ޒުވާނުންނަކީ ކޮންމެ ގައުމެއްގައިވެސް ވަރަށްގިނަ ބައެކެވެ. ކޮންމެ ގައުމެއްގައިވެސް އެޅުވޭ "ލޭބަލް" އެއް އަޅުވާނީ އެ ގައުމެއްގެ ޒުވާނުންގެ އަމަލުތަކާއި އާދަތަކަށް ބަލައިގެންނެވެ. އެގޮތުން ދިވެހި މުޖުތަމައުގައި މިއަދު އުޅެމުންދާ ގިނަ ޒުވާނުންގެ ހާލަތަށް ބަލާލަމާތޯއެވެ. ރިވެތި ދިވެހިވަންތަ، ދީނީ މާތް އަޚްލާގު މުޅިންހެން ނެތި ފަސްލެވިއްޖެއެވެ. މިއީ އެ ޒުވާނުން ބޭނުންވެގެން އެޒުވާނުންގެ ދިރިއުޅުމަށް ގެނައި ބަދަލެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް ބަޔަކު މީހުން ކުރާ ފިކުރީ ހަނގުރާމައެއްގެ އޮއެވަރުގައި ނުއެނގިތިބެ އެ ޒުވާނުން ޖެހުނީއެވެ.

މަސްތުވާ ތަކެތީގެ ވަބާއަކީ މިއަދު ޒުވާނުންގެ ތެރޭގައި ވަރަށް އާންމު ބަލިމަޑުކަމެކެވެ. މަސްތުވާތަކެތީގެ އެކި ދަރަޖަ ދަރަޖައިގެ ތަކެތި ބޭނުން ކުރާ ޒުވާނުން މަދެއްނޫނެވެ. އެވެރިން ކުރާ މާ "މޮޅު" ކަމެއް ކަމުގައި ދެކިގެން މި ވަބާގެ ތެރެއަށް ފީނައިގަންނަނީ އެވެރިންގެ ހަޔާތުގައި ކޮންމެވެސް ހިތި ކަމެއް ވާތީއެވެ. މިފަދަ ޒުވާނުން ހަނދާން ނެތިފައިވާ ކަމަކީ ކަލަކު ވޮޑިގެންވާކަމެވެ. މަޔަކު ބަފަޔަކު ހުރިކަމެވެ. ރަހިމުގެ ލޭ ހިނގާ އެތަކެއް ބަޔަކު ވާކަމެވެ. މި ޒުވާނުންގެ އަމިއްލަ ދުނިޔެއެއް ކުރަހާ، ހަގީގީ މި ދުނިޔޭގައި، މިޒުވާނުންގެ މި ދުނިޔެ ތަމްސީލު ކުރުވައެވެ. ތައުރީފު ލިބި، އަބުރަކާ އިއްޒަތެއް މި ޒުވާނުންގެ އަމިއްލަ ދުނިޔޭގައި މި މީހުންނަށް ލިބެއެވެ. ހަގީގަތާ ދުރަށްގޮސް ހިޔާލީ ފޮލާތަކުން ދިވެހި ޒުވާނުން ފެންވަރަނީ އެ ޒުވާނުންގެ އަހުލާގީ ފެންވަރު އެއްގޮތަކަށްވެސް ނެތީމައެވެ.

ބަހުރުވައިގެ އެކި އެކި ދަރަޖަތައް ވާއިރު، އަދުގެ ޒުވާނުންނަށް މި ދަރަޖަތަކުން ކަމުދިޔައީ އެންމެ ދަށު ދަރަޖައެވެ. ހުތުރު ދަރަޖައެވެ. އެ ޒުވާނުންގެ އާންމު ބަސްމަގު ހުރީ މި ދަރަޖައިގައެވެ. މައިންބަފައިންނާއި އަނބިދަރިން ކައިރި މޮށެ އުޅެނީ މި ބަހުރުވައިންނެވެ. ތިމާގެ ގަދަރު އުފުލި ވަތި ވަނީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް ރީތި ހުތުރު ވަކިކޮށް ދަރަޖަ ކޮށްފައިވަނީ ކޮންމެވެސް ބޭނުމެއްގައިކަން ސިކުނޑިއަކާއި ލޭ ހިނގާ ހިތެއްހުރި ކޮންމެ އިންސާނަކަށް އިނގޭނެއެވެ. އަދުގެ ޒުވާނުން އެމީހުން ދަރަޖަކުރަން އިހްތިޔާރު ކުރީ އެންމެ ދަށު ދަރަޖައެވެ.

