ބައިނަލްއަޤްވާމީ ދުވަސްތަކަކީ މުޅި ދުނިޔޭގައިވެސް ކުލަގަދަކޮށް ފާހަގަ ކުރަމުން  އަންނަ މުހިންމު ދުވަސްތަކެކެވެ. އެ ދުވަސްތައް ހާއްސަވެގެންވާ ފަރާތްތަކަކީ އެ ދުވަހެއްގައި ވަރަށްވެސް ހާއްސަ ބައެކެވެ. މިއަދު ބައިނަލްއަޤްވާމީ ނަރުހުންގެ ދުވަސް މުޅި ދުނިޔޭގައި ކުލަގަދަކޮށް ފާހަގަކުރަމުން ދާއިރު، ރާއްޖޭގެވެސް އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި މި ދުވަސް ކުލަގަދަކޮށް ފާޙަގަ ކުރަމުން ގެންދެއެވެ. މި ލިޔުން އިތުރަށް ކުރިއަށް ގެމްދިއުމުގެ ކުރިން ނަރުހުންގެ ދުވަހުގެ ހެޔޮ އެދުމާއި ތަހުނިޔާ ހުރިހާ ނަރުހުންނަށް އަރިސްކުރަމެވެ.

ނަރުހުންނަކީ ހަމައެކަނި ނަރުހެއް ނޫނެވެ. އެއަށްވުރެ ނަރުހުންގެ ޒިންމާ އާއި މަސްއޫލިއްޔަތު ބޮޑުވެފާ ފުޅާ ވެގެންވެއެވެ. ނަރުހުންނާއި ބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަ ދެކެވޭއިރު، ފަށާނޭ ތަނެއް، ފަށާނޭ ހިސާބެއް، ނޭނގެއެވެ. އެންމެ ރަނގަޅެވެ! އަހަރެމެން އިންސާނުން ދުނިޔެއަށް އުފަންވުމާއި ހަމައިން ބަލާލަން ހިނގާށެވެ. އިންސާނާ އޭނާގެ މަންމަގެ ބަނޑުގައި ޣަރުބަގަތުމާއި އެކު އެ ކުއްޖާގެ ކަންކަން ބަލާ މޮނީޓާ ކުރުމުގައި ނަރުހުންގެ ދައުރު ކުޑައެއް ނުވާނެއެވެ. އެ ތުއްތު ކުއްޖާގެ ހިތުގެ ވިންދުގެ އަޑު އިވެން ފަށާ ހިސާބުން  އެ އަޑު ހޯދާ ދެނެގަތުމާއި، އެ އަޑު އެހުމާއި، ތުއްދު ކުއްޖާގެ ހިތުގެ ވިންދު، ނަރުހުން ގުނަމުން ދެއެވެ. މާބަނޑު ދުވަސްވަރު، މައިމީހާގެ ބަނޑުގައި ކުއްޖާ އަށަގަނެ، އެ ކުއްޖާ ބޮޑުވެ ބަނޑުގައި ތޮޅެ ހަދާ ހެދުމާ، އެ ތޮޅޭ މިންވަރަކާއި ބަލާ އެއްބަޔަކީ ނަރުހުންނެވެ. ހަމައެއާއި އެކު ބަނޑުގައި އޮންނަ ތުއްތު ކުއްޖާ، ބަނޑުގައި އޮންނަ ގޮތް، މައިމީހާގެ ބަނޑުގައި އަތްލައިގެން، ނަރުހުން ބަލާނެއެވެ. އެ ކުއްޖާ އޮތީ މައިމީހާގެ ކޮންފަރާތަކަށް ބުރަކަށި ލައިގެންތޯ ނުވަތަ މައިމީހާގެ ކޮން ދިމާލަކަށް ބޯ ލައިގެންތޯވެސް ނަރުހުން ބަލާނެއެވެ.

