ދިވެހިރާއްޖެއަކީ، ރީތި ދޮންވެލި ތުނޑިތަކާއި އަޖައިބެއްފަދަ ހިތްގައިމު މޫދާއި، ބަލައި ފޫހި ނުވާނޭ ވެއްޓެއް ޤުދުރަތުން ލިބިފައިވާ ޖަޒީރާ ގައުމެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ގައުމުތަކުން މީހުން އަންނަން ބޭނުންވާ އެއް މަންޒިލެވެ. އުމުރުން އެއްފަހަރު ނަމަވެސް މި ގައުމުގެ ރީތިކަމާއި ޗާލޫކަން ދެކި ތަޖުރިބާކޮށްލަން އެމީހުން ބޭނުންވެ އެވެ. 1972 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖެއަށް ފަތުރުވެރިކަން ތައާރަފުވެ، އޭގެ ފަހުން އެއީ ދިވެހި އިގްތިސާދުގެ ރަންބިސް އަޅާ ކުކުޅުކަމަށް އަހަރުމެން ދިވެހިން މިވަނީ ދެކިފައެވެ. އެއީ ހަމައެކަނި ރިސޯޓުތައް ހުޅުވައިގެން އެކަނި ހޯދޭނޭ މަންފާއެއް ނޫންކަމަށްބުނެ، ލޯކަލް ޓޫރިޒަމަށް ދިވެހިންގެ އަމާޒު ހިފިތާވެސް ދުވަސްކޮޅެއް ވެއްޖެއެވެ. އެހެނަސް، ހަމަޖެހުމުގެ ނޭވާއެއްލުމަށްފަހު، ލޯކަލް ޓޫރިޒަމާމެދު އަހަރުމެން ކުޑަކޮށް ވިސްނައިލާން މިވަނީ ޖެހިފައެވެ.
ލޯކަލް ޓޫރަޒިމް ނުވަތަ ރަށު ފަތުރުވެރިކަމޭ މިބުނަނީ މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށުގައި ގެސްޓްހައުސްތައް ހަދައި، އެކި ކަރަކަރައިގެ މީހުން ގެނެސް ޚިދުމަތްދިނުމަށެވެ. ރިސޯޓުތަކުން ލިބޭ ހުރިހާ ޚިދުމަތްތަކެއް ނުލިބުނެއްކަމަކު، ގިނަ ޚިދުމަތްތަކާއެކު މިހާރުވެސް ލޯކަލް ޓޫރިޒަމްގެ މަންފާ ހޯދަމުން އަންނަ ގިނަ ރަށްތަކެއް އެބަ ހުއްޓެވެ. މާފުއްޓާއި ދިއްފުއްޓާއި މާލެ އަތޮޅު ހުރައާއި މިހެން ގޮސް ވަރަށް ގިނަ ރަށްރަށް މިވަނީ ލޯކަލް ޓޫރިޒަމަށް ފައްކާވެފައެވެ. ކޮންމެ ދުވަހަކު އެތައްހާސް ޑޮލަރެއް އެރަށްތަކަށް އެބަ ވަދެއެވެ. މަސައްކަތްތެރިންނަށް އެމީހުންގެ މަސައްކަތްތައް ދައްކާލުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިވެއްޖެއެވެ. ވަޒީފާތައް އިތުރުވެއްޖެއެވެ. ހުނަރުވެރީންނަށް އާމްދަނީ ލިބޭނޭ ފަސޭހަ ގޮތްތަކެއް ފެނިއްޖެއެވެ. ރަށުގައި ތިބެގެން އާމްދަނީ ލިބޭނޭ ގޮތްތަކެއް ހޯދިއްޖެއެވެ. އުމްރާނީ ތަރައްގީ އެރަށްތަކުގައި ކުރިއަށްދަނީ ހަލުވީގައެވެ. ޖީބުތައް ފުރި ބާރުވެއްޖެއެވެ. އެކައުންޓުތަކަށް އެނގުންވެއެވެ. ދިރިއުޅުމުގެ ހާލަތު ބަދަލުވެއްޖެއެވެ.
