މެންދުރު ނަމާދުން ފައިބައިގެން މޫސަ ގެއަށް އައީ މަޑު ހިނގުމެއްގައެވެ. މުސްކުޅި ބަލީގައި ތަންތާ ރިއްސާލެއް ބޮޑުކަމުންނެވެ. ގެއަށް އައިސް ވަނުމާއެކު ކަންފަތުގައި އެ ޖެހުނީ ރަޙުމެއް ނެތް ރުންކުރު ގޮވެލި ގަނޑެކެވެ. "ކިހާ އިރެއް ނަގާތަ މިސްކިތުން ގެއަށް އަންނަން؟ ދާން ނަގާ 30 މިނެޓު، އަންނަން ނަގާނެ އަނެއް ބައި ގަޑިއިރު. ކާން ހަދާފަ ހުންނަތާ ކޮން އިރެއްތަ؟ މުޅި ކާގޭގަ ދޮވަނީ ގަރުދިޔަ ވަހޭ. ދެންވެސް އަވަސް ކުރޭ." އެއީ މޫސަގެ ހުރި ހަމައެކަނި ދަރިފުޅު އަރީޝާގެ އަޑެވެ. ހިތު ހުރިހާ ގޮތަކަށް އަމިއްލަ ބައްޕައާ ދިމާލަށް އެއްޗެހި ގޮވާފައި އޭނާ ގޮސްވަނީ ކޮޓަރިއަށެވެ. ލޮލަށް ޖަމާވެފައިވާ ކަރުނަތަށް ހިންދާލުމަށްފަހު މޫސަ ބަތްކައިގެން އޭނާގެ ކުޑަކުޑަ ކޮޓަރިގަނޑަށް ވަނެވެ. ސީލިންގެއް ކޮށްފައި ހުރި ތަނެއް ނޫނެވެ. މަތި ބަލައިލީމާ ފެންނަން ހުންނަނީ ޓިނު ގަނޑާއި ފިނިކަމެއް ނުވާ ފަންކާއެވެ. ފަށްޖެހި އެނދުގައި އޮންނަ ހަމައެކަނި ބާލީހުގައި ބޯއަޅާލައިން އޮތް މޫސަގެ ކަންފަތުގައި ގުގުމަމުން ދިޔައީ އަރީޝާގެ ރަހުމެއް ނެތް ޖުމުލަތަކެވެ. ލޮލަށް ހިންދާލި ކަރުނަތައް އިސާހިތަކު މޫސަގެ ކޯތާފަތުގައި މިފަހަރު ބޮސްދީފިއެވެ. މާޒީގެ ބާބުތައް މޫސަގެ ވިސްނުމަށް އަންނަންފެށީ އެވަގުތެވެ.

މޫސައަކީ އަމިއްލަ މަސައްކަތްކޮށްގެން އުޅުނު މަސައްކަތްތެރި ޒުވާނެކެވެ. އުމުރުން 20 އަހަރުގައި މޫސަގެ ހިތުގައި ރަނިކަން ކުރަމުން ދިޔަ ފާތުމަ އާ މޫސަ ކައިވެނިކުރީ ދެ އާއިލާގެވެސް ރުހުމާއެކީއެވެ. ލޯތްބާއެކީ ފެށި ކައިވެންޏަށް 2 އަހަރު ފާއިތުވީފަހުން އަރީޝާ އުފަން ވެއްޖެއެވެ. އަރީޝާ ލިބުނީ މޫސަ އެންމެ ބޭނުންވެފައި ހުރި ދަނޑިވަޅެއްގައި ނޫނެވެ. އޭނަ ދެކޭ ގޮތުގައި އަރީޝާ އުފަންވުމަކީ އޭނާގެ މިނިވަންކަމަށް އެޅުނު އެންމެ ބޮޑު ހުރަހެވެ. ރައްޓެހިންނާއެކީ މަޖާކޮށްލަން ބޭރަށްދާ ވަގުތުތަކުގައިވެސް ފާތުމަ ގުޅަނީ އަރީޝާގެ ކޮންމެވެސް ކަމަކު ކިޔާށެވެ. މަހަށްގޮސް ހުއްޓާ ގެއަށް އަންނަން ގުޅަނީ އަރީޝާ ހުންއައިސްގެންނެވެ. ދެމަފިރިންގެ ޚަރަދުތަކަށްވުރެ ހަމައެކަނި ދަރިފުޅުގެ ޚަރަދުތައް އިތުރު ވަނީއެވެ. މި ހުރިހާ ކަމަކާހެން މޫސަގެ މިޒާޖުގައި ރުޅިވެރިކަމުގެ ސިއްކަ ޖެހިއްޖެއެވެ. ލޯބިން އަރީޝާގެ ގައިގައި ފިރުމާލުމަކީ ދުރުކަމެކެވެ. އޯގާތެރިކަމާ އެކީ އެ މަންޖެއާ މުޚާތަބު ކުރުމަކީވެސް މޫސަ ދަންނަ ކަމެއް ނޫނެވެ. ނުވިތާކަން އަންނަ ރުޅިއެއް ބާލަނީ އެ ކުށެއްނެތް މައުސޫމު ތުއްތު ދަރިފުޅަށެވެ.

