ތަޢުލީމީ ކަލަންޑަރަށް ގެނެވުނު ބަދަލާއެކު ސްކޫލްތަކުގެ ބޮޑު ޗުއްޓީ ލައިގެންފައި މިއޮތީ ޖުލައި މަހުގެ ތެރޭގައެވެ. ޖޫން މަހުގެ ނިޔަލަށް ސްކޫލްތަކުގެ ރިޕޯޓް ފޯމް ދީ ކިޔެވުން ބަންދުވީއިރު، ޗުއްޓީ ހޭދަ ކޮށްލުމަށް ތަންތަނަށް ދަތުރުކުރުމުގެ ރޭވުންތައް ގިނަ ބަޔަކު ދަނީ ރާވަމުންނެވެ. މިފަހަރުގެ ބޮޑު ޗުއްޓީއާ އެކު، ބޮޑުޢީދުގެ ދުވަސްތަކާ މިވަނީ ފައްތަރުވެފައެވެ. ރަށްރަށުގައި މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ނަމުގައި އެކި ހަރަކާތްތައް ހިންގުމަށް ވެސް ދަނީ ތައްޔާރުވަމުންނެވެ.

ޗުއްޓީގައި ދާނޭ މަންޒިލަކާއި، އެތާނގައި ކެއިންބުއިމުގެ ކަންތައްތައް އިންތިޒާމު ކުރާނޭ ގޮތަކާއި، ކުރާނޭ ކަންތައްތަކަކީ ކޮބައިތޯ ބަލައި، އެ ކަންކަމަށް ތައްޔާރުވާ މީހުން މަދެއް ނޫނެވެ.

ކަން މިހެން އޮތްއިރު، އަޅުގަނޑުމެން ސަމާލުކަން ދޭންޖެހޭ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް އެބައޮތެވެ. އެއީ، ޗުއްޓީ ހޭދަކޮށްލުމަށް ދަތުރުކުރިއެއް ކަމަކު، ނަމާދު ތަކަށް ރައްކާތެރި ވުމެވެ. ބާލިޣުވެ، ބުއްދި ސަލާމަތުން ހުރި މުސްލިމެއްގެ ޙަޔާތުގައި، ނަމާދުކުރަން ނުޖެހޭނޭ ދުވަސްތަކެއް ނާންނާނެ އެވެ. އާދެ! ގައިމު ނިފާސްވެރިކަމުގެ ތެރޭގައިވާ އަންހެންކަނބަލުން ފިޔަވައި، ކޮންމެ މުސްލިމަކު ވެސް ރެއަކާއި ދުވާލު ކުރާ ފަރުޟު ފަސް ނަމާދަކީ އޭނާ އެންމެ ސަމާލުކަންދީ ފަރުވާތެރިވާން ޖެހޭ ކަންތަކެވެ.

ނަމާދަކީ ދީނުގެ ތަނބެވެ. ނަމާދަކީ އަޅާ އާ ޝިރުކާ ކުފުރާ ދެމެދުގައިވާ ރަތް ރޮނގެވެ. އެ ރޮނގުން ބޭރުވެ، ގަސްތުގައި ނަމާދު އަޅައިފި މީހާ ޝިރުކު ކޮށްފިއެވެ. އަދި ކުފުރުވެއްޖެ ކަމުގައި ޞައްޙަ ޙަދީޘްތަކުގައިވެއެވެ. ދީނުގެ ކަމެއް ނުކޮށް ދޫކޮށްލުމުގެ ސަބަބުން ދީނުން ބޭރުވާނޭ ކަމުގައި، މާތް ޞަޙާބީން ދެކެވަޑައިގެންނެވި ހަމައެކަނި ޢަމަލަކީ ނަމާދު އެޅުން ކަމުގައި ވެސް ރިވާވެގެންވެއެވެ.

ނަމާދަށް ފަރުވާތެރިވެ، ޗުއްޓީގައި ވެސް ނަމާދު ތަކަށް ރައްކާތެރިވުމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމެއްގެ ބޮލުގައި އެޅިފައިވާ އެންމެ އިސް ވާޖިބެވެ. ދަތުރުވެރީންނަށް ނަމާދު ކުރުމުގައި ދީނުގައި ވަނީ ލުއިތަކެއް ދެއްވާފައެވެ. އޭގެތެރެއިން އެއް ކަމަކީ ނަމާދު ޖަމްޢުކޮށް ޤަޞްރުކުރުމެވެ.

ޤަޞްރު ކުރުމަކީ 4 ރަކުޢަތް ނަމާދު 2 ރަކުޢަތަށް ކުރުކޮށްލުމެވެ. ޖަމްޢު ކުރުމަކީ ދެ ނަމާދު އެއް ވަގުތެއްގައި ކުރުމެވެ. އެގޮތުން ޖަމްޢު ކުރެވޭނީ މެންދުރު ނަމާދާއި އަޞްރު ނަމާދެވެ. އަދި މަޣްރިބު ނަމާދާއި ޢިޝާ ނަމާދެވެ. ދަތުރުމަތީގައި ވިޔަސް، އަދި ރަށުގައި ގާއިމުވެ ހުންނަ ހާލަތުގައި ވެސް، ފަތިސް ނަމާދު އަދާކުރަންޖެހޭނީ އެ ނަމާދުގެ ވަގުތުގައެވެ.

ހަމައެފަދައިން ދަތުރުވެރިޔާއަށް ލިބިފައިވާ ލުއިތަކުގެ ތެރޭގައި، ޚުއްފު ނުވަތަ އިސްޓާކީނުގައި ފެންފުހުން ހިމެނެއެވެ. ދަތުރުވެރިއަކު ނަމަ، 3 ރޭ 3 ދުވަސް ވަންދެން އިސްޓާކީނުގައި ފެންފުހުން ހުއްދަވެގެންވެއެވެ. ޚުއްފު ނުވަތަ އިސްޓާކީނުގައި ފެންފުހުމުގެ ޝަރުތުތަކާއި، ފެންފުހޭނޭ ގޮތްތައް ވެސް އުނގެނި ދަސްކުރުން މުހިންމެވެ.

ނަމާދުގެ ކަމެއްގައި އޮޅުންއަރާ ނަމަ، އެ ކަމަކާ މެދު ސުވާލުކޮށް، އަހައި އޮޅުންފިލުވުމަކީ ކުރަންޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ޗުއްޓީ ލިބިފައިވާ މިފަދަ ދަނޑިވަޅެއްގައި، ދަރީންނަށް ނަމާދަށް ބާރުއަޅައި، ނަމާދު ކުރުވުމަށް އިސްކަންދިނުމަކީ މައިންބަފައިން ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. 

(ޗުއްޓީވިޔަސް ނަމާދު ތަކަށް ފަރުވާތެރިވާށެވެ! - އައްޝެއިޚް ޙަސަން މޫސާ ފިކްރީ؛ ދީނުގެ މަގު ޢަދަދު 28, ޞ.2 - 08 ޖުލައި 2022)