ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ބިމުގެ ޖާގައިގެ ދަތިކަން ބޮޑު ގައުމެކެވެ. އެހެނީ މިގައުމުގެ ބިންކޮޅު ކުޑަވެފައި މަދުކަމުންނެވެ. ބިމުގެ ޖާގައިގެ ދަތިކަމުގެ މައްސަލައަކީ އޭގެ ސަބަބުން އިޖުތިމާއީ ވަރަށްގިނަ މައްސަލަތައް އުފަންވާ ކަމެކެވެ. ރާއްޖޭގެ ބައެއް ރަށްރަށުގައި ބިން ފުރި، ގެވަޅު ދެވެން ނެތް ނަމަވެސް ބައެއް މަދު ރަށްރަށުގައި އަދިވެސް ބިން އެބަ އޮތެވެ. ބިން ނެތް ރަށްރަށުގައި ބިމުގެ މައްސަލައަށް ހައްލު ހޯދުމަށް، ތަފާތު މަސައްކަތްތައް ކުރެވެއެވެ. އެއްބައި ރަށްރަށުގައި ބިން ހިއްކައިގެން ގެވަޅު ދޫކުރާއިރު، އަނެއްބައި ރަށްރަށުގައި ފްލެޓު އަޅައިދެއެވެ.

ބިމުގެ މައްސަލައަކީ އަދި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ބޮޑުވަމުންދާނޭ މައްސަލައެކެވެ. އާބާދީ އިތުރުވުމާއި އުމްރާނީ ގިނަ ތަރައްގީތައް ގިނަވުމާއި އެކު ބިން ކުދި ރަށްރަށުގެ ބިންތައް ދަނީ ފުރެމުންނެވެ. އުމުރުން 40 އަހަރުން މަތީގެ އެތައް ބަޔަކު، އެ ރަށްތަކުގައި އަމިއްލަ ބިންކޮޅެއް ނެތި، މައިންބަފައިންގެ ގޭގައި އެމީހުންގެ އާއިލާތަކާއި އެކު ދިރިއުޅެއެވެ. މިގޮތަށް ތޮށްޖެހިގެން ގިނަ ބަޔަކު، އެއް ގެއެއްގައި އުޅެން ޖެހުމަކީވެސް ތަފާތު އެކި މައްސަލަތައް ކުރިމަތިވާ ކަމެކެވެ. މައްސަލަ، މައްސަލައަކަށް ނުހެދިކަމުގައިވިޔަސް ބައިވަރު މައްސަލަތަކާއި ދަތި އުނދަގޫ އެތަށް ކަމެއް ހުންނާނެއެވެ. 

ބައެއް ރަށްރްށުގައި ބިން ހިއްކާ ގެވަޅު ދޫކޮށް ފްލެޓު އަޅާ ހަދަނީ އެ ރަށްރަށުގެ ރީތި ފަޅުތައް ހަލާކުކޮށްފައެވެ. މިގޮތަށް ބައެއް ރަށްރަށުގެ ބިމުގެ މައްސަލައަށް ހައްލު ހޯދާއިރު، އަނެއްބައި ރަށްރަށަކީ އެގޮތަށް ހިއްކާނޭ ފަޅެއް ނެތް ރަށްރަށެވެ. މިފަދަ ރަށްރަށުގައި ބިމުގެ މައްސަލައަށް ހައްލު ހޯދުމަށް ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ކޮށްދެވޭނޭ މާ ބޮޑު ކަމެއް ނޯވެއެވެ. ނަމަވެސް ތަނަވަސްކަން ހުރި ބައެއް މީހުން، އެމީހުންގެ ގޭތަށް ބުރި ބުރިއަށް ނަގާ، އެބަ ހަދައެވެ. ދަރިންނާ، ދަރިންގެ ދަރީންގެ ބޯހިޔާވަހިކަން ކަށަވަރުކޮށްދިނުމަށެވެ. ބޯހިޔާވަހިކަން ކަށަވަރު ކުރެވުނު ނަމަވެސް އެއީ އެދަރީންގެ އަމިއްލަ ތަންތަން ކަމުގައި ނުވެއެވެ. ވިޔަސް އެއީވެސް ހަމަ އެއްމެ ޖީލެއްގެ ހައްލުތާއެވެ.