"ތިޔައީ މަށަށް ހުރި ބޮޑު މުސީބާތެއް" ކަމަށް ބައްޕަގެ ފަރާތުން އަރީޝާ އަޑުއަހަން ޖެހުނީ އޭނާގެ އުމުރުން 7 އަހަރުގައެވެ. މޫސަގެ މި ޢަމަލުތައް ފާތުމަ އަބަދުވެސް ކުއްވެރި ކުރެއެވެ. އެކަމަށް ނަސޭހަތްތެރިވެއެވެ. ދަރިންނަކީ މާތް ރަސްކަލާނގެ ދެއްވާ ނިޢުމަތެއްކަން އަބަދުވެ ހަނދާން ކޮށްދެއެވެ. ނަމަވެސް އެއީހަމަ ބަސްނުވިކޭ އޮޑީގެ ދިރުބާކޮޅަށް އެރުން ކަހަލަ ކަމެކެވެ. ފާތުމަ ބެލީ ފާތުމަގެ ފަރާތުން އެންމެ ފުރިހަމަ ލޯތްބާއި އަޅާލުން ދަރިފުޅަށް ދެވޭތޯއެވެ. ނަމަވެސް އެކަންވެސް ނިމުމަކަށް އައީ އަރީޝާގެ އުމުރުން 16 އަހަރުގައި ފާތުމަ ނިޔާވުމުންނެވެ. ބައްޕައެއް ހުރެމެ، ބައްޕައެއްގެ ލޯބިން މަހުރޫމުވެފައިވާ އަރީޝާއަށް މަންމަގެ ކުލުނާ އޯގާތެރިކަން ލިބުންވެސް މި ދުނިޔެމަތީ ނިމުމަކަށް އައީއެވެ. ބައްޕަގެ އިހާނެތި ބަސްތަކަށް އޮހޮރޭ ކަރުނަތަށް ފޮހެދޭ ދެއަތްވެސް ކަފުނުގައި ބަނދެފިއެވެ. ބޮލުގައި ފިރުމާލަމުން އަރީޝާއަށް ހިތްވަރުދީ، ނާނާ ކިޔައިދިން މަންމަ، ކަށްވަޅަށް ތިރިކޮށްފިއެވެ. ކަރުނައިގެ ކޯރެއް ދަމާލާފައިވާ އެ ލޮލުގައި ރަތްކަމެވެ. މާޔޫސްކަމެވެ. 

