އިސްލާމް ދީނުގައި ސަލާމް ގޮވުމާއި ސަލާމަށް ރައްދު ދިނުން ވަނީ ވަރަށް ފުރިހަ އުސޫލަކުން ތަރުތީބު ކުރައްވާފައެވެ. އެގޮތުން ކޮޅަަށް ހުންނަ މީހާ އިށީނދެ އިންނަ މީހާއަށް އަދި އެކަކު ގިނަ ބަޔަކަށް ސަލާމް ގޮވުމުގެ ރީތި އާދަ ބުނެދީ ކިޔައިދެނީ އިސްލާމް ދީނުގައެވެ. ގޭގެއަށް ވަނުމުގެ ކުރިން ސަލާމް ގޮވުމާއި އެ ސަލާމުގެ ޖަވާބު ނުލިބޭހާ ހިނދަކު، އެ ގެއަކަށް ވަނުން އެދެވިގެން ނުވާކަމަށް އިރުޝާދު ދެއްވަނީވެސަ އިސްލާމް ދީނުގައެވެ. އަދި ތިމާގެ އަމިއްލަ ގެއަށް ވަންނަ ހިނދުގައިވެސް ސަލާމް ގޮވުމަށް އިސްލާމް ދީނުގައި ނަޞޭހަތްތެރިވެއެވެ. އެހެން ގެއަކަށް ވަނުމަށް ސަލާމް ގޮވާއިރު، ތިންފަހަރު ސަލާމް ގޮވުމުންވެސް ޖަވާބު ނުދޭނަމަ، އެ ގެއަކަށް ވަނުން ހުއްދަ ނުވާކަމަށް ދީނުގެ އިރުޝާދުތަކުން ހާމަ ވެއެވެ.

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރަށްތައް އުފެދި، އެ ރަށްތަކުގެ ރަށްވެހި ކަންކަން ތަރުތީބުވެ ހިނގަމުން ދަނީ ވަރަަށްވެސް އާދައިގެ ސާދާ އުޅުމަކުންނެވެ. މާ ބޮޑެތި ގަނޑުވަރެއްފަދަ ގޭތަކެއްގައި ދިރިއުޅެމުންނެއް ނޫނެވެ. މެދު އުޑަށް އުފުލާފައި ހުރި އުސް އިމާރާތްތަކެއްގައެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން ގެވެހި ވަންތަކަމާއި ގޭގެ އަހުލުވެރިކަމަށް ދިވެހިންނަކީ ފަރިތަ އަދި އަހުލުވެރި ބައެކެވެ. ގޭގޭގައި ތިބޭ އިރު އަބަދުވެސް އެ ގެއަަށް ވަދެ ނުކުމެ ހަދާ މީހުން ދަންނަ ބައެކެވެ. ގެއަަށް އަންނަ މެހެމާނުންނަަށް ކަމޭހިތާ އިހުސާންތެރި ބައެކެވެ. ގޭގެއަަށް ވަނުމަށް ގޮވާލެވޭ ސަލާމަށް އަވަސް އިޖާބައެއްދޭ ބައެކެވެ.

ކަން އޮތީ މިހެން ކަމުގައި ވީނަމަވެސް މިއަދު، ޒަމާނާއި އެކު މި ކަންކަން މި ވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ. ގޭގޭ ދޮރާށި މަތީ ބެލް އަޅާ، ރަނގަބީލު ސުއިޗެއް ހުރެއެވެ. މާނައަކީ ގޮވާ ސަލާމަކަށް ޖަވާބު ދިނުމަަށްވުރެ، އިޖާބީ ރައްދެއް ދޭން ފަސޭހައީ ރަނގަބީލު ޖެހުމުންނެވެ. އާދޭހެވެ! ރަނގަބީލެއް ބެހެއްޓުމަކީ ގޯސް އަދި މަނާ ކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. ދައްކާން މިއުޅޭ ވާހަކައަކީ ދިވެހިންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއަށް ބޮޑު ބަދަލެއް އައިސްފައިވާކަމެވެ.

