މުޖުތަމަޢުއެއް އާރާސްތުވެ ތަހުޒީބުވަނީ އެ މުޖުތަމައެއްގެ ތެރޭގައި ތަަރައްގީ އޭ މިކިޔޭ ކަންކަން ހިނގައިގެންނެވެ. އެގޮތުން ތަރައްގީއަށް ކުރެވޭ ކޮންމެ ކަމަކީ އެކަމެއްގެ ތަރައްގީ ގެނުވާނޭ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް ހަނދާނުގައި ބަހައްޓަންވީ ކަމަކީ ކޮންމެ ކަމަކީވެސް އެކަމުގައި ފައިދާ އާއި ގެއްލުންވެސް ހިމެނޭ ކަމެއްކަމެވެ. އެހެން ކަމުން ފާޑު ކިޔާއިރު، ބިނާކުރަނިވި ފާޑު ކިޔާށެވެ. އެއްޗެހި ކިޔުމާ "ހޭރުމުގެ" ހަޑި މުޑުދާރު ސިފަ ދޫކޮށްލާށެވެ.

ދިވެހި މުޖުތަމައުގައި ކަންކަމާމެދު މީހުން ދެކޭ ގޮތް ވަރަށް ތަފާތެވެ. އަދި ހާއްސަކޮށް ތަރައްގީގެ ނަމުގައި ހިންގޭ އެކި އެކި މަޝްރޫޢުތަކުގައި މިކަން، ވަކީން ބޮޑަށް ފާހަގަ ކޮށްލެވެއެވެ. ހިޔާލު ތަފާތު ވުމަކީ އަމުދުން މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. ނަވެސް މައްސަލަ އަކަށް ވާ ހިސާބެއް އެބަ އާދެއެވެ. ތިމާ އާއި ހިޔާލުގެ ގޮތުން ތަފާތުވާ މީހާ ކުރާ ކަންކަން ތިމާ އަށް ބަލައިނުގަނެވޭ ހިސާބެވެ. އެއީ ކިތަންމެ ރަނގަޅު ކަމެއް ކަމުގައި ވިޔަސް މެއެވެ. އަދި ތިމާގެ ހިޔާލު ނޫން ހިޔާލެއް ކަމު ނުދާނޭ ކަމުގެ ބޮޑާވެެރިކަން އިންސާނާއަށް ވެރިވާ ހިސާބެވެ. މިއީ މި ނިކަމެތި އިންސާނާގެ "ސައިޒު" ހެއްޔެވެ؟

ހިޔާލު ތަފާތުވާ ކޮންމެ ފަހަރަކު އަނެކުން ކުރާ ކަންކަމަށް ފާޑު ކިޔުމުގެ ބަދަލުގައި ފެންނަނީ އެއްޗެހި ކިޔާތަނެވެ. މައްލަވަ ކުރާ ތަނެވެ. ޖެއްސުން ކުރުމާއެކު މަސައްކަތައް ހުރަސް އަޅާ މަންޒަރެވެ. މިއީ އަދުގެ ރާއްޖެއިން ފެންނަން ހުރި ހަގީގީ ގިލަންވެރި ކަމެކެވެ. ހިތްދަތި ތަސްވީރު ތަކެކެވެ. އާދޭހެވެ! ހިޔާލު ތަފާތުވުމަކީ އެއީ އެއް ނޫނެވެ. ހިޔާލު ތަފާތުވެގެން އިސްވެ ދެންނެވުނު ހަޑި މުޑުދާރު އަމަލުތައް ކުރެވޭނަމަ އެއީ ހަސަދަވެރިކަމެވެ. އެއީ ތިމަ ތިމާގެ ގޮތެއް ނެތް ކަމެވެ. އުޅެން އެންގެވި ފޮތެއް ނެތްކަމެވެ. އެއްވެސް ހާލެއްގައި އެއީ ހިޔާލު ތަފާތު ވުމެއްނޫނެވެ.

ހަގީގަތުގައި ހިޔާލު ތަފާތުވާ ނަމަ ކިޔޭނީ ބިނާކުރަނިވި ފާޑު ކިޔުމެވެ. އިވޭނީ އިސްލާހުގެ ބަހުސްތަކެއްގެ އަޑެވެ. ރުޅިވެރިކަމާއި ނަފްރަތުން ފުރިގެންވާ ޖުމުލަތަކާއި ހަރަކާތްތަކެއް ނުފެންނާނެއެވެ. ފެންނާނީ ވިސްނައި ދިނުމަށް ނުވަތަ ތަފްސީލުކޮށްދިނުމަށް ކިޔައިދެވޭ ރީތި ޖުމުލަތަކެކެވެ. އާދޭހެވެ! ހިޔާލު ތަފާތުވުމާއެކު ކިޔޭ ބިނާކުރަނިވި ފާޑު ކިޔުމަކީ އޭގައި ކުލަ ޖެހޭނޭ އެއްޗެކެވެ. ނަމަވެސް އަޑު ބާރުކޮށް ހަޅޭލަވާ މީހާގެ އަޑަކުން އެއްވެސް ފައިދާއެއް ނުކުރާނެއެވެ. އޭނާ އެކުރާ މަސައްކަތަކީ ހިތްވަރުލާފައި މުޖުތަމަޢު ފަސާދަކުރަން ކުރާ ފިނޑި އަމަލެކެވެ. އެހެން ކަމުން ހައްގު ގޮތުގައި ހިޔާލު ތަފާތުވާން ދަސްކުރާށެވެ.

ހިޔާލު ތަފާތު ވުމުގެ ނަމުގައި ހަސަދަ ވެރި ނުވާށެވެ. ޖެއްސުން ނުކުރާށެވެ. މަލާމާތާއި ނަފްތަރު ނުކުރާށެވެ. އެހެނަސް ބިނާކުރަނިވި ފާޑު ކިޔާށެވެ. ހެޔޮ ގޮތުގައި ވިސްނައިދޭށެވެ. ތިމާގެ ހިޔާލު ތަފްސީލުކޮށްދޭށެވެ.