ރައްޓެއްސަކަށް ގޮވައިލަން ގޮސް ސަލާމް ގޮވައިލުމުން ނުކުތީ އަށެއްކަ އަހަރުގެ ތުއްތު ފިރިހެން ކުއްޖެކެވެ. އަތުގައި ޓެބްލެޓެއް އޮތެވެ. ހުރީ ހިނިތުންވެފައެވެ. ސަލާމް ބަލައިގަތުމުން ބޭބެ ކޮބައިތޯ އަހާލުމުން ދެން ވާހަކަ ދެއްކީ މުޅިންވެސް ފަރަންޖީ ބަހުރުވައިންނެވެ. އެހާ ފަރިތައެވެ. އަހަރެން ދިވެހިން ވާހަކަ ދައްކަމުން ދިޔައިރުވެސް އެކުއްޖާ ވާހަކަ ދެއްކީ އިނގިރޭސީންނެވެ. ދެ ބަހަކުން ވާހަކަ ދައްކަމުން ދިޔައިރުވެސް އެކުއްޖާ ދެމުން އައީ ގުޅޭ ރަނގަޅު ޖަވާބުތަކެކެވެ. އެންމެ ފަހުން ހޯދަން ދިޔަ ރައްޓެހި ކުއްޖާ ނުކުތުމުން ހިނގައިގަތީމެވެ. ދެން އިވުނީ އަދި މާ ހައިރާންކަން ގެނުވި ވާހަކައެކެވެ. "ކޮއްކޮއަކަށް ދިވެހިން ވާހަކަ ދައްކާކަށް ނޭނގޭނެ" އޭ ބުނެ ރައްޓެހި ކުއްޖާ ޗޮކެއް ކަނޑާލުމުންނެވެ.

މިއީ މިއަދުގެ ޅަ ޖީލުގެ ހާލަތެވެ. ގިނަ ކުދިންނަށް ފުރާވަރަށް އަރައިގެން އަންނައިރު އަމިއްލަ ބަހުން މުޢާމަލާތު ކުރަން ނޭނގުމަކީ މިހާރު އައު ކަމެއް ނޫނެވެ. މަދަރުސީ ހަޔާތުގައި ފުރަތަމަ ފިޔަވަޅުން ފެށިގެން ހުރިހާ މަރުހަލާއެއްގައިމެ ދިވެހި މާއްދާ އޮވެމެ މިހާލަތަށް ކުދިން ދިޔުމަކީ މިހާރު ކަންބޮޑުވާން ޖެހިފައިވާ ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ. ޤަޢުމީ މައްސަލައެކެވެ. ބަލަބަލައި ތިއްބާ މާދަރީބަސް މިހިރަގެން އޮޔާ ދަނީއެވެ. އަމިއްލަ ބަހަކާއި އަމިއްލަ ޘަޤާފަތެއް އޮތަތީވެ ފަޚުރުވެރިވަމުން އައި މި ދިވެހިބިމުން މާދަރީބަސް ބަލިކަށިވެ ބޭރުގެ ބަސްތަކުގެ އަޅުވެތިކަމަށް ގޮސްފައިވާ މިންވަރު ހިތަށް އަރުވާލި ކޮންމެ މީހެއްގެ ލަނގޮޑިއަށް ވާން ކުރާނެކަން ޔަޤީނެވެ.

މިހެން މިކަން ވާންވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟

އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް ގޯސްވަނީ ބިންގަލެވެ. ކައްޗަށް އެޅި ބިންގަލުގެ މައްޗަށް ކިތަންމެ އުހަށް އިމާރާތެއް ކުރި ނަމަވެސް އެ އިމާރާތް ތެދަށް ހުރެދާނެކަމަށް ވިސްނުމަކީ ގޯހެކެވެ. ދަރިންގެ ހިތުގައި މާދަރީބަހަށް ލޯބި ޖެހޭނީ މައިންބަފައިން އެގޮތަށް އުޅޭނަމައެވެ. ދަރިން ވާހަކަ ދައްކަން ދަސްކުރާ އުމުރުގައި ދިވެހިބަސް ބޭނުން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އެހެން ބަސްބަސް ބޭނުން ކުރުމުގެ ނަތީޖާއަކީ ދަރިން މާދަރީބަސް މަތީން ފޫހިވެގެން ދިޔުމެވެ. ދިވެހިން ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ހަޑި އަދި ލަތުވެތި ކަމެއްކަމުގައި ދެކުމެވެ. ނުވަތަ ދަށްކަމެއްކަމުގެ ހީވުމެވެ. އެހެން ހިތާ ކުދިން ބޮޑެތިވެގެން އަންނައިރު އެހެން ކުދިންނާ މުޢާމަލާތު ކުރާއިރު ދިވެހިން ވާހަކަ ދެއްކުމުގެ ބަދަލުގައި އިނގިރޭސިން ވާހަކަ ދައްކަނީއެވެ.

