕެވީ ތިމަންނާމެން ވީ އެކަމުގައި ޣާފިލުވެގެންނޭ، ޤިޔާމަތް ދުވަހުން އެބައިމީހުން ބުނެ އުޒުރު ނުދެއްކުމަށް ޓަކައެވެ. މާތް ﷲ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.

﴿ وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنۢ بَنِىٓ ءَادَمَ مِن ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ ۖ قَالُوا۟ بَلَىٰ ۛ شَهِدْنَآ ۛ أَن تَقُولُوا۟ يَوْمَ ٱلْقِيَـٰمَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَـٰذَا غَـٰفِلِينَ ﴾ (އަލް އަޢްރާފް 172)

މާނައީ: "އަދި ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ އާދަމުގެދަރިންގެ ކިބައިން އެއުރެންގެ ބުރަކަށިތަކުން އެއުރެންގެ ދަރިފަސްކޮޅު ނެރުއްވައި އެއުރެންގެ އަމިއްލަ ނަފުސުތަކުގެ މައްޗަށް އެއުރެން ހެކިކުރެއްވިހިނދު ހަނދުމަކުރާށެވެ! (އެކަލާނގެ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ.) ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ކަމުގައި، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ވޮޑިގެން ނުވަން ހެއްޔެވެ؟ އެއުރެން ދެންނެވޫއެވެ. ނޫނެކެވެ. (އިބަރަސްކަލާނގެއީ، އަޅަމެންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެއެވެ.) އެކަމަށް އަޅަމެން ހެކިވެއްޖައީމުއެވެ. (އެކަން އެހެންވީ) މި ކަމާ މެދު ޣާފިލުވެގެންވާ ބަޔަކު ކަމުގައި ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންމެން ވީމުއޭ، ޤިޔާމަތް ދުވަހުން ތިޔަބައިމީހުން ބުނާނެކަމަށްޓަކައެވެ."

އެހެންކަމުން ބުއްދީގެ ބޭނުން ހެޔޮގޮތުގައި ހިފުމަކީ އޭނާއާ މަތިކުރެވިފައިވާ ހުރިހާ ޒިންމާއެއްގެ މަޢުލޫމާތާއި ޢިލްމު ހޯދައި އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި އެ ޒިންމާ އަދާކުރުމެވެ. އިންސާނަކަށް އުފުލަންޖެހިފައި އޮތް އެންމެ ބޮޑު ޒިންމާއަކީ ތަޢުހީދުގެ ކަލިމަ މަތިވެރި ކުރުމެވެ. އެބައިމީހުންގެ ވެރިރައްބުގެ ޙާޟިރުގައި ވެފައި އޮތް އަހުދުގެމަތީ ސާބިތުވެ ތިބުމެވެ. ﷲ މަޢުރިފާކޮށް ދެނެގަތުމެވެ. އިލާހީ އެއްކައުވަންތަކަމުގެ މަތިވެރިކަން ވާރިޘުންނަށް ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ. ދަރީންގެ ހިތުގައި ރުބޫބިއްޔަތުގެ ބިންގާ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި އަޅައިދިނުމެވެ. ޚުޝޫޢަތާއި ހަމަހިމޭންކަމުގައި ހުއްޓި ހުންނާންވީ ފަރާތުގެ އުލޫހިއްޔަތުން ދަރީންގެ ހިތްތައް ފުރައިލުމެވެ. ކަންކަމު އެދި އުޅެންވީ ފަރާތަކީ ﷲ އެކަނިކަން ބުނެދިނުމެވެ. އެއިލާހުގެ މަތިވެރި އިސްމުފުޅުތަކާއި ސިފަފުޅުތައް ދަސްކޮށްދިނުމެވެ.

މި މަގުން މުސްލިމް ދަރީން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމް މަންމައަކާއި ބައްްޕައެއްގެ ކޮނޑުގައި އުފުލާންޖެހިފައި އޮތް ރޫޙާނީ ޒިންމާއެކެވެ. އެކަން ފުރިހަމައަށް އަދާވޭތޯ ބަލާށެވެ!

(ނޭނގުމަކީ ޒިންމާއިން ބަރީއަވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. - އައްޝެއިޚް މުޙައްމަދު އަފްޟަލް؛ އަހަރު 3، ދީނުގެ މަގު ޢަދަދު 2, ޞ. 3 - 6 ޖަނަވަރީ 2023)