ވިހެއުމަށް ވޭންވަރު އަޅާ ހިސާބުންވެސް އެންމެ ފުރަތަމަ އަންނަނީ ނަރުހުންގެ އަތްމައްޗަށެވެ. އެނދުމަތި ކުރަންޖެހޭ މީހުން އެނދުމަތި ކުރުމާއި ވަގުތުން ވިއްސާ ކޮޓަރިއަށް ދާން ޖެހޭ މީހުންނާއި، އެމީސް މީހުންގެ ކަންކަން އިންތިޒާމުކޮށް ތަރުތީބު ކުރަނީ ނަރުހުންނެވެ. ވިހެއުމުގެ ވޭންވަރާއި އެކު ރަހިމުގެ ދޮރު ހުޅޫވޭ މިންވަރުވެސް، ޑަކްޓަރުގެ އިޝާރާތާއި އެކު ބަލަނީ ނަރުހުންނެވެ. ވިއްސަން ޖެހޭ މީހެއްނަމަ، އެމީހާ ވިއްސާ ކޮޓަރިއަށް ގެންދިއުމާއި ވިއްސާ ކޮޓަރީގެ އެންމެހާ އިންތިޒާމުތަކެއް ފުރިހަމަ ކުރާ މީހުންނަކީ ނަރުހުންނެވެ. ސިޒޭރިއަން ހަދަން ޖެހިގެން، އޮޕަރޭޝަން ރޫމަށް ގެންދަން ޖެހޭނމަ އެކަންވެސް ކުރަނީ ނަރުހުންނެވެ. އިންތިޒާމުތަކެވެ. ތަނުގެ ތައްޔާރީތަކާއި ސާމާނުގެ ތައްޔާރީތަކެވެ.

ވިހާ ކުއްޖާ ވިހެއުމާއި އެކު އަދި ސިޒޭރިއަން ހަދާ ކުއްޖާ ސިޒޭރިއަން ހެދުމާއި އެކު، ތުއްތު ކުއްޖާ ކޮންމެވެސް ސިފައެއްގައި ނަރުހުން ސާފުކުރެއެވެ. ކޮންމެވެސް ސިފައެކޭ ބުނި ނަމަވެސް މިއީ ހަމަ ރީތި ފުރިހަމަ ސާފުކުރުމެކެވެ. އަހަރެމެންގެ ދަރީން އެންމެ ފުރަތަމަ އަޅާލުމާއި ހަމްދަރުދީއާއި އެކީ އުރާލާ އެއްބަޔަކީ ނަރުހުންނެވެ. ކުއްޖާ ސާފުކުރުމާއި އެކު، އެ ކުއްޖާގެ ބަރުދަނާ ދިގުމިނާއި ބޮލުގެ ވަށަމިންވެސް ބަލައެވެ. ވިހެއުމުގެ މަރުހަލާއަށް ފަހު، ކުއްޖާގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަމަށް ޖަހާ ވެކްސިންތައް ޖަހަނީވެސް ނަރުހުންނެވެ. އޭގެފަހުން ކުއްޖާ ހެދިބޮޑުވަމުން އަންނަ މިންވަރު، ދެލި ކަރުދާހުން ބަލާ އެއްބަޔަކަށް ނަރުހުން ވާނެއެވެ. އަންހެނާ ވިހެއުމާއި ވިހާ ގަދަވަންދެން ހޮސްޕިޓަލުގައި މަޑުކުރާ ކުރުމުގައު އެ އަންހެނާ ސާފުކުރުމާއި އެ އަންހެނާއަށް ބޭނުންވާ އެހެނިހެން ސިއްހީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭ ބަޔަކީ ނަރުހުންނެވެ. ތުއްތު ކުއްޖާ ހާލު ދެރަވެ، އިތުރުފަރުވާއަށް އައިސީޔޫއަށް ލެވިއްޖެ ނަމަ އެތަނުގައި އެ ތުއްތު ކުއްޖާގެ މަންމަ އަކީ އަދި ބައްޕައަކީވެސް ނަރުހުންނެވެ. ވިހާ ގަދަވެ މައިމީހާއާއި ތުއްތު ކުއްޖާ ހޮސްޕިޓަލުން ނުކުމެގެން ދާނީ ނަރުހަކާއި އެކުގައެވެ. ނަރުހެއްގެ އަތްމައްޗަށް ފުރަތަމަ ހަވާލުވި، އެ މާބނޑު މީހާ، އޭނާގެ ދަރިފުޅާއި އެކު، ހިނިތުންވުމާއި އެކު ހިތްހަމަޖެހިގެންވާ ހާލުގައި ނުކުމެން ދަނީވެސް ނަރުހަކާއި އެކުގައެވެ. އާދޭހެވެ! ނަރުހުންގެ އަޅާލުމާއި އޯގާތެރިކަމުގައި، ތަޖުރިބާކާރު، ހުނަރުވެރި ޑަކްޓަރުން ދޭ އިރުޝާދުތަކަކީވެސް ވަރަށް މުހިންމު އަދި އެހާމެ ބޭނުންތެރި އެއްޗެކެވެ.