ނަމަވެސް..... ވިސްނާލަންވީ ވަގުތު އަދިވެސް ނުޖެހޭބާވައެވެ؟
ލޯކަލް ޓޫރިޒަމާއެކު، އަހަރުމެން ދިވެހިންގެ ބައެއް ހައްގުތައް ގެއްލެން ފަށައިފިއެވެ. އަމިއްލަ ފަސްގަނޑުގައި އަހަރުމެންނަށް ނުދެވޭނެ ހިސާބުތައް އެބަހުއްޓެވެ. ބައެއް ރަށްރަށުގައި ފެންސް ޖަހައި ބަންދުކޮށްގެންނެވެ. ފެންސް ނުޖެހިޔަސް، ބޯޑުތައް ބަހައްޓައިގެންނެވެ. އަމިއްލަ ފަސްގަނޑުގައި، މޫދަށް އެރިލައި މަޖާކޮށްލަން އޮންނަ އެންމެ ރީތި ހިސާބު އޮންނަނީ ބަންދުވެފައެވެ. ޗުއްޓީއެއް ލިބުނަސް، އަނބިދަރީން ގޮވައިގެން މޫދަށް އެރިލާނެ ރީތި ސަރަހައްދެއް މިހާރު އެކަހަލަ ގިނަ ރަށްތަކުގައިނެތެވެ. ގިނަފަހަރު ޖެހެނީ ހަރަދެއް ކޮށްގެން ކައިރީގައި އޮންނަ ކޮންމެވެސް ފިނޮޅަކަށް ނުވަތަ ފަޅު ރަށަކަށް ދަތުރުދާށެވެ. މިނިވަންކަމުގެ ފަސްދޮޅަސް އަހަރު ފާހަގަކުރާއިރު އަހަރުމެން މިތިބީ އެހެން އަޅުވެތިކަމެއްގައެއް ނޫންހެއްޔެވެ؟
އިހު އޮތް އަމާންކަން ގެއްލޭވަރަށް ލޯކަލް ޓޫރިޒަމްގެ ކަންކަން ބައެއް ރަށްރަށުގައި ތަރުތީބުވެއްޖެއެވެ. ކުރީގައި ހަމަޖެހިލައިގެން އުފާވެރި ދިރިއުޅުމެއް އުޅެމުންއައި ދިވެހިން، މިއަދު ތިބެން ޖެހެނީ ބިރުވެރިކަމެއްގެ ތެރޭގައެވެ. ތަފާތު އެކި ކުށްތައްކުރާ މީހުން އެކި ރަށްރަށުން އައިސް އެ ރަށްރަށުގައި އަތްގަދަކުރަނީއެވެ. ދަރިން އެކަނި ބޭރަށް ނުފޮނުވޭވަރަށް އަމާންކަން ގެއްލިއްޖެއެވެ. ބައެއް ރަށްތައް މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރާ އައްޑާތަކަށް ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. ރަލާއި، މަސްތުވުމަށް ބޭނުންކުރާ އެހެން އާލާތްތައް ރަށުތެރޭގައި ފެނަށްވުރެ ތިޔާގިވެއްޖެއެވެ. މިއީ ދިވެހިން ދުވަހަކުވެސް ދެކެން ބޭނުންވި މަންޒަރުތަކެއް ނޫނެވެ.
އަހަރުމެންގެ އިސްލާމީ ރިވެތި އާދަތަކަށް ކިލަނބުކަމެއް ގެނުވައިފިއެވެ. އިސްލާމީ އަގީދާއަށް މުޅިން އިދިކީލިކޮށް މަންޒަރުތައް ފެންނަހެން 'ބިކިނީ ބީޗް' އެއް އާންމުވެއްޖެއެވެ. އެއީ މިއަދު ވަރަށް އާދައިގެ ކަމަކަށް ވެއްޖެއެވެ. ރިސޯޓުތަކަށް އަންނަ ފަތުރުވެރިން މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށަށް ޒިޔާރަތްކުރުމުގައި، ހެދުން އެޅުމުގެ ގަވާއިދުތަކެއް ގެންގުޅެމުން އަޔަސް، ލޯކަލް ޓޫރިޒަމާއެކު ބައެއް ރަށްރަށުގައި މިކަން މިހާރު މާ ބޮޑުކަމަކަށް ނުވާ ކަހަލައެވެ. މަގެއް މައްޗަށް ނުކުމެލިޔަސް، ގޮނޑުދޮށަށް ވައިޖައްސައިލަން ދިޔަޔަސް، ފެންނަނީ އެފަދަ ކޮންމެވެސް މަންޒަރެކެވެ. ގަވާއިދެއް އޮތަކަސް، އެ ގަވާއިދުތަކަށް އަމަލުކުރާ މަންޒަރެއް ނުފެނެއެވެ.
ލޯކަލް ޓޫރިޒަމް ނުވަތަ ރަށު ފަތުރުވެރިކަމަކީ ކުރިންވެސް ދެންނެވި ފަދައިން ފައިދާތަކެއް ލިބޭކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، ނުރައްކާތެރިކަންވެސް އިންތިހާއަށް އޮތްކަމެކެވެ. މި ނުރައްކާތެރިކަން ކުޑަކުރެވޭނީ ހެދިފައިވާ ގަވާއިދުތަކަށް އެންމެން ބޯލަނބައިގެންނެވެ. ހަމައެކަނި ލިބޭ ޑޮލަރުކޮޅަށް އެކަނި ވިސްނާލައި، އެހެން ހުރިހާކަމެއް ދޫކޮށްލައިފިނަމަ، އަލަށް މިކަން ފަށާ ރަށްތަކަށް ޖެހޭނީ މާފުއްޓަށް ޖެހިފައިވާ ހާލެވެ. ހުޅުމާލޭގެ ހާލަތެވެ.