ދުނިޔޭގައި އިންސާނުން އުޅެނީ އަބަދުވެސް އެހެން އިންސާނުންގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާނެ ގޮތަކަށެވެ. އެފަދަ ހާލެއްގައެވެ. މިއީ އިންސާނާ ކިތައްމެ މުއްސަނދި ވީ ނަމަވެސް އަދި ދެރަ ނިކައްމެއްޗެއް ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް ކަން އޮންނާނެ އޮގެތެވެ. އެހެންކަމުން އަހަރެމެން އަބަދުވެސް އެހެން މީހުން ކުރެ ކަންކަމު ކިޔަމުއެވެ. ކޮންމެވެސް ކަމެއް ކޮށްދޭން އެދެމުއެވެ. އެހެނަސް އަނެކާގެ ކިބައިން ކަމަކަށް އެދުމުގެ ކުރިން ވިސްނާލުން މުހިއްމު ބައެއް ކަންކަން ހުރެއެވެ.

އަހަރެމެން ތެރެއިން ބައެއް މީހުންނީ ހަމަ ކޮންމެ މީހެެއްގެ ގާތުގައިވެސް ކަމަކު ބުނަން ފަސްޖެހޭނެ މީހުންނެއް ނޫނެވެ. ބައެއް ފަހަރަށް މިއީ ފައިދާ ކުރަނިވި ކަމަކަށްވެސް ވެދެއެވެ. އަދި އަނެއްބައި ފަހަރަށް މިއީ އެކަމެއް ރައްދުވާ މީހާއަށް ކުރަން އުނދަގޫ ކަމަކަށްވެސް ވެއެވެ. އެހެނީ އަނެކާ ރަނގަޅަށް ނޭނގުމާއި ދުވަހަކުވެސް އޭނާއަށްޓަކައި ކަމެއް ކޮށްދީފައި ނެތުމުންނެވެ. ހަގީގަތަކީ މިފަދަ ހާލަތްތަކުގައިވެސް ގިނަ މީހުންނީ ކަންކަން ކޮށްދޭ މީހުންނެވެ. ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި ކަންކަން ނުކޮށްދެނީ ކުރަން ބުނާ ކަމެއްގެ ޒާތުންނެވެ. 

އެހެން މީހެއްގެ ގާތުގައި ކަމަކު ބުނާނަމަ، ބުނެވެނީ ކޮން ޒާތެއްގެ ކަމެއްތޯ ވިސްނާލުން ބުއްދިވެރިއެވެ. އަނެކާއީ ދިމާ ދަނެ ފަރިތަ މީހެއް ނަމަވެސް ނުވަތަ ނުދަންނަ މީހެއްނަމަވެސް މިކަމާމެދު ވިސްނާލަން ވާނެއެވެ. ޒަމާން މިހާ ބޮޑަށް ބަދަލުވެ، އިޖްތިމާއީ ގުޅުންތައް ކިލަނބުވެފައިވާ މިފަދަ ޒަމާނެއްގައި އެހެންމީހުން ކުރެން ކަންކަމު އެދޭ އިރު، އެދެވެނީ އަނެކާއަށް ކުރެވޭ ވަރުގެ ކަމެއްތޯ މިއީ ވިސްނާލަން ޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ބައެއް ފަހަރު އަހަރެމެންގެ ގާތް އެކުވެރިން ކުރެ ކަންކަމު އެދޭ އިރު، ބައެއްކަހަލަ އުސޫލު ތަކާއި ހަމަތައް ގިރާކުރަންޖެހޭ ފަދަ ކަންކަމު ބުނެވެއެވެ. 

ބުނާ މީހެއްގެ ގާތްކަމާއި، އެކުވެރިކަމުގެ ސަބަބުން މިފަދަ ކަންކަމަށް ފާޅުގައި އިންކާރު ކުރަން ކެރޭ މީހުން މަދެވެ. އެހެންކަމުން ގިނަ މީހުން މިފަދަ ކަންކަން ކޮންމެވެސް ގޮތަކަށް ކޮށްލަދީ އުޅެއެވެ. އެއްކަލަ އުސޫލުތަކާއި ހަމަތަކަށް ބެލުމެއް ނެތިއެވެ. ފަހަރުގައި މިއީ އެއްމެ ފަހަރެއްގެ ކަމެއް ކަމަށް ހީކޮށެވެ. ނަމަވެސް ނަރެއްހާތަން ދޫކޮށްލައިފި ނަމަ، ކެނބެެއްހާތަން ދަމައިގަންނާނޭކަން ރެއަކާލަނީ އެހާތަން ދަމައިގަންނަ ހިސާބުންނެވެ. 