ބިމުގެ ޖާގައިގެ ދަތިކަމަށް ހައްލު ހޯދުމަށް، ރާއްޖޭގެ ބޮޑެތި ފަޅުތަކުގައި ފެނުމަށްޗަށް އަރާގޮތަށް، ފްލޯތިން ސިޓީއެއް ތަރައްގީ ކުރެވިދާނެއެވެ. އާބާދުވެ ހިސާބަކަށް މީހުންނަށް އެ ތަންތަނުގައި އުޅެވިދާނޭ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވުނެވެ. ނަމަވެސް މިއީ އަދި މާ އެދެވޭ ހައްލެއް ކަމުގައި ވުނާނެއެވެ. އެހެނީ އެއީ ބޮޑު ހަރަދު ހިނގާ، އެތަންތަނުގެ މަރާމާތު ބޮޑުވާނެ ތަންތަން ކަމުގައި ވާތީއެވެ.

އާދޭހެވެ! އާބާދީ މަދުކަމުން އެއްފަސް ކުރުމުގެ ސިޔާސަތަކީ މި ރާއްޖޭގައި ތަންފީޒުކުރަމުން އައި ސިޔާސަތެކެވެ. އެކަން އެހެން ވަމުން އައިނަމަ އާބާދީ ގިނަ ވުމުން، ފަޅުރަށެއް އާބާދުކުރުން އެއީ ނުކުރެވޭނެ ކަމެއްތޯއެވެ. މުސްތަގުބަލަށް ވިސްނާނަމަ މިއީ ބުއްދިވެރި ކަމެކެވެ. 

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފަޅުރަށްތައް ގިނައެވެ. ބިމުގެ ޖާގައިގެ ގޮތުން ތަނަވަސް ފަޅުރަށްތައް އެބަ ހުއްޓެވެ. މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށާ ވަރަށް ކައިރީގައި ފަޅުރަށްތައް އެބަ ހުއްޓެވެ. ރަށްރަށުގެ އަބާދީ ގިނަވެ، ބިމަށް ނުކަތާވަރަށް މީހުން އުޅެމުންދާއިރު، އަދި އެ އާބާދީ އިތުރުވަމުން ދާއިރު، އިޖްތިމާއީ މައްސަލަތަށް ފުނިޖެހެމުންދާއިރު، މިއިން ފަޅުރަށެއް އާބާދުކޮށްލުން ކީއްވާނެތޯއެވެ؟ ފަޅުރަށަކުން ނަމަވެސް އަމިއްލަ ގެވަޅެއް ލިބޭނެނަމަ، އެ ގެވަޅެއް ބޭނުންވާނެ އެތައް ބަޔަކު، އެފަދަ ބިންނެތް ރަށްތަކުގައި ތިބޭނެއެވެ.

ދައުލަތުގެ ފަރާތުން އެފަދަ ރަށެއް އާބާދު ކުރުމުގެ ތަސައްވުރެއް ހަދާ، އެއާއި އެއްގޮތްވާނޭ ގޮތުގެ މަތިން، އަސާސީ ބައެއް ހިދުމަތްތަކާއި އެކު އެ ރަށަކުން ގެވަޅު ދިނުން ކީއްވާނެތޯއެވެ؟ ސާފު ބޯފެނާއި، ކަރަންޓާއި ލަފާފުރުމުގެ އަސާސީ ހިދުމަތާއި އެކު، މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށެއްގެ ކައިރީގައި އޮންނަ ފަޅުރަށެއް އާބާދުކޮށްލުން ކީއްވާނެތޯއެވެ؟ މި ހިދުމަތްތަށްވެސް ފެށުމުގައި މާ ފުޅާނުކޮށް، ފުދޭވަރަކަށް (އެކަށީގެންވާ މިންވަރަކަށް) ފެށިދާނެ ނޫން ހެއްޔެވެ؟ އެ ރަށެއް އާބާދުވެ އާބާދީ އިތުރުވަމުންދާ ވަރަކަށް އެ ހިދުމަތްތައް ފުޅާ ކުރެވިދާނެ ނޫންހެއްޔެވެ؟