އިހްތިރާމު ކުރުމާ ގަދަރުކުރުމުގެ ސާދާ އަހުލާގު ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި އޮތީ އިންތިހާއަށް މޫ ހިފާލާފައެވެ. ނަމަވެސް ދިވެހިންނާއި މުޅިން ބީރައްޓެހި ފަރަންޖީ ގޮތްގަނޑެއް، ދިވެހިންގެ އާދަތަކާއި މަސްހުނި ކުރުވިއެވެ. ކަމުގެ ނަތީޖާއަކީ އަދުގެ ޒުވާނުންނާއި ކުޑަކުދިންގެ ކިބައިގައި އިހްތިރާމު ކުރުމުގެ އާދަ ބޮޑުތަނުން ނެތިގޮސްފައިވާ ވުމެވެ. މަގު ހިނގާ މީހުންނާއި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނާއި ކުޑަކުދިންނާއި އެދުރުންނާއި މައިންބަފައިންނަށްވެސް އިހުތިރާމު ކުރާލެއް ކުޑައެވެ. ކޮންމެ މީހަކުވެސް އެމީހެއްގެ އަމިއްލަ ހާޖަތްތައް ފުދިއްޖެނަމަ އަނެކުންގެ ހާލަކަށް ބެލުމެއް ނެތެވެ. އަހުވަންތަކަމާއި އިޖުތިމާއީ ބަދަހިކަން މުޅިން ހަފުސްވެ ރޫޅިއްޖެއެވެ. އަދުގެ ގިނަ ޒުވާނުންގެ ހާލަކީވެސް މިއީއެވެ.

ދިވެހި ރާއްޖެ ދުނިޔޭގައި ވަކި ޝަހުހެއްގެ ގޮތުގައި ދެމި ހުރުމުގެ އަސްލަކީ ދިވެހިންގެ މިނިވަންކަމާއި އަމިއްލަ ބަހެވެ. ނަމަވެސް މި ދިވެހި ބަހަކީ މިހާރު އަގެއް ހުރި އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ފަރަންޖީ ބަސްތަކަށް ދިވެހި ޒުވާނުންގެ ދޫތަކާއި ހިތްތައް މާބޮޑަށްވެސް ފަރިތައީއެވެ. ދިވެހި ގިނަ ޒުވާނުންގެ ދޫތަކުން ދިވެހި ލަފުޒެއް ބޭރުކޮށްލުން އެއީ ލަދުކަމަކަށް އަންނަނީ ވަމުންނެވެ. ހާއްސަކޮށް ތައުލީމު ލިބި، ހުނަރާއި ތަޖުރިބާއިން ފުރިފައިވާ ދިވެހި ޒުވާނުންގެ ކިބައިން މި ހުތުރު އަމަލު ފެންނަލެއް ގިނައެވެ. ދިވެހި ގައުމަށް ހިދުމަތްކުރަން ނުކުމެ އެ ޒުވާނުންގެ އަނެއް އަތުން ދިވެހިންގެ ޝަހުސިއްޔަތަށް ގޯނާ ކުރަމުން ދަނީ އެ ޒުވާނުންނަށް އެކަން އިހުސާސްވެސް ނުކުރެވޭ ހާލުގައެވެ. ނަމަވެސް ކިޔެވީ ކޮންމެ އެއްޗެއް ކަމުގައި ވީނަމަވެސް، ކުރަނީ ކޮންމެ ހިދުމަތެއްކަމުގައި ވީނަމަވެސް ދިވެހި ދަރިއެއްގެ އަތުން ދިވެހިންގެ ޝަހުސިއްޔަތަށް ގޯނާ ކޮށްގެން ނުވާނޭ ކަން އެންމެ ތުއްތު ކުއްޖާވެސް ދަންނާނެއެވެ.

އަދުގެ ޒުވާނުންގެ އަހުލާގީ އަދި ސުލޫކީ މިންގަނޑު މީޒާނުގައި ކިރަން އަދިވެސް އެތަކެއް ކަމަކަށް ރިއާޔަތްކުރުން ހުއްޓެވެ. ނަމަވެސް މަސްތުވާ ތަކެތީގެ ވަބާއާއި އަދަބުއިހްތިރާމު ކުޑަވުމާއި ބަހުރުވައިގެ ހުތުރުކަން އަދި ފަރަންޖީބަހުގެ ދޯޅަ ކަމަކީ ދިވެހި ޒުވާނުންގެ ކިބައިން ފެނިގެންދާ ވަރަށްވެސް "ހުތުރު" އަމަލުތަކެކެވެ.