މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާގައި ޖެހިފައިވާ މީހުންގެ އަދަދު މި ކުޑަކުޑަ ދިވެހި މުޖުތަމަޢުގައި މިދަނީ ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އިތުރުވަމުންނެވެ. އާބާދީއާއި އަޅާބަލާއިރު ރަލާއި މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކޮށް ވިޔަފާރިކުރާ މީހުންގެ ނިސްބަތް މައްޗަށް ދާވަރު ބިރުގަންނަހާވަރުވެ އެވެ. ކޮންމެ ދުވަހަކުމެ އެކަމާ ގުޅުންހުރި ކޮންމެވެސް މީހަކު އަތުލައިގަންނަ ވާހަކައެކެވެ. ބިރުވެރިކަން އިންތިހާއަށްދާއިރު އެކަމުގައި ވަކިއުމުރެއް، ވަކި ޖިންސެއް ނެތެވެ. އިތުބާރުކުރަންވީ ބޮޑެތި މުއައްސަސާތަކުގައި އެކަން ފެތުރިފައި އޮތީ އަދި މާ ނުރައްކާތެރި މިންވަރަކަށެވެ. އެހެނަސް، މި ވަބާއިން ސަލާމަތްވެ އާންމު ދިރިއުޅުމަށް އަންނަ މީހުންވެސް މަދުން ނަމަވެސް މި މުޖުތަމަޢުއިން ފެންނަމުންދެއެވެ. އެކި މީހުންނަށް މި ނުރައްކާތެރި ވަބާއިން ބޭރުވެ، އަމާން ވެއްޓަކަށް އައުމުގެ މަގު ކޮށެނީ އެކި ގޮތްގޮތުންނެވެ. ހެޔޮ މަގަށް އެނބުރި އައުމުގެ އިޝާރާތް ފެންނަނީ އެކި ސިފަސިފައިގައެވެ.
ދައްކަން މިއުޅެނީ ހެޔޮ މަގަށް ވާސިލްވާން އެފަދަ ފަރާތަކަށް ފެނުނު މަގުގެ ވާހަކައެވެ. މިއަދު ހެނދުނު ފޭސްބުކް ހުޅުވާލުމާއެކު ފެނުނީ އުފާވެރިކަމުގެ ޕޯސްޓެކެވެ. މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާއިން ސަލާމަތްވެ، އެކަމުގައި ހުރި ނުރައްކަލާއި، އެކަމުން ރައްކާތެރިވުމަށް އާދޭހާއެކު ޒުވާނަކު ކޮށްފައިވާ ޕޯސްޓެކެވެ. ދަންނަ މީހެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް، އެމީހާގެ ވާހަކަތައް ކިޔާފައި ލޮލުން ކަރުނަ އައެވެ. ފުރަތަމަ ވިސްނީ ފޭސްބުކް ޕޯސްޓުގައިވާ ވާހަކަތައް އެކަނި ހިމަނާލާފައި ލިޔެލާށެވެ. ނަމަވެސް، އެގޮތް ޟަމީރު އެއްބަހެއްނުވިއެވެ. އެ ޒުވާނާއަށް މެސެޖެއް ކޮށްލާ ނަމްބަރު ހޯދާލައިގެން ގުޅާލީ އެ ޒުވާނާގެ އެ ދަތުރުގެ އިތުރު މަޢުލޫމާތު ހޯދާލުމަށެވެ. އެހެން މީހުންނަށް އެކަމުން މަންފާއެއް ކޮށްފާނެކަމަށް ވިސްނައިގެންނެވެ.
އުމުރުން 41 އަހަރުގެ ނަޖްދު އާދަމްއަކީ މާލެއަށް އުފަން މީހެކެވެ. ބައްޕަ މާލެއެވެ. މަންމަ އައްޑޫއެވެ. މިވަގުތު މަސައްކަތްކުރަމުން އަންނަނީ އައްޑޫ ނޭޗާރ ޕާކްގެ ސީނިއަރ މަޤާމެއްގައެވެ. އެތަނުގައި މަސައްކަތްކުރާތާ މިހާރު 9 އަހަރުވެފައިވާއިރު، އަނތްބަކާއި 4 ކުދިން އެބަތިއްބެވެ. ދިރިއުޅެމުންދަނީ އުފާވެރި ދިރިއުޅުމެކެވެ. ވަޒީފާއަށް ކަމޭހިތާ މީހުންނާ ގުޅޭ ސަކަ މިޒާޖެއްގެ ނަޖްދުއަކީ ޓިކްޓޮކްގައިވެސް ވަރަށް މަޤުބޫލު ފަރާތެކެވެ.
