ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ނޮވެމްބަރު 14 ވަނަ ދުވަހު ފާހަގަކުރާ ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހަކީ މިހާރު ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ފާހަގަކުރާ، ހަކުރުބައްޔާ ބެހޭ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް އަމާޒުކޮށްފައިވާ ދުވަހެކެވެ. މި ދުވަހަކީ މިލިއަނުން ގުނާ މީހުންގެ ދިރިއުޅުމަށް އަސަރުކުރާ ބައްޔަކާ ގުޅޭ ދުވަހެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި މުހިންމު ދުވަސް ފެށުނީ ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ އަދި މި ދުވަސް އުފެއްދި ފަރާތްތަކަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟

މި ދުވަސް އުފެއްދި ފަރާތްތައް: އިންޓަރނޭޝަނަލް ޑައިބެޓީސް ފެޑެރޭޝަން އަދި ދުނިޔޭގެ ސިއްޙީ ޖަމްޢިއްޔާ

ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަސް އުފެއްދީ 1991 ވަނަ އަހަރު އިންޓަރނޭޝަނަލް ޑައިބެޓީސް ފެޑެރޭޝަން (އައިޑީއެފް) އާއި ދުނިޔޭގެ ސިއްޙީ ޖަމްޢިއްޔާ (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ) އިންނެވެ. ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަސް އުފެއްދުމަކީ ހަކުރުބަލީގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވަމުންދިޔަ ސިއްޙީ ނުރައްކަލަށް ދެވުނު ޖަވާބެކެވެ. އެއީ ދުނިޔޭގައި ހަކުރުބަލީގެ ޙާލަތްތައް އިތުރުވަމުންދިޔަ ދުވަސްވަރެކެވެ. މި ދެ ޖަމްޢިއްޔާއިން ދެކުނީ ހަކުރުބައްޔަކީ ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި އަވަސް ސަމާލުކަމަކާއި ފިޔަވަޅު އެޅުން ބޭނުންވާ ބައްޔެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

އިންޓަރނޭޝަނަލް ޑައިބެޓީސް ފެޑެރޭޝަން (އައިޑީއެފް)

230 އަށްވުރެ ގިނަ ޤައުމީ ހަކުރުބަލީގެ ޖަމްޢިއްޔާތަކުގެ ދުނިޔޭގެ އިއްތިހާދެއް ކަމުގައިވާ އައިޑީއެފްއިން ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަސް އުފެއްދުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރިއެވެ. 1950 ގައި އުފެދުނު އައިޑީއެފްއިން އަބަދުވެސް އަމާޒުކޮށްފައިވަނީ ޢާންމުންނަށް މަޢުލޫމާތު ދިނުމަށާއި ހަކުރުބަލީގެ ފަރުވާއާއި ރައްކާތެރިވުމާ ގުޅޭ ސިޔާސަތުތަކަށް އަސަރުކުރުވުމަށެވެ. ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަސް އުފެއްދުމުގައި އައިޑީއެފްގެ އުންމީދަކީ ހަކުރުބައްޔަކީ ދުނިޔޭގެ ސިއްޙީ މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރުމާއި، މުހިންމު ބޭސްތައް ލިބުމަށް މަގުފަހިކުރުމަށް ވަކާލާތުކުރުމާއި، ރައްކާތެރިވުމާއި ބަލި ކޮންޓްރޯލްކުރުމާ ބެހޭ މަޢުލޫމާތު ދިނުމަށް މަގުފަހިކުރުމެވެ.

ދުނިޔޭގެ ސިއްޙީ ޖަމްޢިއްޔާ (ޑަބްލިއުއެޗްއޯ)

ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަސް އުފެއްދުމުގައި ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ބައިވެރިވުން ވެސް ވަރަށް މުހިންމެވެ. ކޮންމެ އަހަރަކު މިލިއަނުން ގުނާ މަރުތަކަށް ހަކުރުބަލި ސަބަބުވާކަމާއި، މުޅި ދުނިޔޭގެ ސިއްޙީ ނިޒާމުތަކަށް ބުރަވާކަން ފާހަގަކޮށް، ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން އައިޑީއެފްއާ ގުޅިގެން ހަކުރުބައްޔާ ގުޅޭ ރަސްމީ ދުވަހެއް އުފެއްދިއެވެ. ޑަބްލިއުއެޗްއޯގެ ދުނިޔޭގެ ނުފޫޒާއެކު، ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހަކީ ސަރުކާރުތަކާއި ސިއްޙީ ނިޒާމުތަކުން ހަކުރުބައްޔަށް ސީރިއަސްކަން ދިނުމަށާއި، ސިޔާސަތުތައް ބަދަލުކުރުމާއި، ސިއްޙީ ޚިދުމަތްތައް ފަސޭހައިން ލިބުމާއި، އާންމުންނަށް މަޢުލޫމާތު ދިނުމުގެ ޒަރީޢާއިން މި ބައްޔަށް އަމާޒުކޮށް މަސައްކަތްކުރުމަށް ބާރުއަޅާ މަންސައެއް ކަމުގައި ވެގެން ދިޔައެވެ.

ނޮވެމްބަރު 14 އިޚްތިޔާރުކުރި ސަބަބަކީ ކޮބާ؟

ނޮވެމްބަރު 14 އިޚްތިޔާރުކުރީ ޑރ. ފްރެޑެރިކް ބޭންޓިންގގެ ހަނދާނުގައެވެ. އޭނާ އުފަންވީ 1891 ވަނަ އަހަރުގެ މި ދުވަހުއެވެ. ޑރ. ބޭންޓިންގ އާއި ޗާލްސް ބެސްޓްއަކީ 1921 ގައި އިންސިއުލިން ހޯދި ދެ ފަރާތް ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ. ލޭގައި ހުންނަ ހަކުރުގެ މިންވަރު ކޮންޓްރޯލްކުރުމަށް އެހީވާ ހޯމޯނެއް ކަމުގައިވާ އިންސިއުލިން ހޯދުމަކީ ހަކުރުބަލީގެ ފަރުވާއަށް ބޮޑު ބަދަލެއް ގެނެސްދިން، އަދި ގުނާލެވޭ ނުވަރަކަށް ގިނަ ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރި ހޯދުމެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހަށް ބޭންޓިންގގެ އުފަންދުވަސް އިޚްތިޔާރުކުރުމުން އައިޑީއެފް އާއި ޑަބްލިއުއެޗްއޯއިން ބޭނުންވީ އޭނާގެ ލެގަސީ ފާހަގަކުރުމަށާއި ހަކުރުބަލީގެ ފަރުވާގައި އިންސިއުލިންގެ މުހިންމުކަން ފާހަގަކުރުމަށެވެ.

ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހުގެ މަޤްޞަދުތައް

ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަސް އުފެއްދީ ވަކި މަޤްޞަދުތަކެއް ހާސިލުކުރުމަށެވެ:

1. ދުނިޔޭގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުން: ހަކުރުބައްޔަކީ ގިނަ ފަހަރު އޮޅުން އަރާ ބައްޔެކެވެ. އަދި ގިނަ މީހުންނަށް މި ބަލީގެ ނުރައްކާތަކާއި ޢަލާމާތްތަކެއް ނޭނގެއެވެ. ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމުގެ ތެރެއިން، ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހުގެ މަޤްޞަދަކީ ހަކުރުބަލީގެ އެކި ބާވަތްތަކާއި އެ ބަލީގެ ސަބަބުން ސިއްޙަތަށް ކުރާ އަސަރުތަކާ ބެހޭމަޢުލޫމާތު މީހުންނަށް ދިނުމެވެ.

2. ސިޔާސަތު ބަދަލުކުރުމަށް ވަކާލާތުކުރުން: ހަކުރުބަލި ކޮންޓްރޯލްކުރުމަށް އަގުހެޔޮކޮށް ފަސޭހައިން ލިބެންހުރި ސިއްޙީ ޚިދުމަތްތައް ބޭނުންވެއެވެ. ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހުން ސިޔާސަތު ކަނޑައަޅާ ފަރާތްތަކަށް ގޮވާލަނީ ހަކުރުބަލީގެ ބަލިމީހުންނަށް މުހިންމު ބޭސްތަކާއި، ޓެކްނޮލޮޖީތަކާއި، ފަރުވާ ފަސޭހައިން ލިބޭނެ ގޮތް ހެދުމަށެވެ.