މަންމަގެ ވަކިވެ ދިއުމަށްފަހު ބައްޕައާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހުނީ އަރީޝާ އެކަންޏެވެ. ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ހިތްމަރުވާފަދަ ކިތަށްމެ އިބާރާތެއް ރައްދުވެއެވެ. ތިމަންނައަކަށް ކަލޭ ނުބެލޭނެއޭ، އަމިއްލަޔަށް މަސައްކަތްކޮށްގެން ކައިބޮއެ އުޅޭށޭ ބުނީ ކިތަށްފަހަރު ކަމެއްވެސް ނޭނގެއެވެ. އަރީޝާއަށް މޫސަ ޚަރަދުކުރީ ދުނިޔޭގެ ލަދަށެވެ. ޚަރަދެއްވެސް ނޫނެވެ. ހަމައެކަނި ގެއަށް ބޭނުންވާ ކާޑުގެ ބާވަތްތައް ގަންނަކަމެވެ. ކިތަންމެ ނަފުރަތު ކުރިޔަސް، ކާން ވަނީ އަރީޝާ ކެއްކީމައެވެ. ބަދިގެއަށް ވަދެ އަނގަޔަށްލާނެ ކާއެއްޗެއް ތައްޔާރުކުރުމަކީ މޫސައަށް އެނގޭކަމެއް ނޫނެވެ. އަމިއްލަ ޚަރަދުތައް ކުރުމަށް އަރީޝާ ދާންފެށީ ގޭގޭ ސާފުކޮށް، މީހުންނަށް ކައްކައި ދިނުމަށެވެ. ރަށުތެރެ ކުނިކަހާ މީހުންނާއެކީ އެ މަސައްކަތްވެސް ކުރިއެވެ. ސުކޫލަށް ބޭނުންވާ ސާމާނުވެސް ގަތީ އެ މަސައްކަތްތަކުންނެވެ.

އެ ޙާލުގައި ދުވަސްތައް ވޭތުކުރަމުން ދިޔަ އަރީޝާގެ ހަތަރު އުދަރެސް ފެނުޖެހުނު ކަހަލައެވެ. މޫސަގެ ގަމީހެއް ވިރުވާލީ ކަމަށް ބުނެ، އަތްތިލާގައި އިސްތިރި ޖައްސާފައި ގެއިން ނެރެލި އިރު އަރީޝާއަށް 18 އަހަރެވެ. އަމިއްލަ ދަރިފުޅުގެ ރުއިމާއި އާދޭހަށް މޫސަ ދިނީ ބީރު ކަންފަތެކެވެ. "ބައްޕާ... ތަދުވެޔޭ އަޅުގަނޑަށް. ދެން އަތް ފިއްސާލީމަ ގޭގެއަށް ގޮސް ތަށިތައް ދޮންނަން ވެސް އުނދަގޫ ވާނޭ. ކުނިކަހާއިރު އިލޮށިފަތީގައި ހިފަހައްޓާއިރަށްވެސް ދިލަ ނަގާނޭ. އޭރަށް ރުފިޔާއެއްވެސް ނުލިބޭނެ. ސުކޫލަށްގޮސް ފަންސުރުވެސް ނުހިފެހެއްޓޭނެ. އެއްޗެހި ކައްކާއިރުވެސް ހާދަ ތަދެއް ވާނޭ. އަޅެ ހެޔޮ ނުވާނެ ބައްޕާ، އަޅުގަނޑުގެ އަތުން ދޫކޮށްލާ! ތިޔަ އިސްތިރި ނަގާ." ކަރުނަތައް ހޯސްލާފައި ފައިބަމުން ދިޔައިރު، އަރީޝާ އާދެސް މަތިން އާދޭސް ކުރިއެވެ. އަތްތިލައަށް ވަމުން ދިޔަ ހޫނަށާއި ނަގަމުން ދިޔަ ދިލައަށް ކެތްނުވެގެން ދެފައިން ބާރަށް، ބިންމަތީގައި ތަޅަމުން ދިޔައެވެ. މޫސަގެ އަތް ފޮޅުވާލަން މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. މޫސަގެ ރަޙުމެއް ނެތް އަނިޔާގައި އަރީޝާގެ އަތްތިލައިގެ ހަންގަނޑު ވިރެމުން ދިޔައެވެ. ހިތްހަމަ ޖެހެންދެން އެ ކުއްޖާފުޅުގެ ރުއިމުގެ އަޑު އިވުމުން، އަތްތިލައިން އިސްތިރި ނައްޓާލަން މޫސަ މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. އެވަގުތު އެޅި ވޭނުގެ ސަބަބުން އަޑުގެ ނެތްތަނަށް އަރީޝާއަށް ހަޅޭއްލަވައި ގަނެވުނެވެ. ދެލޯ ބާރަށް ތަގުޅި ކޮށްލިއިރު، ބޭރުވަމުން ދިޔައީ ވޭނީ އާޙެވެ. އިސްތިރީގައި އެހުރީ ހަންކޮޅުތައް ތަތްލަވާފައެވެ. ލޭގެ ކުލަވަރު އެ އަތްތިލައިން ފާޅުވެއެވެ. އެވަރު ނުވެގެން، މާ ބާރަށް ރޮއެ 'ހޭރުނީ' ކަމަށް ބުނެ، މޫސަގެ ހޫނު އެތިފަހަރެއް އަރީޝާގެ ކޯތާފަތަށް އެރިއެވެ. ވޭނުގެ މައްޗަށް ވޭނެވެ. ހިތްދަތިކަމުގެ މައްޗަށް އިތުރު ހިތްދަތިކަމެވެ.