ނަޖްދު އާންމު އުޞޫލުގެ ތެރެއިން ރޭވެސް އިނީ ރައްޓެހިންތަކަކާއެކު ކޮފީއެއްގައެވެ. ދެކެވުނު ވާހަކަތަކެއްގެ ތެރެއިން އެތަނަށް އައި 'ރައްޓެއްސެއް' ބުނި އެންމެ ޖުމްލައެއްވީ ނަޖްދުއަށް ވިހައެއްފަދައިންނެވެ. "ކަލޭ ދަރިވެސް ބޯނެއޭ، ކަލެއަކީވެސް ބުއި މީހެކޭ" ބުނި ވަގުތު ވެގެންދިޔައީ ނަޖްދުއަށް ބަޔާންނުކުރެވޭ ހިތްދަތިކަމަކާއި އަސަރެއްކުރުވި ބަސްތަކަކަށެވެ. މިއަދު ނަޖްދު ފޭސްބުކްގައި އަމިއްލަ ފޮޓޯއެއް ހިއްސާކުރުމަށްފަހު މުޅި މުޖުތަމަޢުއަށް ދިން މެސެޖުގެ އަސްލަކީ މިދެންނެވި ވިހަ ބަސްތަކެވެ.
ﷲ އަށް ޙަމްދުކުރަމުން ނަޖްދުގެ ފޭސްބުކް ޕޯސްޓުގައި ލިޔެފައިއޮތެވެ. މަސްތުވާތަކެތިން ސަލާމަތްވިތާ މިހާރު 13 އަހަރުވެއްޖެއެވެ. އެކަމަށްޓަކައި ފަޚުރުވެރިވާކަމާއި، އެކަމަކު އެއީ ފަސޭހަ ދަތުރެއްނޫންކަމެވެ. އެކަމަކު ﷲގެ މަދަދާއެކު އެ ދަތުރު ކާމިޔާބުކުރެވުނީ މިންނަތާ ހިތްވަރުންކަމުގައެވެ. ހިތްވަރު އެލޭނޭ ކިތަންމެ ކަމެއް ދިމާވިކަމެވެ. އަދި ދެ މެސެޖެއް އާންމުންނަށް ނަޖުދު ދޫކޮށްލާފައިވެއެވެ. މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ ފަރާތްތަކުން އެކަމުން ދުރުވުމަށް އާދޭހާއެކު އެދިފައިވެ އެވެ. މަސްތުވާތަކެއްޗަކީ ސިއްޙަތާއި، ހުވަފެންތަކާއި އާއިލާތައް ހަލާކުކޮށްލާ ވަބާއެއްކަން ހަނދާންކޮށްދެމުންނެވެ. އަދި ހަގީގީ ހަމަޖެހުމާއި އުފާވެރިކަން އޮތީ އެކަމުން ސަލާމަތްވެގެންކަން ބުނެފައި ވެއެވެ. ހަމަ އެހެންމެ، މަސްތުން ސަލާމަތްވާން އަދި ވަގުތު އެބަ އޮތްކަމަށާއި، ހަމަޖެހޭ މުޖުތަމަޢުއެއް ބިނާ ކުރުމަށް މުޖުތަމަޢުގެ އެހެން ފަރުދުންވެސް އެހީތެރިކަމާ އެއްބާރުލުންދޭން ބުނެފައިވެ އެވެ.
އަޅުގަނޑު ނަޖްދުއަށް ގުޅާލުމުން ދެކެފަރިތަ އަދި ގިނަ ދުވަސްވީ ރައްޓެއްސަކަށް ހިއްސާކުރާ ބީދައިން ވާހަކަ ފެށިއެވެ. ގެންގޮސް ބެހެއްޓީ އޭނާގެ އުމުރުން ނުވަ އަހަރުގެ ދުވަސްތަކަށެވެ. ބައްޕައަށް ލިބެން އޮތް ހިޔާވަހިކަމުން ބައެއްގެ ރޭވުމެއްގެ ތެރެއިން ބޭރުކޮށްލެވުމުން، އެކި ގޭގޭގައި ގަނަތެޅުނު ވާހަކަ ކިޔައިދިނީ އަސަރާއެކުއެވެ. އުމުރުން ނުވަ އަހަރުގައި ދިމާވި ރައްޓެހިންގެ އަވައިގައި ޖެހި މަސްތުގެ ދުނިޔެއަށް ދިޔަ ގޮތުގެ ވާހަކަ ކިޔައިދިން އިރު އެ އަސަރު، އޭނާގެ އަޑުން ކިތަންމެހާވެސް ރަނގަޅަށް ވަޒަންކުރެވުނެވެ. ދަރިންގެ ކަންކަން ބަލަހައްޓަން މަންމަ ނޯކިރީކަން ކުރަން ގޭގެއަށް ގޮސް އެކި މަސައްކަތްކޮށްގެން ލިބޭ އެއްޗަކުން ދެކޮޅެއް ނުޖެހުނެވެ. ބައްޕަ މަޖޫރީކޮށްގެން ލިބޭ އާމްދަނީއިން، ބައްޕައަށް ލިބިފައިވާ 11 ދަރިންގެ ކަންކަން އޮންނަނީ ނުބެލެހެއްޓިފައެވެ. އެކުގައި ކިޔަވަން އުޅުނު އެހެން ކުދިން އުޅޭ މުއްސަނދި ދިރިއުޅުން ފެނި، ނަޖްދު އެމީހުންގެ ތެރެއަށް ދާން ފެށީ އެމީހުން ދިން ދަޢުވަތަކަށެވެ. ނަޖްދުގެ ހުންނަ ސަކަ މިޒާޖުގެ ސަބަބުން އެކުދިން މުނިފޫހި ފިލުވައިލުމަށް ގެންގޮސް އެންމެފަހުން ދިން ސިނގިރޭޓު ޕަފަކުން މަސްތުގެ ދުނިޔެއަށް ވަދެވުނީއެވެ.