ރައްޓެހި ކަމުގައްޔާއި އާއިލީގޮތުން ގާތްކަމުގައި މިފަދައިން ކޮށްދޭން އެދޭ އެއްވެސް ކަމެއްގައި ފަސްނުޖެހި ކޮށްދޭ މީހުން އުޅެއެވެ. މިފަދަ މީހުން މިކަންކަން ކޮށްދޭ އިރު، ހިސާބަކަށް ޖެހިލުން ވުމާއި ނުތަނަވަސްކަން ހުއްޓެއް ކަމަކު، އެކަންކަން ކޮށްދެނީ އާއިލާ މީހާ ނުވަތަ އެކުވެރިޔާގެ ހައްގުގައެވެ. ތިމާ ކުށްވެރިވެ، ބަދުނާމު ވެދާނޭ ކަމަށް، މާބޮޑު ފަރުވާލެއް ނުބަހައްޓައެވެ. ހަގީގީ ރައްޓެހިނާއި އާއިލާ މީހުންގެ ގޮތަކީ އެއީއެވެ.

އާދޭހެވެ! އެބައިމީހުން އަހަރެމެން ބުނި ކަމެއް ކޮށްދިނެއް ކަމަކު، އަދި ކޮށްދޭނޭކަން އެނގުނެއް ކަމަކު، ކޮންމެ ކޮންމެ ކަމަކު އެމީހުން ކައިރި ކިޔައިގެން ނުވާނެއެވެ. އެމީހުންނަށް ވާނެ ވަރުގެ ކަމެއްތޯ ބަލަން ވާނެއެވެ. އެމީހުންނަށް ކުރަން އުނދަގޫ ކަމެއްތޯވެސް ބަލަން ވާނެއެވެ. އެމީހުންނަށް އެކަން ކުރާނެ ވަގުތު އޮތްތޯ ބަލަން ވާނެއެވެ. އެމީހުންގެ ކިބައިގާ އެކަމެއް ކުރާނެކަމުގެ ތަނަވަސްކަން ހުރިތޯ ބަލަންވާނެއެވެ. ސިއްހަތު ތަން ދޭތޯ ބަލަން ވާނެއެވެ. 

މިކަންކަން ކުރެވޭނީ ކަމަކު ބުނުމުގެ ކުރިން އެމީހަކާ ވާހަކަ ދައްކާލައިގެންނެވެ. އެމީހެއްގެ ހާލު ބަލާލައިގެންނެވެ. ތިމާ އަށް ތިމާ ބުނަން އުޅޭ ކަމެއް އެނގޭނެއެވެ. އަނެކާ އަކަށް އަދި ނޭނގޭނެއެވެ. އެހެންކަމުން އަނެކާގެ ވާހަކަތައް ތިމާގެ ހިތުގައި އޮތް ކަމަކާ ގުޅުވައިގެން ދައްކާކަށް ނޭނގޭނެެެވެ. އެހެންކަމުން އަނެކާ އެ ދައްކާ ވާހަކަތަކުން، އަނެކާއަށް އެކަމެއް ކުރެވޭތޯ ނުވަތަ ނޫންތޯ ތިމާއަށް އެނގެންވާނެއެވެ. ނުކުރެވޭނެހެން ކިރިޔާވެސް ހީވާނަމަ، އެކަމުގެ ވާހަކަ ދެއްކުމެއް ނެތެވެ. އަނެކާއަށް އިހްތިރާމް ކުރަންވާނެއެވެ. އަނެކާގެ ހާލު ދަންނަން ވާނެއެވެ. އެހެނީ މާދަމާ ތިމާ ކުރެން ކަމަކު އަހާނީ ކާކު ކަމެއް، އަހާނީ ކޮން ކަމެއް ކުރަން ކަމެއް ތިމާ އަށްވެސް ނޭނގޭނެތީއެވެ!