އިންސާނާ ބޮޑުވެ، ހެލިފެލިވެ އުޅުމާއި އެކު އޭނާގެ ހަޔާތުގެ ދުވަސްތައް ގުނަމުން ދާއިރު، ތަފާތު އެކި ބަލިތަކާއި އެ އިންސާނާ ކުރިމަތިލާން ޖެހިދެއެވެ. މިފަދަ ބައެއް ބަލިތަކުގައި ހޮސްޕިޓަލުގައި އެނދުމަތި ކުރެވިގެން ފަރުވާވެސް ކުރަން ޖެހިދެއެވެ. އެނދުމަތި ކުރުމަކާއި ނުލާވެސް ދޭން ޖެހޭ ބައެއް ފަރުވާތައް ދޭން ޖެހެއެވެ. މި ފަރުވާތަކުގެ އިރުޝާދު ޑަކްޓަރަކު ދިނުމާއި އެކު، މިކަންކަން ތަރުތީބުން، ރިވެތި އުސީލަކުން، އޯގާތެރިކަމާއި ހަމްދަރުދީއާއި އެކު ތަންފީޒުކުރަމުންދާ ބަޔަކީ ނަރުހުންނެވެ. ކަނޑައިގެންދާ ތަންތަނުގައި ބޭސް އެޅުމާއި އާވި އެރުވުމާއި، އެނުމަތި ކުރެވި، ނާރުގެ ތެރެއަށް ފޮނުވާލާ ބޭސްތައް ފޮނުވުމުގައިވެސް ތަންފީޒީ މަރުހަލާގައި އުޅޭނީ ނަރުހުންނެވެ.

ބޮޑު އަދި ކުޑަނަމަވެސް އޮޕަރޭޝަން ތަކުގައި އޮޕަރޭޝަން ކުރާ ކޮޓަރިއާއި، އެނދު ތައްޔާރުކުރާ ބަޔަކީ ނަރުހުންނެވެ. އޮޕަރޭޝަންގެ ތެރޭގައި ޑަކްޓަރަށް އަތްގަތްކޮށްދޭ "އަތްދަށު ވަޑިންނަކީ" ނަރުހުންނެވެ. އޮޕަރޭޝަން ނިމުމާއި އެކު، ބަލި މީހާ ސާފުކުރުމާއި ތާހިރުކޮށްދޭ ބަޔަކީވެސް ނަރުހުންނެވެ. ޑަކްޓަރުގެ އިރުޝާދާއި އެކު، އެ ބަލިމަށް ދޭން ޖެހޭ ފަރުވާތަކުގައި ބަލިމިހާއާއި އެންމެ ކައިރިން މަސައްކަތްކުރާ ބަޔަކީ ނަރުހުންނެވެ. އޮޕަރޭޝަނަށްފަހު އެ ބަލިމީހާ ގަދަވެ، ހޮސްޕޓަލުން ނުކުމެގެން ދިއުމާއި ޖެހެންދެން، އެ މީހުންގެ ކައިރީގައި، އެންމެ އަރިހުގައި ހޭހަންކޮށްދޭން ތިބި ބަޔަކީ ނަރުހުންނެވެ.