އޭގެ ފަހުން، މާލޭގައި ދިރިއުޅެވޭނޭ ގޮތެއް ނެތުމުގެ ސަބަބުން ނަޖުދުވެސް ގޮވައިގެން މަންމަ ބަދަލުވީ އައްޑޫއަށެވެ. މަންމަގެ ރަށަށެވެ. އޭރުވެސް ނަޖްދު އުޅެމުންދިޔައީ މަސްތުގެ ދުނިޔޭގައެވެ. އެގޮތަށް ރަށުގައި ގިނަ ދުވަހަކު ހުރެވޭ ގޮތެއްނުވިއެވެ. އަނބުރާ މާލެދިޔައީއެވެ. މަސްތުގެ ދުނިޔޭގައި ދުވަސްތައް ހޭދަކުރުމުގައި މަޝްއޫލުވިއެވެ.
ދެން ދިމާވީ އަދި މާ ހިތާމަވެރި ގޮތެކެވެ. ނަޖްދުގެ ބައްޕައަށް ދިމާވި ހާދިސާއެއްގައި އެއްފަޅި ވާގިނެތުނީއެވެ. އެހާލުގައި ބައްޕަ އުޅުނުއިރުވެސް، އޭނާގެ މަންމަ، ބައްޕަ ގައިން ތާހިރުކޮށްލައިދޭން ނަޖްދު ކައިރީ ބުންޏަސް، ނަޖްދު އަށް އެދެވެނީ ރުފިޔާއަށެވެ.
"މިހާރު އެކަން ހިތަށް އެރިޔަސް ކަރުނަ އާދޭ. އެކަމަށް ވަދެވިފައި ހުރިވަރުން، މަންމަ އެހެން ބުންޏަސް ބުނަނީ 100 ރުފިޔާ ދިނީމައޭ އެކަން ކޮށްލެވޭނީ. އެހެން އުޅެނިކޮށް ބައްޕަ ނިޔާވީ. މާލޭގައި ހުއްޓާ ބައްޕަ ނިޔާވެގެން އައި އިރު ބައްޕަ ވަޅުލައިފައި މީހުން ގެއަށް އަންނަނީ. ބައްޕަގެ މޫނުވެސް ނުފެނުނު"
އެހިސާބުން ނަޖްދު ރަށުގައި އުޅެން ފެށިއެވެ. ރަށުން ވަޒީފާއެއް ހޯދައި، މީހަކާ އިނދެ ދަރިން ލިބުނުއިރުވެސް ނަޖްދުއަކީ މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާގައި ޖެހިފައިވާ ޒުވާނެކެވެ.
"އެއްދުވަހު އަހަރެން ގެޔަށް ދިޔަތަނާ އަހަރެންގެ ހަގު ދަރިފުޅު އައިސް ބައްދާލާފައި މިބުނަނީ ދީބަލާށޭ މެޓައެއް. ދެން އަހަރެން ޖީބަށް އަތް ކޮށްޕާލާފައި ބެލިއިރު އެއްވެސް ރުފިޔާއެއް ނެތް. ހުރީ މަސްތުވާތަކެތި. ދެން ކައިރީގައި ހުރި ދޮށީ ދަރިފުޅު މިބުނަނީ، އެއީ ޕާޓޭއެކޭ. އެހެން ބުނި ހިސާބަކީ އަހަރެން މި ވަބާއިން ސަލާމަތްވާން ނިޔަތްގަތް ދުވަސް. ހަމަ ވަގުތުން ގެއިން ނުކުމެގެން ހިނގާފައި ދިޔައީ ޑިޓޮކްސް ސެންޓަރަށް. ގޮސް ބުނީ މިއައީ އެކަމުން ސަލާމަތްވާން ވެގެންނޭ. އަހަރެން އެތަނުގައި ވާނީ ބަރާބަރު ހަމަސް. އެކަމުން ސަލާމަތްވެގެން ނުކުމެ މިހާރު މިހުރީ މީހުން އިހްތިރާމްކުރާ ކަހަލަ ވަޒީފާއެއްގައި. އެދުވަހު އެކަމުން ސަލާމަތްވާން މާތް ﷲ މެދުވެރި ކުރެއްވީ އަހަރެންގެ ދަރިފުޅު" ނަޖްދު އެކަމުން ސަލާމަތްވުމަށް މެދުވެރިވި ސަބަބު ކިޔައިދިނެވެ.