އަތްތިލައިން ނެއްޓިފައިވާ ހަންތަކާއެކު ރޮމުން އަރީޝާ ދިޔައީ މާމަ ގެއަށެވެ. މާމަ ކައިރިއަށް އަރީޝާ ގެންދިއުމަށް މާމަ ކުރިންވެސް މަސައްކަތް ކުރިއެވެ. ނަމަވެސް ފާތުމަ ނެތް ދުނިޔޭގައި މޫސައަށް އަޅާލުމަށް އޭނާ ކޮށްފައިވާ ވަސިއްޔަތުގައި އަރީޝާ އޭރު ހުރީ ބަނދެވިފައެވެ. ލަފުޒުގެ އަނިޔާތަކަށްވެސް އަރީޝާ ކެތްތެރިވީ އެހެންވެގެނެވެ. މާމައަށް ވީވަރުން މާމަ އަރީޝާއަށް ޚަރަދުވެސް ކުރެއެވެ. ނަމަވެސް މާމައަށް ހުރި ބުރައަކަށް ވާން ބޭނުން ނުވީމާ އަރީޝާ އަމިއްލަ މަސައްކަތްތައް ކުރީއެވެ. މާމައާއެކު އުޅެން ފެށުމުން މަންމަ ފަރާތުން ލިބުނު ކަހަލަ ލޯތްބެއް އަރީޝާއަށް ލިބެން ފެށީ ލައްކަ ޒަމާނަށްފަހުގައެވެ. އަރީޝާގެ ހިތުގައި އޭރުވަނީ ބައްޕައަށްޓަކައި ރުޅިވެރިކަމާ ނަފުރަތުގެ ހުޅުކޮޅު ރޯވެ، މުޅި ތަނަށް ފެތުރިފައެވެ. ފުރާވަރު ފަހަނަ އަޅާގޮސް، ޒުވާން އުމުރުގައި އަރީޝާވެސް ކައިވެންޏެއްކޮށް ފިރިމީހާގެ ގެއަށް ބަދަލުވިއެވެ. ކޮންމެ މީހަކާ އެކީ ކޮންމެ ގޮތަކަށް އުޅުނަސް ހެޔޮ ކަމަށް ބުނެ، ވަލީ ދިނުމަށް މޫސައަށް ފަޅި ސިކުންތެއްވެސް ނުނެގިއެވެ. 