އެހެން ކުދިންގެ ފަރާތުން ކުރިމަތިވާ ފުރައްސާރައިން ސަލާމަތްވުމަށް ވެސް ބައެއް ކުދިން އަމިއްލަ ބަސް ބޭނުން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އިނގިރޭސިން ވާހަކަ ދައްކައެވެ. އަޅުގަނޑުގެ އަށް އަހަރުގެ ދަރިފުޅު ވަރަށް ގިނައިން ބޭރުބަސްބަސް މަސްހުނިކޮށްގެން ވާހަކަ ދައްކާތީ ބުނާނެއެވެ. ކުލާހުގައި ހުރިހާ ކުދިން ވާހަކަ ދައްކަނީވެސް އެހެންނެވެ. މިވެނިއެވެނި ކުއްޖަކު ދިވެހިން އެއްގޮތަކަށްވެސް ވާހަކައެއް ނުދައްކައެވެ. ދިވެހިން ވާހަކަ ދެއްކީމާ މިވެނިކުދިން ހޭނެއެވެ. މިއީވެސް ވަރަށް ގިނައިން ދިމާވާކަމެކެވެ. އެހެން ކުދިންގެ މަލާމާތުން ސަލާމަތްވުމަށް އެކުދިން އުޅޭ ގޮތަށް އުޅެވެނީއެވެ.

ފަހުގެ އީޖާދީ އާލާތްތަކަކީ ވެސް ކުދިން އެހެން ބަސްތަކުން ވާހަކަ ދައްކަން މަގުފަހި ކުރުވާ ތަކެއްޗެވެ. ފޯނާއި ޓެބްލެޓް ގިނަ ވަގުތު ބޭނުން ކުރާ ކުދިން އެހެން ބަސްތަކުން ވާހަކަ ދައްކާވަރު އިތުރުވެއެވެ. ސަބަބަކީ، އެ ތަކެތީގައި ހުންނަ އެޕްލިކޭޝަންތައް ހުންނަނީ ބޭރުބަހުންކަމަށްވެފައި ދިވެހިބަހުން ހުންނަ އެޕްތައް މަދުވުމެވެ.

މާދަރީބަހަށް ކުދިން އަހުލުވެރި ނުވުމުން ވަރަށް ގިނަ މައްސަލަތައް ދިމާވެއެވެ. ދިރާސާ ތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ކުދިން ކަންކަން ދަސްކުރުމަށް އެޅޭ ބިންގަލަކީ މާދަރީބަހެވެ. މާދަރީ ބަހަށް ދަށްނަމަ، ކަންކަން ދަސްކުރުމުގެ ވިސްނުން ދަށްކަމަށް އެ ފަރާތްތަކުން ހާމަކުރެއެވެ. އަނެއްކަމަކީ ޤަޢުމިއްޔަތަށް ކުރާ ނޭދެވޭ އަސަރެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ކުދިންގެ ހިތުގައި ބަހަށް އޮންނަ ލޯބި ގެއްލި، ބޭރުގެ ބަސްތަކުގެ އަޅުވެތިކަމަށް އަމިއްލަ ބަސް ހިނގައިދާނެއެވެ. 

މިކަން ހައްލުކުރުމަށް މުޖުތަމަޢުގެ ހުރިހާ ބަހާތަކުން ބަދަލުތަކެއް ފެންނާން ޖެހެއެވެ. ތަޢުލީމީ މަންޙަޖުން ދިވެހިބަހަށް އޮންނަ އަހައްމިއްޔަތު އިސްކުރަން ޖެހެއެވެ. ކުދިން ދިވެހި ބަހަށް ލޯބި ޖެހޭނެ ގޮތަކަށް މަންޙަޖު ބައްޓަން ކުރަން ޖެހެއެވެ. ކިޔަވައިދޭ އެދުރުން ކިޔަވައިދޭއިރު ބަސްބަސް މަސްހުނި ނުކޮށް ކިޔަވައިދޭން ޖެހެއެވެ. ވަޒީފާތަކަށް ޝަރުތު ކަނޑައަޅާއިރު މިކަމަށް އިސްކަން ދޭންޖެހެއެވެ. ހަމައެކަނި ފާހެއް އޮތުމަކުން ވަޒީފާ ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި ވަޒީފާ ދޭ މިންގަނޑުތަކުގައި އަމިއްލަބަހަށް ފަރިތަ ނުވަތަ އެނގޭ މިންވަރު ވަޒަން ކުރުން މުހިންމެވެ. އެހެން ނޫނީ ރަސްމީ ލިޔުންތަކުން މިހާރު މި ފެންނަ ކުށްތަކަށްވުރެ ބޮޑެތި ކުށްތައް ފެނުނަކީ ވުން ކައިރިކަމެކެވެ. ޢިމްލާކުށް އެހާ ގިނައެވެ. ސުކުންވެސް ކުރާނެގޮތަކަށެވެ. އެކަން ރަނގަޅު ކުރެވެން އަންނަނީ މާދަރީ ބަހަށް ޅައިރުންސުރެ ކުދިން އަހުލުވެރި ކޮށްގެނެވެ.