2019 ވަނަ އަހަރު ދުނިޔެއަށް ފާވި ކޮވިޑުގެ ބަލިމަޑުކަމުގައި އެތައްބައެއް ވަނީ މި ދުނިޔެއާއި ވަކިވެފައެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ގައުމުތަކުން، ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ބާރުތަކުން ވަނީ ކޮވިޑުގެ މި އާލަމީ ވަބާގެ ކުރިމަތީގައި ކުޑަކަކޫ ޖަހާފައެވެ. މުޅި ދުނިޔޭގައި ފެތުރުނު މި ވަބާގެ އަސަރު ދިވެހިރާއްޖެއަށްވެސް ވަނީ ފޯރާފައެވެ. މި ބަލީގައި އެތައް ދިވެހިންނެއް ދުނިޔެ ދޫކުރި އިރު އެތައް ބަޔަކުވަނީ މި ބައްޔަށް ފައްސިވެފައެވެ. ކޮވިޑުގެ އައު ވައްތަރުތައް އުފެދެމުން ދިއުމާއެކު އެވައްތަރުތަކުގެ އަސަރުވެސް ރާއްޖެއަށް ފޯރިއެވެ. އެގޮތުން މިއަދު މި ރާއްޖެއަށް އޮތް އެންމެ ބޮޑު ބިރުވެރިކަމަކީ އޮމިކްރޮން ވޭރިއަންޓުގެ ބިރުވެރިކަމެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިއްހަތާއި ބެހޭ ވުޒާރާއިން ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި، މި ވޭރިއަންޓު މުޅި ރާއްޖޭގައި ފެތުރިދާނޭ ކަމުގެ ބިރު އެބައޮތެވެ.

މިބަލިން ރައްކާތެރިވުމަށް ދިވެހި ރާއްޖޭގައި އެޅުނު ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކާއި ވެކްސިން ޖެހުމުގައި ގައުމު ހޯދި ކުރި އެރުމާއި އެކު، ބޮޑުތަނުން ގައުމުގެ ހާލަތައު އައީ އާންމު ހާލަތައް ބަދަލުވަމުންނެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު ދުނިޔޭގެ ގިނަ ގައުމުތަކަށް ބިންދަމުންދާ އޮމިކްރޮންގެ އުދަބާނިތައް މިވަނީ ރާއްޖޭގެ ގޮނޑުދޮށްތަކަށްވެސް ޖަހަން ފަށާފައެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވެގެން މި ދަނީ މި ރާއްޖޭގެ ކޮވިޑުގެ ހާލަތު ގޯސްވުމުގެ ސިގުނަލް އެޅުމެވެ.

ރާއްޖޭގެ ވެރިކަންކުރާ ފުރަ މަލާގައި ނަގާ ކޮވިޑު ސާމްޕަލްގެ ނިސްބަތުން ފައްސިވާ އަދަދު ނުވަތަ ނިސްބަތް ފަސް އިންސައްތައަށް ވުރެ މަތިވާނަމަ، ހަރުކަށި އުސޫލުތަކެއް އެޅުމަށް އެޗްޕީއޭ ވަނީ ނިންމާފައެވެ. އެގޮތުން އެ ނިސްބަތް ފަސް އިންސައްތަ އަަށްވުރެ މަތިވުމާއި އެކު، މާލެއިން ރަށްރަށް ދަތުރުކުރާ ފަރާތްތަކުން ކޮވިޑަށް ޓެސްޓުކުރަން މިވަނީ އަންގާފައެވެ. މިއާއި އެކު އުފަންވެގެން ދިޔައީ ތަފާތު އެކި އެކި ހިޔާލުތަކެވެ.

