ދިވެހި ބޭސްވެރިކަމުގައި ބޭނުން ކުރި އަދި މަދުމަދުން ނަމަވެސް ބޭނުން ކުރާ ހުނގަކީ ވަރަށް ވަސް ނުބައި އެއްޗެެއް. މި ނުބައި ވަހުގެ ސަބަބުން، އެއްވެސް ކަމަކާއި ނުލާ ހުނގު ވަސް ދުވާނަމަ އެއީ ޖިންނި ޝައިޠާނުން އެ ތަނެއްގައި އުޅޭ ކަމުގެ ނިޝާނެއް ކަމަށް ދިވެހި ކާބަފައިން ބުނެ އުޅޭ. ތަފާތު އެކި ކަންކަމަށް ފަރުވާކުރުމަށް ތަފާތު އެކި ބޭސްތައް (ދިވެހި ބޭސް) ތައްޔާރުކޮށް ބޭނުން ކުރުމުގައި ހުނގު ބޭނުން ކުރޭ. ހާއްސަކޮށް ބަނޑުގެ އެކި އެކި މައްސަލަ ތަކަށާއި ހަޖަމުގެ މައްސަލަތަކަށް ހަދާ ބޭސް ތަކުގަ. ބައެއް ތަދު ކަނޑުވާ ބޭސްތަކާއި ރިހުން ފިލުވާ ބޭސްތަކުގައި ވެސް ހުނގު ބޭނުން ކުރޭ. އަދި ހުނގަކީ އޭގައި ލޭ ދަށްކޮށްދިނުމަށް އެހީތެރިވެދޭ މާއްދާތަކެއް ގިނަ އަދަދަކަށް ހުންނަ އެއްޗެއް ކަމަށް "އެންތޯ-ފާރމަކޮލޮޖީ" އިން ބުނޭ.

ހުނގަކީ މިއީ ކޮން އެއްޗެއް؟ ހުނގަކީ ކެރެޓު އާއިލާއެއްގެ ގަހެއް. ބޭސް ހެދުމަށް ބޭނުން ކުރާ މި ހުނގަކީ އެ ގަހުގެ މުލުން ނުކުންނަ ތަތްގަދަ ކިރެއް. މި ކިރު ނަގަން އެ މުލަށް އަނިޔަލެއް ދޭން ޖެހޭ. އެއާއި އެކު އެ މުލުން އަންނަ އެ ކިރުގަނޑު ނަގާ. ނެގުމަށް ފަހުން އަވިން ހިއްކާ. މިގޮތަށް ހިއްކާ ނިމޭއިރު ހުންނާނީ ހަރުކޮށް "ގާގަނޑެއްހެން". ބޭސް ވެރިކަމުގައި އާންމު ގޮތެއްގައި ހުނގު ބޭނުން ކުރަނީ އޮޑިހަނުގައި ގާނައިގެން. ކުޑަ ފެން ފޮދެއް ތެރޭގައި އޮޑިހަނުގައި ގޭނުމުން އެ ފެނުގެ ތެރެއަށް ހުނގު ގަނޑު ގޭނިގެން ދޭ.

ބޭސްވެރިކަމުގައި ބޭނުން ކުރާ ހުނގަކީ މިއީ. އޭގެ ވަސް ނުބައިކަމުން، ޖިންނި ޝައިޠާނުންނާ ގުޅުވައިގެން ވާހަކަ އުފެދިގެން އައި ހުނގުގެ ހަގީގަތަކީ މިއީ. މިއީ ގަހެއްގެ ކިރެއް. ގަހެއްގެ މުލެއްގެ ކިރެއް.