ފެށުމުގައި ސިއްހީ މަރުކަޒަކާއި ސުކޫލެއް ހުރުން ލާޒިމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ ކައިރީގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށެއް އޮތީތީއެވެ. ދެން ބޭނުންވާނީ ހަރުދަނާ، ރަނގަޅު، އެކަށީގެންވާ، ފެންވަރު ހުރި ފެރީގެ ނިޒާމެކެވެ. ނުވަތަ ދަތުރުފަތުރު ކުރުމުގެ ނިޒާމެކެވެ. ދުނިޔޭގައި ސުކޫލުތަކަށާއި ހޮސްޕިޓަލް ތަކަށާއި އަދި ފިހާރަތަށްވެސް އެތައް ކިލޯމީޓަރެއް ދުއްވާފައި ދާން ޖެހޭ ގައުމުތައް އެބަ ހުއްޓެވެ. އެހެންކަމުން އެފަދަ ދަތުރެއް ކަނޑުމަގުން ކޮށްލަން ޖެހުން އެއީ ތަކުލީފަކަށް ވާންވީތޯއެވެ؟ މިއީ ދިވެހިންނެވެ! ޓީވީ ތަކުން ކިޔާތީ އަޑުއިވެއެވެ. "ދިވެހިންނަކީ މޫދަށް މަރެއް، ކަނޑަށް މަހެއް ފަދަ ބައެކެވެ!" ވީއިރު އެއީ ދިވެހިން ކުރާނޭ ޝަކުވާއެއް ނޫނެވެ. އަދުވެސް އެކަން އެބަ ފެނޭތާއެވެ. މާލެއާއި ހުޅުމާލެއާއި ދޭތެރޭ މީގެ ކުރިން ޒަމާން ތަކަކަށް ދަތުރުކުރީ ކަނޑުމަގުންނެވެ. މާލެއާއި ހުޅުލެއާއިވެސް ހަމަ އެފަދައެވެ. އަދި ކިއެެއް މިހާރުވެސް މާލެއާއި ވިލިނގިއްޔާއި ދޭތެރޭ ދަތުރުކުރަނީ ހަމަ ކަނޑުމަގުންނެވެ. ކަނޑުމަގުން ދަތުރެއް ކޮށްލުން، އަމިއްލަ ގެވަޅެއް ނެތުމަށްވުރެ ހަމަ ގައިމުވެސް ހިތްހަމަ ޖެހޭނެއެވެ.

ރާއްޖޭގައި ފަޅުރަށްތައް ބައިވަރެވެ. ދިވެހިން ދިވެހި ގައުމުގައި އުޅޭނޭ ތަނެއް ނެތިފާ ތިބޭ އިރު، އެ ފަޅުރަށްރަކުގައި ރިސޯޓު އެބަ ހެދެއެވެ. ވީއިރު، އެއިން ރަށެއް އާބާދުކޮށްލުން ކީއްތޯއެވެ. މިއީ ހަމަ ގައިމު ވަރަށްވެސް ތަފާތު ސިޔާސަތަކަށް ވާނެއެވެ. ބޯހިޔާވަހިކަމާއި ގެދޮރުވެރިކަމުގައި މިއީ ހަމަ ގައިމުވެސް ލިބިދޭނޭ ބޮޑު ހައްލެކެވެ. ދިގުމުއްދަކަށް ދެމިގެންދާނޭ ދެމެހެއްޓެނިވި ސިޔާސަތެކެވެ. އެ ރަށެއްގައިވެސް އާބާދި ބޮޑުވަމުންދާ ވަރަކަށް ތަރަށްގީ އަންނާނެއެވެ. ގެންނަންވާނެއެވެ.

ތަހުޒީބާ ތަމައްދުނުގެ މަތީގައި ތޮށްޖެހުމާއި ހަލަބޮލިކަމާއި މައްސަލަތަކުން ދުރު، އަބުރުވެރި ދިރިއުޅުމެއް ދިވެހިންނަށް މި މަގުން ހޯދިދާނެއެވެ. ބޭނުންވަނީ ބައެއްގެ ވިސްނުން މިކަމުގައި ބަދަލުކޮށްލުމެވެެ. ބިން ކުޑަ، ބިން މަދު ގައުމެއްކަން ދަނެގެން، ބުއްދިވެރިކަމާއި އެކު މިއީ ވިސްނާލުން މުހިއްމު ކަމެކެވެ.