މީސްމީޑިޔާގައި މި ދެތިން ދުވަހު މިނޫން ވާހަކައެއް ދެއްކީތީ ނުދެކެވެ. ކޮވިޑު ސާމްޕަލް ނަގަން ޖެހުމާއި ބެހޭގޮތުން އެކި މީހުން އެކި ޝުއޫރު ފާޅުކުރަމުން ގެންދިޔައެވެ. އެއްބަޔަކު ބުނާގޮތުގައި މިއީ ވިޔަފާރިވެރިންނަށް މޮޅުގޮތް ނުވަތަ ވިޔަފާރިވެރީން އަޑީގައި ތިބެގެން، ނިކަމެތި ރައްޔިތުމީހާ އަތުން ފައިސާ ތަކެއް ދަމައިގަތުމަށް ނިންމި ނިންމުމެއް ކަމަށެވެ. މިބައިމީހުން އެޗްޕީއޭ އާއި ހެލްތް މިނިސްޓްރީ ބަދުނާމުކޮށް ވާހަކަ ދައްކަނީ އެބައިމީހުން ކުށްވެރި ކުރަމުންނެވެ. ދުވަސްވަރަކީ ސުކޫލު ބަންދު ދުވަސްވަރުކަމުން ގިނަ ބަޔަކު މާލެއައިސް އުޅޭތީ، އެ މީހުންގެ އަތުން ފައިސާތަކެއް ހޯދުމުގެ ނިޔަތުގައި ބަޔަކު އަޑީގައި ތިބެ ހިންގާ ޕްރޮޕަގެންޑާ އެއް ކަމަށްވެސް ބައެއް މީހުން ސިފަކުރަމުން ގެންދެއެވެ.

މިކަމާއި އެއްބަޔަކު ކިތަންމެ ދެކޮޅު ހެދިނަމަވެސް ސާމްޕަލް ދިނުމުގައި އެންމެން ވެސް ކިއުއަށް އެރިއެވެ. ހިލޭ ސާމްޕަލް ނެގެން އޮތް ސޯސަލް ސެންޓަރ ދޮށުގައި ދަމާލި ސަފުގެ ނިމުމެއް ނެތޭ ބުނުމަކުން ގޯހަކަށް ނުވާނެއެވެ. ސާމްޕަލް ދޭން މިހާ ގިނަ ބަޔަކު ތިބިއިރު، ސާމްޕަލް ނަގައިދޭނޭ ބަޔަކު ނެތުމާއި އެކު މީސްމީޑިއާގެ އެކި އެކި މަންސަތަކުގައި ދަރުމަވެރި ސިއްހީއެހީތެރިންގެ އެހީއާއި މަދަދަށް ދަނީ އެދެމުންނެވެ. ނަވެސް ފްރޮންޓްލައިން އެލަވަންސުގައި މައްސަލަތަކެއް ހުރުމާއި އެކު ކުރިން އެކަންކަމުގައި އުޅުނު އެތައް ބަޔަކު މިއަދު އެކަންކަން މަތިން މުޅިން ފޫހިވެފާ ތިބިކަހަލައެވެ.

އާދޭހެވެ! ދަތުރުކުރުމުގައި ސާމްޕަލް ނަގަން ޖެހޭ އުސޫލު ކަނޑައެޅުމާއި އެކު އެއްބަޔަކު ނުރުހުން ފާޅުކުރަމުން އެ ގެންދަނީ އެޗްޕީއޭއާއި މިސްޓްރީއާއި ދިމާލަށެވެ. ނަމަވެސް އަނެއްބަޔަކު ބަދުނާމު ކުރަނީ އާއަހަރާއި ދިމާކޮށް އެއްވުންތަކާއި ހަފްލާތައް ބޭއްވި ފަރާތްތަކެވެ. މިއީވެސް ތެދެކެވެ. ކޮވިޑު ވަބާ މިގައުމުން އެއްކޮށް ފިލީކީއެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން އާ އަހަރާއި ދިމާކޮށް ކުރިއަށް ގެންދިޔަ އެ ހަރަކާތްތަކާއި އެއްވުންތަކުގެ ސަބަބުން، ބަލި ފެތުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނާނެއެވެ. އެ ހަރަކާތްތައް ބަލަން އެއްވެފައި ތިބީ މަދު ބައެއް ނޫނެވެ. 