އަހަރުތައް ފާއިތުވަމުންގޮސް، މޫސަވެސް މުސްކުޅި އުމުރަށް އަޅައިފިއެވެ. މޫސަގެ ރިހޭ ފައިމައްޗަށް ފޮއެ ވެއްޓުނީ، މުސްކުޅި ބަލީގައި ވަނިކޮށް، ކައްސާލާފައި ފާޚާނާ ތެރެއަށް ވެއްޓުނު ހިސާބުންނެވެ. ނަފުރަތާ ރުޅީގެ ސާލެއް ދެމިފައިވާ މޫސަގެ ހިތް، މަޑު ފުއްކޮޅަކަށްވީފަދައެވެ. އަޅާލާނެ ޔާރެއް އިޔާރެއް ނެތުމުން، މިއަދު ޓަކިދޭން މި ޖެހުނީ އެދުވަހު ގެއިން ނެރެ އެއްލާލި ދަރިފުޅުގެ ގޭގައެވެ. އެކަނި ހާލަށް ދެން ނޫޅެވޭނެކަމާ، ބައްޕަ ބަލައިދިނުމަށް އެދި އަރީޝާ ގާތު މޫސަ އާދޭސް ކުރިއެވެ. އަރީޝާ އެކަން ކުރާކަށް ބޭނުމެއް ނުވިއެވެ. މުޅި ޅަފަތުގައި ބައްޕަގެ ނަފުރަތުގެ ސަބަބުން ތަހައްމަލު ކުރަން ޖެހުނު ވޭން ދުވަހަކުވެސް ހަނދާން ނުނެތޭނެކަމާއި، އަރީޝާގެ މަޢާފެއް މޫސައަށް ހައްޤެއް ނުވާނެކަމަށް ސާފު ސީދާ ސަރީޙަ އިބާރާތުން އޭނާ އިޢުލާން ކުރިއެވެ. ނަމަވެސް ފިރިމީހާގެ އެދުމުގެ މަތިންނާއި، މަންމަގެ ވަސިއްޔަތް ހަނދާންވުމުން އެކަމަށް އިޙްތިރާމު ކުރުމަށްޓަކައި އަރީޝާ އެކަމަށް އެއްބަސްވިއެވެ. ލައްކަ ވިސްނުމަށްފަހު، ހިތާއި ދެކޮޅަށެވެ. މޫސައަށް ކައްކާފައި ކާންދެއެވެ. އަންނައުނުވެސް ހޯދައިދެއެވެ. ނަމަވެސް ލޯތްބާއި އޯގާތެރިކަމަކީ އަރީޝާގެ ފަރާތުން ދެވޭނެ އެއްޗަކަށް ނުވިއެވެ. ބައްޕައަށްޓަކައި އޮންނަން ޖެހޭ ކުލުނާއި ލޯބީގައި ސިއްކަ ޖެއްސުވީ ޚުދު މޫސައެވެ.

"އެ ދިޔައީ ކައިގެން ގޮށިވެސް ނުޖަހާ. ކިހާ ދެރަކަމެއްތަ އަޅެ" މޫސަ ސިއްސައިގެން ދިޔައީ އަރީޝާގެ އަޑަށެވެ. މިއަދު އެ ތަކުރާރުވަނީ ޙުދު މޫސަގެ ޢަމަލުތަކެވެ. ދަރިފުޅާމެދު ކަންތައް ކުރިގޮތަށް މިއަދު ދަރިފުޅުގެ ޢަމަލުތައް ބައްޓަން ވެއްޖެއެވެ. ދަރިފުޅަށް ނުދެވުނު ލޯބި، ދަރިފުޅުގެ ފަރާތުންވެސް ލިބުމެއް ނެތެވެ. އެކަމާމެދު މޫސައަށް ކުރެވޭނެ ޝަކުވާއެއްވެސް ނެތެވެ. ދަރިފުޅާމެދު ކަންތައް ކުރެވުނު ގޮތް އެންމެ ރަނގަޅަށް މޫސައަށް އެނގެއެވެ. އޮހެމުން ދިޔަ ކަރުނަތައް ފޮހެލާފައި މޫސަ ތައްޔާރުވީ އަޞުރު ނަމާދަށެވެ. ދަރިފުޅާމެދު ވެވުނު އިޙުމާލަށް ތަޢުބާވެ، ދަރިފުޅުގެ ހިތުން ޖާގައެއް ލިބޭތޯ ﷲގެ ހަޟްރަތުގައި ދަންނަވާށެވެ. ރަނގަޅު ގޮތެއް މިންވަރު ކުރެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރާށެވެ.