ޙަޔާތަކީ މަރުގެ އިދިކޮޅެވެ. އިސްލާމީ ފަލްސަފީ ނަޒަރަކުން ބުނާ ނަމަ ޙަޔާތަކީ ދެ މަރެއްގެ ދެމެދުގައި އޮންނަ ދިރުމެކެވެ. އަސްލުން މަރުވެފައި ވަނިކޮށް، މި ދުނިޔޭގެ ހުސްވަމުންދާ ވަގުތުގެ ތެރެއަށް އިންސާނާ ވުޖޫދު ކުރެއްވި މަތިވެރިވަންތަ މާތް ﷲ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. ﴿كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِٱللَّهِ وَكُنتُمْ أَمْوَٰتًۭا فَأَحْيَـٰكُمْ ۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ﴾ (އަލް ބަޤަރާ: 28) މާނައީ: "ތިޔަބައިމީހުން ﷲއަށް ކާފިރު ވެގަންނަނީ، ކޮން ގޮތަކުން ހެއްޔެވެ؟ ތިޔަބައިމީހުން މަރުވެފައިވާ ބަޔެއްގެ ގޮތުގައި ތިއްބައި، ފަހެ އެކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުން (އުފައްދަވައި) ދިރުއްވިއެވެ. އެއަށްފަހު، އެކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުންގެ (އަޖަލު ހަމަވުމުން) މަރުގަންނަވާނެތެވެ. ދެން (ޤިޔާމަތްދުވަހުން) ތިޔަބައިމީހުން ދިރުއްވާނެތެވެ. ދެން އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތަށް ތިޔަބައިމީހުން ރުޖޫޢަކުރައްވާނެތެވެ."

މި އަޔާތުން އެ ކިޔައިދެނީ މުޅި އިންސާނާ އެވެ. އޭނާގެ ފެށުމާއި ނިމުމެވެ. ފެށުމަށް ފަހު ނިމުމެއް އަންނާނެކަމެވެ. އެ ނިމުމަށް ފަހު އެނބުރި ދިޔުން އޮތީ، ހެއްދެވި ފަރާތަށް ކަމެވެ. މި ހާލަތުގައި ހުރި އިންސާނާ، ﷲއަށް ކާފިރުވަނީ ކޮން ޙައްޘިއްޔަތަކުންތޯ އޭނާގެ އަމިއްލަ ނަފުސަށް ސުވާލުކުރަންވީއެވެ.

މާތް ﷲ އެވަނީ އެ ސުވާލު ކުރައްވައިފައެވެ. އިޚްލާޞްތެރިކަމާ އެކު ދެވެން އޮތީ އެންމެ ޖަވާބެކެވެ. ކާފިރު ވާނޭ އެއްވެސް ޙައްޘިއްޔަތެއް ނެތެވެ. ހަމައެކަނި އޮތީ ބޯލަނބާ ކިޔަމަންވުމެވެ. ބިރުވެރިކަމާއި އުންމީދާ އެކު ޙަޔާތް ވޭތުކުރުމެވެ.

ޙަޔާތުގެ ޙަޤީޤީ މަޤްޞަދަކީ އާޚިރަތް ބާއްޖަވެރި ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމެވެ. މި ދުނިޔޭގެ ދިރުމާ ވަކިވެގެން ދިޔުމުގެ ކުރިން، އަލުން ދިރުއްވޭނޭ ދުވަހަށް ހަސަނާތުތައް ޚާޒާނާކުރުމެވެ. ޢަދުލުގެ ތިލަފަތް ބެހެއްޓޭ ހިނދު ކާމިޔާބުވާހުށީ ކަނާތްފަޅި ބަރުވިމީހުންނެވެ. އިލާހީ ދަރުބާރަކީ ޙިސާބުބެއްލެވުން އަވަސް ދަރުބާރެވެ. ޢަދުލުވެރިކަމުގެ ދެވަނަ މިސާލެއް ނެތް ދަރުބާރެވެ. ކުޅައިއްޔާކުޅަ ކޮންމެ ހެޔޮ ކަމަކަށް ދިހަ ގުނައިން ފެށިގެން ގޮސް ހަތް ސަތޭކަ ގުނަޔާ ހަމައަށް ނުވަތަ އެއަށް ވުރެ ވެސް ގިނައިން ސަވާބާއި ދަރުމަ ދެއްވާނެ ދީލަތި ދަރުބާރެވެ. ކުޅަ ކޮންމެ ނުބައި ޢަމަލަކަށް އެ ޢަމަލަކާ އެކަށޭނަ މިނަށް ނޫނީ އަޒާބު ނުދެއްވާނޭ އިންސާފުވެރި ދަރުބާރެވެ. 

އެ ދަރުބާރުގައި ކޮޅަށް ހުރެ އިސްއުފުލޭނީ މާތް ﷲ އިޒުނަދެއްވި މަޚުލޫޤާތްތަކަށް އެކަންޏެވެ. އެއްބައެއްގެ މޫނުތައް އަނދިރިއެވެ. އެއީ އަމިއްލަ ހަވާނަފުސަށް ތަބާވެ އިލާހީ ރިސާލަތާ ފެޔަށް ޖެހުނު މީހުންނެވެ. އަނެއްބައެއްގެ މޫނުތައް ވާނީ އުޖާލާވެ އަލިވެގެންނެވެ. އެއީ ޙަޔާތުގެ މަޤްޞަދު ރަނގަޅަށް ދަނެގެން އުޅުނު މީހުންނެވެ.

ދުނިޔޭގެ ޙަޔާތާ އޭގެ މަޤްޞަދު ރަނގަޅަށް ދަސްކުރާށެވެ! މިއީ ތާއަބަދު އުޅެން އޮތް ތަނެއް ނޫނެވެ. މިތަނަށް ލޯބި ނުކުރާށެވެ! ޙަޤީޤީ މަންޒިލަށް ބޭނުންވާ ދަރުކޮއްތު މިތާ އެބަހުއްޓެވެ. އެ ތަކެތި ހޯދައި ޖަމާކޮށް ރައްކައުކުރާށެވެ! މިއީ ޝައިޠާނީ ވަކިތަކުން ނިކަންގިނަ ދަޅައެޅޭތަނެކެވެ. އޭގެ އަވައިގައި ނުޖެހޭށެވެ!

 

(ޙަޔާތުގެ މަޤްޞަދު އޮޅުވާ ނުލާށެވެ! - އައްޝެއިޚް މުޙައްމަދު އަފްޟަލް؛ ދީނުގެ މަގު، އަހަރު 3، އަދަދު 32، ޞ.1 - 04 އޮގަސްޓް 2023)