ގޭތެރޭގައި އުޅޭ އިރު، އަންހެންވެރީންނަށް ބުރުގާ އަޅައިގެން އުޅުން އެއީ ފަހަރުގައި ދަތި ކަމަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެއާއެކު އެފަދަ ހާލަތުގައި ބުރުގާ ނަގައިގެން ތިބެވޭނަމަ، އޭގެ މާނައަކީ އެ ތިބެވެނީ އައުރަ ނިވާ ނުކުރެވިއެވެ. ގެއަަށް އަންނަ މެހެމާނުންނާއި ގެއަށް ސަލާމް ގޮވާ މީހުންގެ ކުރިމަށްޗަށް ނުކުތުމުގައި އައުރަ ނިވާކުރަން ވާނެއެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު، ސަލާމް ގޮވުމާއިއެކު ޖަވާބުދީ، ބުރުގާ ނާޅާ ހުރެވެސް އިޖާބަ ދީ ނުކުންނަ ތަން ފެނެއެވެ. އައުރައަކީ މާ ބޮޑު ކަމެއް ކަމުގައި ނުދެކެވި، ބުރުގާ އަޅަން ބާރަށް، އެކަމަށް ފަރުވާ ކުޑަ ކުރެއެވެ. މިއީ އަދުގެ ޒުވާނުން ވަރަށް ބޮޑަށް ސަމާލުކަން ދޭން ޖެހޭ ކަމެކެވެ.

ސަލާމަށް ޖަވާބު ދިނުމުގައި، "ފިލަން" އުޅޭ މަންޒަރަކީވެސް މިއަދު ފެންނަ މަންޒަރެކެވެ. ގޭގެއަށް ވަނުމުގެ އިޒުނައަށް އެދި، ސަލާމް ގޮވާލެވޭ ހިނދު، އެ ގޭގޭގައި ތިބޭ މީހުން ކޮޓަރިތަކަށް ވަދެ ތަޅުލާ މަންޒަރު ފެނެއެވެ. ފަހަރުގައި މަސައްކަތެއް ހަވާލުވެދާނީ ކަމުގައިވެސް ވެދާނެއެވެ. ނުވަތަ ނުދަންނަ މީހަކަށް ވުމާއެކު އެމީހަކަށް މެހުމާން ދާރީ އަދާކުރަން ބޭނުން ނުވަނީ ކަމުގައި ވެދާނެއެވެ. ނުވަތަ އެމީހަކު ގެންނަ އެއްޗެއް އެގޭގައި ބޭނުން ކުރަން ނުރުހެނީ ކަމުގައިވެސް ވެދާނެއެވެ. ނުވަތަ މީހަކަށް އެހީއެއް ވެދޭން ޖެހިދާނެތީ ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. މިއީ ގަބޫލުކުރަން ދަތި ނަމަވެސް ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި ހިނގާފައި ހުންނަ ހާދިސާތަކެވެ.

ގޭގެއަށް ސަލާމް ގޮވުމާއެކު ސަލާމް ގޮވަނީ ކާކުތޯ ބެލުމަށް ފަހުގައި ނޫނީ ޖަވާބު ނުދޭތަން ވެސް އާދެއެވެ. ތިމާއަށް އިތުބާރު ކުރެވޭ މީހެއްތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ބެލެއެވެ. ސަބަބަކަށްވަނީ މުޖުތަމައުގައި ހުންނަ ބައެއް އިޖްތިމާއީ މައްސަލަތައް ކަމުގައި ގަބޫލުކުރެވެއެވެ.

ސަލާމް ގޮވުމަކާއި ނުލާ ގޭގެއަށް ވަދެގެން ދާ މީހުންވެސް މަދެއް ނޫނެވެ. ސަލާމުގެ ޖަވާބު ނުދޭތީ ވަންނަ މީހުންވެސް މަދެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް ރިވެތި އަދި އޮތް ގޮތަކީވެސް ސަލާމް ގޮވުމެވެ. ތިންފަހަރު ސަލާމް ގޮވުމަށްފަހު ޖަވާބު ނުލިބޭނަމަ އަނބުރާލުމަށްފަހު ދިއުމެވެ. ނަމަވެސް ނުރައްކާތެރި ހާލަތްތައް މި ހާލަތުން އިސްތިސްނާވެދާނެއެވެ. ސަލާމް ގޮވުމާއި އެކު ސަލާމުގެ ޖަވާބުދޭން އަވަސްވެ ގަންނަން ވާނެއެވެ. އަދި ސަލާމުގެ ޖަވާބު ދިނުމަށްފަހު ނުކުމެގެން ދިއުމުގެ ކުރިން އައުރަ ނިވާކުރަންވެސް ސަމާލުކަން ދޭންވާނެއެވެ.