ނަޖްދުގެ ހުރިހާވެސް ޝުކުރެއް ބަންޑުން ކޮށްލީ އޭނާގެ އަންހެނުންނަށެވެ. މަސްތުގެ ދުނިޔޭގައި އުޅުނު އިރުވެސް، ދެގޮތެއްނުވެ ހުއްޓެވެ. މަސްތުވެގެން މަގުމައްޗަށް ވެއްޓިފައި އޮއްވާ، ބަރޯއަށް ލައިގެން ގެނެސް ތާހިރުކޮށްދީ ހެދިއެވެ. އާއިލާގެ ނުރުހުމާއި ހިތްހަމަ ނުޖެހުން ކުރިމަތިވުމުންވެސް ސާބިތުކަމާއެކު ހުއްޓެވެ. އަބަދާ އަބަދުމެ ނަޞޭހަތްދިނެވެ. އެކަމުން ސަލާމަތްވޭތޯ ދުޢާކޮށް އެކަމަށް ހިތްވަރުދިނެވެ. ނަޖްދު ބުނިގޮތުގައި އޭނާގެ އަންހެނުންނަކީ މިދުނިޔެމަތީގައި އޭނާއަށް މާތް ﷲ މިންވަރުކުރެއްވި އެންމެ ބޮޑު ނިޢުމަތެވެ. އޭނާގެ މަންމައަށާއި ދެފަރާތުގެ އާއިލާއަށާއި މަސައްކަތްކުރާ ތަނުގެ އެންމެނަށް ޝުކުރު އަދާކުރަނީ ކޮޅުނެތްކޮޅަށެވެ. ޚާއްޞަކޮށް މައިދައިތަގެ ހެޔޮކަމާއި ހިތްހެޔޮކަން ފާހަގަކުރިއެވެ.
ނަޖްދުއަކީ މިއަދު ސަރުކާރު މުވައްޒަފެކެވެ. ރަށުގައި ބާއްވާ އެކި ޝޯތައް ހުށައަޅައިދޭ ފަރާތެކެވެ. ތަފާތު މުބާރާތްތަކުގައި ޚާއްސަކޮށް ބެޑްމިންޓަން މުބާރާތްތަކުގައި ކުދިން ގޮވައިގެން ނުކުމެ ކާމިޔާބު ހޯދާފައިވާ ފަރާތެކެވެ. ރަށުގެ ގިނަ މީހުން ނަޖްދުގެ މަސައްކަތްތައް ބަލައިގަނެއެވެ.
މުޖުތަމަޢުއަށް ނަޖްދު ދޭން ބޭނުންވާ މެސެޖަކީ، މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާގައި ޖެހިފައިވާ މީހުން ބާކީކޮށްނުލުމަށެވެ. އެމީހުން އެ މަސްތުގެ ދުނިޔެއިން ސަލާމަތްކުރުމަށް ހިތްވަރުދީ އެކަމަށް މަގު ދައްކައިދޭ ބަޔަކަށް އެންމެން ވުމެވެ. އެމީހުންގެ ހިތް މަރާލާ ވިހަ ބަސްތައް ނުބުނުމަށެވެ. ބުނެވޭ އެންމެ ބަހަކީވެސް އެކަމުގެ ނޭދެވޭ އަސަރު ކުރާނެފަދަ އެއްޗެއްކަމެވެ.
ރޭގެ ކޮފީގައި ހިނގާދިޔަ ހާދިސާގައި އެ ބުނިބަހުގެ ސަބަބުން ހިތަށް ކިތަންމެ އަސަރެއް ކުރިޔަސް، އެއަށްވުރެ ނަޖްދުގެ އަޒުމް މާ ވަރުގަދައެވެ. ދެން އަލުން އެ ނުބައި މަގަށް ދިޔުމުގެ ވިސްނުމެއްނެތެވެ. އެ ހިތްވަރު ހުންނާނެކަމަށް ނަޖްދު ތަކުރާރުކޮށް ބުންޏެވެ. އަހަރުމެންގެ ދުޢާއަކީވެސް އެއީއެވެ.