ގިނަފަހަރަށް އަހަރެމެންނަށް ކުރެވޭ ޝަކުވާތަކުގައި ފާޑުކިޔެއެވެ. އެއީކީ އެއްވެސް ގޮތަކަށް މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. ފާޑު ކިޔުމަކީ ކުރާންވެސް ޖެހޭނޭ ކަމެކެވެ. އަދި ކޮންމެވެސް ބަޔަކު، އަބަދުމެ ކުރާނޭވޭސް ކަމެކެވެ. ފާޑުކިޔުމަކީ ހުރިހާ ޒަމާނެއްގައިވެސް މި ގުރަހައިގެ ތެރޭގައި އިންސާނުން ކޮށް އުޅުނު ކަމެކެވެ. އަދު އަހަރެމެން ފާޑު ކިޔާއިރު، ފާޑުކިޔުމުގެ މަގުސަދު އޮޅުވާލެވޭތަން އެބަ އާދެއެވެ. ހަގީގަތަކީ ފާޑުކިޔުމަކީ ބިނާކުރަނިވި ފާޑު ކިޔުމެވެ. ނަމަވެސް އަހަރެމެންނަށް ފާޑު ކިޔެނީ ބިނާކުރުމުގެ ވިސްނުމެއްގައި ހެއްޔެވެ؟

ގިނަފަހަރަށް އަހަރެމެންނަށް ފާޑު ކިޔެނީ ކޮންމެވެސް ކަމަކާއި ނުވަތަ މީހަކާއި ދޭތެރޭ ހިތްހަމަ ނުޖެހެވުނީމައެވެ. އާދޭހެވެ! ހިތްހަމަ ނުޖެހިގެން އަހަރެމެންނަށް ކުރެވޭ ޝަކުވާތަކާއި ކިޔޭ ފާޑުގައި މުޅިންވެސް ވަނީ ރުޅިވެރިކަމުގެ ފާޑެވެ. ނަފްރަތާއި ހަސަދައާއި ފިތުނައިގެ ފާޑެވެ. ބިނާކުރުމުގެ އެއްވެސް ރޫހެއް އެ ފާޑު ކިޔުންތަކަކު ނުވެއެވެ. މިއީ ދެރަވަރު ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް މިއީ އަދުގެ ހާލެވެ.

މިފަދައިން ރުޅިވެރިކަމާއި ނަފްރަތާއި ހަސަދަ އާއި އެކު ކިޔޭ ފާޑުކިޔުންތަކުގެ ސަބަބުން ހަގީގީ ފާޑުކިޔުމުގެ ނަތީޖާއެއް ނުނިކުންނާނެއެވެ. މިފަދައިން ކިޔޭ ފާޑުކިޔުންތަކުގެ ސަބަބުން އުފެދޭނީ ރުޅިވެރިކަމެވެ. ރޯވެ އަނދާނީ ހަސަދަ އާއި ފިތުނައިގެ އަލިފާނެވެ. މިފަދައިން ފާޑުކިޔާ ޢިލްމީ ގާބިލު ބޭބޭފުޅުންވެސް އުޅެއެވެ. ހުތާމަ އަކީ އެކަން އެނގިހުރެ، އެފަދަ ބޭބޭފުޅުންވެސް މިފަދައިން ފާޑުކިޔާ ކަމެވެ. ހަމަ ގަސްތުގައެވެ. ކޮންމެވެސް ނަފްރަތެއް އުފެއްދުމަށެވެ. ކޮންމެވެސް ހަސަދައެއް "ފިލުވާލާށެވެ"! ނަމުން ކިޔަނީ ފާޑެވެ. އާދެހެވެ! އެ ކިޔަނީ ހަމަ ފާޑެވެ. ނަމަވެސް އެ ކިޔޭ ފާޑުގައި ބިނާކުރުމުގެ ފާޑެއް ނެތުމުން، އެ ފާޑުކިޔުން ވެގެން ދަނީ ނަފްރަތާއި ރުޅިވެރިކަމާއި ބައިބައިވުމަށް ކޮށޭ ފަހި މަގެއް ކަމުގައެވެ. ކަން އޮތީ މިހެން ކަމާއި ކަން ވަނީ މިހެންކަން ސާފު ނުވާ މީހަކު މަދެވެ. ނަމަވެސް އަހަރެމެންނަށް މި ވާ ގޮތެއް ނޭނގެއެވެ. ފަހަރުގައި ސުލްހަ އާއި ބިނާކުރުމަށް އިންސާނާގެ ހިތް ނޭދެނީ ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. ނުވަތަ އަންނަ ރުޅީގައި އެ ރުޅި، ނަފްސުގެ މައްޗަށް ގަދަވެގަންނަނީ ކަމަށްވެސް ވެދާނެއެވެ.

ފާޑުކިޔުމުގައި އަބަދުވެސް ބަލަންވާނީ ބިނާކުރަނިވި ފާޑުކިޔުން ކިޔޭތޯއެވެ! ކަންތައްތަކެއް ގޯސްކޮށް ހިނގާނަމަ، އެކަމުގެ މައްޗަށް ރުޅި އިސްނުކޮށް، ބުއްދި އިސްކުރާށެވެ. ކަމެއްގައި ކުރަންޖެހޭ އިންތިޒާރު ދިގުވެ ފޫހިވާނަމަވެސް، ރުޅި އިސް ނުކުރާށެވެ. ކަމެއްގައި ހިތް ނޭދޭ ގޮތްގޮތަށް ބަޔަކު ކަންކުރިޔަސް ރުޅި އިސްނުކުރާށެވެ. އިސްކުރަންވީ އިންސާނާގެ ބުއްދި އާއި ވިސްނުމެވެ. އޭރުން ނަފްރަތާއި ރުޅިވެރިކަމަށް ޖާގަދެވޭ މިންވަރު ކުޑަވެގެން ދާނެއެވެ. ބުއްދި އިސްކޮށްފިމީހާ އަށް ފާޑު ކިޔޭނީ ބިނާކުރަނިވި ރޫހެއްގައެވެ. ނަމަވެސް ރުޅި އިސްކޮށްފި މީހާއަށް ފާޑު ކިޔޭނީ ނަފްރަތާއި ފިތުނަ އާއި ބައިބައިކުރުމާއި ރުޅިވެރިކަމުގެ ރޫހެއްގައެވެ.

ފާޑުކިޔުމުގައި ސަމާލުވާށެވެ. ރުޅިވެރިކަމުގެ މިޒާޖެއްގައި ހުރެ ފާޑު ނުކިޔާށެވެ! ހަގީގަތަކީ އެ ކިޔެނީ ފާޑެއް ނޫނެވެ. އެ ލެވެނީ ހަޅޭކެވެ. އެހެންކަމުން، ނަމެއްގައި ނަމަވެސް ފާޑު ކިޔަން އެދޭ މީހާ، ރުޅިވެރިކަމުގެ މިޒާޖެއްގައި ފާޑު ނުކިޔާށެވެ. އޭނާގެ ބުއްދި އިސްކޮށްފައި ފާޑު ކިޔާށެވެ. ތިމާގެ ނަފްސުގެ މައްޗަށް، ރުޅި، ގަދަވުޔަ ނުދޭށެވެ. އެއަށްވުރެ ބުއްދި އިސްކުރާށެވެ. ބިނާކުރަނިވި ފާޑު ކިޔޭނީ އޭރުންނެވެ!