މިއާއި އެކު އަނެއްކާ އެއްބަޔަކު އިނގިލި ދިއްކުރަނީ އެޗްޕީއޭ އަށެވެ. މަދު ވިޔަފާރިވެރިންގެ ދަޅައިގައި ޖެހިގެން، އައު އަހަރު ފާހަގަ ކުރުމުގައި އެއްވެސް އުސޫލެއް އެޗްޕީއޭއިން ނުގެންގުޅޭ ކަމަށް ތުހުމަތު ކުރިއެވެ. އާއަހަރާއި ދިމާކޮށް ގިނަ ބަޔަކު ތަންތަނަށް އެއްވެ ގައިގޯޅިކޮށް އުޅޭނޭ ކަން އެޗްޕީގެ ވެރިންނަށާއި އެންމެނަށް އެނގޭނޭ ކަމަށާއި، އެނގިހުރެ އެކަން ކަން އެގޮތަށް ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދީފައި އޮތް އޮތުން ގިނަބަޔަކު ފާހަގަ ކުރެެއެވެ. އެމީހުން ބުނާގޮތުގައި އެޗްޕީއޭއިން އެކަން މަނާކޮށްފާވާނަމަ ނުވަތަ ހަރުދަނާ އުސޫލުތަކެއް ހެދިފައިވާނަމަ، އާއަހަރާއި ދިމާކޮށް އުފެދުނު މި ހައިޖާނު މިއަށްވުރެ ކުޑަވީހެވެ.

ކޮންމެއަކަސް މިކަމުގައި ކުށްވެރިވަނީ ކޮން ބައެއްކަމެއް ނޭނގެއެވެ. އެނގޭހާވެސް ކަމަކީ ކޮންމެވެސް ބަޔަކު ކޮންމެވެސް ކަމަކަަށް އިހުމާލުވެއްޖެ ކަމެވެ. ފަރުވާކުޑަކުރެވިއްޖެކަމެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ކޮވިޑުގެ ބާނިތައް ބޮޑުވާތީ އެންމެންވެސް މިއަދު އެބަ ދެކެއެވެ. އެހެންކަމުން މިއަދު ކުރާން އޮތްހާވެސް ކަމަކީ އަދުގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރު ކުރުމެވެ. މާދަމާ ތިމަންނާގެ ފުށުން އެހެން ބަޔަކަށް މި ބަލި ޖެހުނަ ނުދީ ވޭތޯ މިއަދު ތިމަންނާ ކުރާން ޖެހޭ ކަންކަން ކުރުމެވެ. އާދޭހެވެ! ރަށްރަށަށް ދިއުމުގެ ކުރިން ސާމްޕަލް ނެގުމެވެ. މިއީ ފަހަރުގައި އުނދަގޫ ބުރަ ކަމަކަށް ވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް މިއީ ރައްކާތެރިވުމުގެ ގޮތުން އަޅާ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅެކެވެ.

ރައްކާވެ ތިބިއްޔާ ދަތުރެވެ! އިހަށް ބަލަން ވީ ތިބާގެ ދަތުރު އަމާން ކުރެވޭތޯއެވެ. ބަޔަކު ވީ އިހުމާލަކާއި ނުވަތަ ބަޔަކު ރާވާ ނުބައި ރޭވުންތަކަކަށް އިނގިލިދިއްކުރުމަށް ވުރެ ތިބާ އާއި ތިބާގެ އާއިލާގެ ރައްކާތެރިކަން އިހަަށް ކަށަވަރު ކުރާށެވެ. މިކަމުގައި އިހުމާލުވީ ބަޔަކާއި، ނުވަތަ ޖަރީމާއެއް ހިންގާނަމަ އެބަޔަކާއި މެދު އަޅަން ޖެހޭ ފިޔަވަޅެއް އެޅުމަކީ މާދަމާގެ ކަމެކެވެ. އިހަށް އަމާން ކަމާއި އެކުގައި ދުނިޔޭގައި ހުރެވޭތޯ ބަލާށެވެ. ހުރިހާކަމެއް މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެން ވަނީ މާތް ﷲ އެވެ.