ގެއާއި ގޭގެ ކައިރި ގޭތަކުގައި އުޅޭ މީހުންނަކީ އަވަށްޓެރިންނެވެ. ގޭދޮށު މީހުންނެވެ. މިއީ އެބަޔަކާއި އަހަރެމެން ކޮންމެ ދުވަހަކު ބައްދަލުވެ، ފެނިދެނިވާނޭ މީހުންނެވެ. މިއީ އެބައެއްގެ ފަރާތުން އަހަރެމެން އެކި އެކި ބޭނުންތައް ކޮށް އުޅޭ މީހުންނެވެ. އަދި އެބަޔަކަށް އަހަރެމެން އެކި އެކި ކަންކަން ކޮށްދީ އުޅޭ މީހުންނެވެ. އަވަށްޓެރިންނަށް ހެޔޮކޮށްހިތުމަކީ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ބާރުއަޅުއްވާފައިވާ ވެސް ކަމެކެވެ.

އާދޭހެވެ! ޒަމާނާއި އެކު ދިވެހިންގެ މުޖުތަމައުތަކަށް އައިސްފައިވާ ބަދަލާއެކު އަވަށްޓެރިކަމުގެ ގުޅުމަށް މިވަނީ ބަދަލުތަކެއް އައިސްފައެވެ. އަވަށްޓެރިންނާއި އަވަށްޓެރިންނަށް ކުރާ އިހްތިރާމު މުޅިން ހަނދާން ނެތިފައިވާ ކަމުގެ އިހުސާސް ކުދި ކުދި މުޖުތަމައުތަކުން ފެނެއެވެ. އިސްލާމީ މުޖުތަމައުތަކުގައި އޮންނަ އިޖްތިމާއީ ގުޅުން ހަރުދަނާ ކުރުމާއި ބަދަހި ކުރުމަކީ ކޮންމެ މީހެއްގެ ޒިންމާއެކެވެ. މުޖުތަމައުތަކުގެ އިސްވެރިންގެ ވާޖިބެކެވެ. ކޮަންމެ އަފުރާދެއްގެ ދީނީ އަދި އިޖްތިމާއީ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. މިފަދައިން މުޖުތަމައެއްގެ އެއްބައިވަންތަކަން ދެމެހެއްޓުމައްޓަކައި މުޖުތަމައާއި އޮންނަ ގުޅުން ބަދަހި ކުރަންވާނެއެވެ. އެގޮތުން އެ ގުޅުން އެންމެ ފަސޭހައިން ދެމެހެއްޓުމަށް އޮތް މަގަކީ އަވައްޓެރިންނާއި އޮންނަ ގުޅުން ބަދަހި ކުރުމެވެ.

އަވަށްޓެރިންގެ ހައްގުތަކަކީ ވަރަށްވެސް ގިނަ ހައްގުތަކެވެ. އެގޮތުން އަވައްޓެރިޔާއަށް އެކި ގޮތްގޮތުން އެހީތެރިވުން ހިމެނެއެވެ. ބުރައެއް އުފުލާ އަވައްޓެރިއެއްގެ ބުރައެއް ލުއިކޮށްދިނުންވެސް މެއެވެ. ފައިސާގެ އެހީއަށް ބޭނުން ވެފައިވާ މީހެއްނަމަ އެކަމަށް ފަހި ފުރުސަތެއް ހޯދައި ދިނުމެވެ. ކާ އެއްޗަކަށް ބޭނުން ވެފައިވާ އަވަށްޓެރިޔާއަށް ކާއެއްޗެއް ދިއްކޮށްލުމެވެ. މިފަދަ ކިތަންމެ ކިތަންމެ އެހީތެރިކަމެއް ފާހަގަ ކުރެވިދާނެއެވެ. އެހީގެ އިތުރުންވެސް އަދާކޮށްދޭން ޖެހޭ ހައްގުތަކެއް ވާނެއެވެ.