3. ރައްކާތެރިވުމާއި އަވަހަށް ދެނެގަތުމަށް ބާރުއެޅުން: ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހުން ބާރުއަޅަނީ 2 ވަނަ ބާވަތުގެ ހަކުރުބަލި ޖެހުމުގެ ނުރައްކާ ކުޑަކުރުމަށް ދުޅަހެޔޮ ދިރިއުޅުމެއް އުޅުމުގެ މުހިންމުކަމަށެވެ. މި ބާވަތުގެ ހަކުރުބައްޔަކީ ގިނަ ފަހަރު ރައްކާތެރިވެވިދާނެ ބައްޔެކެވެ. އަވަހަށް ދެނެގަތުމުން ބަލީގެ އުނދަގޫތައް ކުރިމަތިވިޔަ ނުދިނުމަށް އެހީވާނެތީ، މި ދުވަހުން އަހަންމިއްޔަތުކަން ދެނީ ގަވާއިދުން ސިއްޙީ ޗެކަޕް ހެދުމުގެ މުހިންމުކަމަށެވެ.

4. ބަލިމީހުންނާއި އާއިލާތަކަށް ބާރުވެރިކަން ދިނުން: މަޢުލޫމާތު ދިނުމާއި މުޖުތަމަޢުގެ އެހީތެރިކަމުގެ ތެރެއިން، ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހުން މަސައްކަތްކުރަނީ ހަކުރުބައްޔަށް ހުށަހެޅިފައިވާ މީހުންނަށް އެމީހުންގެ ބަލި އަމިއްލައަށް ރަނގަޅަށް ބެލެހެއްޓުމަށް ބާރުވެރިކަން ދިނުމަށެވެ.

ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަސް ކުރިއަރައި ދިޔަ ގޮތް

2007 ވަނަ އަހަރު، ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހަށް ލިބުނީ އދ. ގެ ރަސްމީ ބަލައިގަތުމެވެ. މިކަން ވެގެންދިޔައީ ރިޒޮލިއުޝަން 61/225 ފާސްކުރުމުގެ ތެރެއިންނެވެ. އދ. އިން މިކަން ބަލައިގަތުމުން ހަކުރުބައްޔަކީ މުހިންމު އާންމު ސިއްޙީ މައްސަލައެއްކަން ފާހަގަކުރެވި، މި ބައްޔާ ދެކޮޅަށް ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި މަސައްކަތްކުރުމުގެ މުހިންމުކަން އިތުރަށް ހާމަވެގެން ދިޔައެވެ. މި ބަލައިގަތުމާއެކު، ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހަކީ އދ. އިން ރަސްމީކޮށް ހުއްދަދީފައިވާ މަދު ސިއްޙަތާ ގުޅުންހުރި ހޭލުންތެރިކަމުގެ ދުވަސްތަކުގެ ތެރެއިން ދުވަހަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން މި ދުވަހަށް އިތުރު ފެންނަ މިންވަރާއި ބައިނަލްއަޤްވާމީ އެހީތެރިކަން ލިބިގެން ދިޔައެވެ.

ނޫކުލައިގެ ބޮޅު: ހަކުރުބައްޔާ ގުޅޭ ހޭލުންތެރިކަމުގެ ދުނިޔޭގެ ނިޝާން

2007 ވަނަ އަހަރު، ނޫކުލައިގެ ބޮޅު ބަލައިގަނެވުނީ ހަކުރުބައްޔާ ގުޅޭ ހޭލުންތެރިކަމުގެ ދުނިޔޭގެ ނިޝާނުގެ ގޮތުގައެވެ. ބޮޅުގެ މާނައަކީ އެއްބައިވަންތަކަމެވެ. އަދި ނޫކުލައިން ތަމްސީލުކުރަނީ ހުރިހާ މީހުން ދިރިއުޅޭ އުޑެވެ. މި ނިޝާން މިހާރު ބޭނުންކުރަނީ ދުނިޔޭގެ ހަކުރުބަލީގެ ދުވަހާ ގުޅިގެންނެވެ. އަދި މި ނިޝާން ބޭނުންކުރެވެނީ ހަކުރުބަލީގެ ފަރުވާއާއި ރައްކާތެރިވުމަށް ވަކާލާތުކުރުމަށް މުޅި ދުނިޔޭގެ މީހުން އެއްކުރުމަށެވެ. ނޮވެމްބަރު 14 ވަނަ ދުވަހު ގިނަ ޢިމާރާތްތަކާއި މޮނިއުމެންޓްތައް ނޫކުލައިން އަލިކުރެވެނީ މި މުނާސަބަތު ފާހަގަކުރުމަށެވެ.