އާދޭހެވެ! އަވަށްޓެރިޔާގެ ގެދޮރަށް އިހާނެތިވާނޭ ފަދަ ބިނާއެއް، އެމީހުންހެ ހުއްދައާއި ނުލާ ބިނާކޮށް، އެ ބިނާގައި ދިރިއުޅުމަކީވެސް ކޮށްގެން ވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ އޭގެ ސަބަބުން އަވަށްޓެރިޔާއަށް އުނދަގޫވާނަމަ އެއީ ތިބާއަށް ލިބޭނޭ "ގެއްލުމަކަށް" ވާނޭކަން ޔަގީނެވެ. ހަމަ އެފަދައިން ތިބާގެ ގޭގައި އިންދާ ހައްދާ ގަސްގަހުގެ ފަތް، އަވަށްޓެރިޔާގެ ގޯތިތެރެއަށާއި އަވަށްޓެރިޔާގެ ގެއާއި ދިމާލު މަގުމަތީގައި ވާނަމަ، އެ ތަކެތި ނަގާ ސާފުކޮށްދޭން ވާނެއެވެ. އަވަށްޓެރިންނަށް އުނދަގޫވާނޭ ފަދަ ގޮތްގޮތަށް ގޭތެރޭގައި އަޑުގަދަ ކުރުމާއި ސަކަރާތް ޖެހުމަކީވެސް އަމުދަކުން ކުރުން ހުއްދަވާނޭ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ.

ރަށްފުށުގެ ނިޒާމު ތަރުތީބުވެފައިވާ ގޮތުން ކޮންމެ ގެއަކުންވެސް އެ ގެއްގެ މަގުމަތި ކުނި ކަހާނެއެވެ. މިފަދައިން ކުނި ކަހާއިރު އެގޭ ދޮށުގައި އޮންނަ ކުނި ކޮޅާއި މިގޭ ދޮށުގައި އޮންނަ ކުނިކޮޅު ވަކިކޮށް އިންފާހަގަ ކުރުމަކީ ކަމެއްގެ ގޮތުން ހުތުރު ކަމެކެވެ. ބުރައަކަށް ނުވާނަމަ އެކަންކޮށްދީ އަވަށްޓެރިޔާގެ ގޭދޮށްވެސް ކަހައިދިނުމަކީ ހަމަ ގައިމު ތިބާގެ ފަތަށް ބަރުވާނޭކަމެއްކަން ޔަގީނެވެ.

އަވަށްޓެރިޔާގެ ހާލުބެލުމާއި ބަލިވެއްޖެ ނަމަ ޒިޔާރަތް ކުރުމާއި އަވަށްޓެރިޔާއަށް ހެޔޮފޯރުކޮށްދިނުމަކީ ކުރަން ޖެހޭނޭ ކަންކަމެވެ. ކެއުންތަކާ ހަފްލާތަކަށް ދައުވަތު ދިނުމުގައި އެބައިމީހުންނަށްވުރެ ވަކި އިސްކަންދޭންވީ ވަކި ކޮން ބަޔަކަށް ހެއްޔެވެ؟ ރޯދަމަހު ރޯދަވީއްލަން ދައުވަދު ދޭންވާނެއެވެ. ރަށްވެހި ކަންކަމުގައި އަވަށްޓެރިންނާއި އެކު ބައިވެރިވާން ވާނެއެވެ. މިފަދަ ކިތަންމެ ކަމެއްގެ ވާހަކައެއް އަވަށްޓެރިންނާއި ބެހޭގޮތުން ދެއްކިދާނެއެވެ. 

ޒަމާނާއިއެކު އަވަށްޓެރިންނަށް ކުރާ އިހްތިރާމް ކުޑަވެފައި ވީނަމަވެސް، މިއީ އަލުން އިއާދަކުރަން ޖެހޭނޭ ގުޅުންތަކެކެވެ. ދުނިޔެއާއި އާހިރަތުގައި ބާއްޖަވެރިކަން ލިބޭނެ ފަސޭހަ ލުއި އެއް މަގަކީ މިއީއެވެ. ކޮންމެ މީހަކީވެސް އަވަށްޓެރިންގެ ހައްގުތަކަށް ފަރުވާތެރިވާން ޖެހޭނޭ މީހެއްކަމުގައި ހަނދާންކުރަންވާނެއެވެ. އެހެނީ ކޮންމެ މީހަކީވެސް ކޮންމެވެސް މީހެއްގެ އަވަށްޓެރިއެކެވެ.