އުމުރުން ދުވަސްވުމާއި އަދި އެނޫންވެސް ހާލަތްތަކުގައި ބޮޑެތި ބަލިތައް ތަހައްމަލު ކުރަންޖެހި، ދާންމަތިވެފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ހޮސްޕިޓަލުގައި ކޮންމެ ދުވަހަކު އެތައް ފަހަރަކު ހޭހަން ކޮށްދޭ ބަޔަކަށް ހަމަގައިމުވެސް ނަރުހުންވާނެއެވެ. އެމީހުން ފެންވަރުވައި ދިނުމާއި، ސާފުތާހިރުކޮށްދީ ބެލެހެއްޓުމާއި، ތަންފާރު އުފެދުމުން ދުރުކޮށްދިނުމަށް މަސައްކަތް ކޮށްދިނުމާއި މިފަދަ ކިތަންމެ ކަމެކެވެ. ނުރައްކާތެރި އެތައް ހާލަތަކާއި ނަރުހުން ކުރިމަތިލައެވެ. އިންސާނުންގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާވާ ކިތަންމެ ހާލަތަކާއެވެ. ނަމަވެސް އެފަދަ ކޮންމެ ހާލަތައްގައި ޑަކްޓަރުންނާއި އެކީ ނަރުހުން ދައްކަމުން ގެންދާ ސާބިތުކަމާއި ހިތްވަރަކީ، އެފަދަ ހާލަތްތަކުގައި ގިނަފަހަރަށް ކާމިޔާބީ ހާސިލްވުމުގެ އަސްލަކަށް ވަނީ ވެފައެވެ.

ބަލިމީހުންގެ ހާލު ބޮޑުވުމުގެ ސަބަބުން، އެ ބަލިމީހުން އެއް ހޮސްޕިޓަލުން އަނެއް ހޮސްޕިޓަލަށް ބަދަލު ކުރާ ކުރުމުގައި އެ ދަތުރުތަކުގައި ބަލި މިހާއާއި އެކު ނަރުހުން ދަތުރުކުރާނެއެވެ. ދަތުރުމަތީގައި ދިމައިވެދާނެ ކޮންމެ ފަދަ ހާލަތަކަށްވެސް ނަފުސާ ފުރާއިން ތައްޔާރު ވެގެންތިބޭ ހާލުގައެވެ. މިފަދަ ހާލަތްތަކުގައި ސާބިތުކަމާއި އެކު ކެރިގެން ކުރިމަތި ލެވޭނީ ފިސާރި ހިތްވަރު ހުރެގެންނެވެ. ހޮސްޕިޓާތަކުގައްޔާއި އަދި އެނޫންވެސް ތަންތަނުގައިވެސް މަރުވެފައިވާ މީހުންނާއި ނަރުހުންނާއި ދިމައިވާނެއެވެ. އަދި އެތައްބަޔަކު މަރުވަމުން ދާއިރު، އެމީހުންގެ ކައިރީގައި އެންމެ ކައިރިން ނަރުހުން ތިބެން ޖެހިދެއެވެ. އެހާލުގައި ޝަހާދަތް ލައިދިނުމާއެކު އެ މަންޒަރުދެކެން ތިބެވޭ ކަމީ ނަރުހުންގެ ހިތަވަރުގަދަ ކަމުގެ ލާމަސީލު މިސާލެކެވެ. ނަރުހުންނަކީ ބަލި މީހާ މަރުވުމާއި އެކު ދޫކޮށްލާ ބައެއް ނޫނެވެ. ބަލި މީހާ މަރުވުމާއި އެކު، ހޮސްޕިޓަލުގައި ދެވެން އޮންނަ "ޑެތް ކެއާ" ދެނީ ނަރުހުންނެވެ. އެއަށްފަހު އެ މައްޔިތާގެ މަސްގަނޑާއި ހަވާލުވެ ތިބޭ ބަޔަކީ ނަރުހުންނެވެ. އެ މައްޔިތާގެ މަސްގަނޑު، ކޮންމެވެސް ގޮތަކުން ހޮސްޕިޓަލުން ބޭރު ކުރެވެންދެންނެވެ. އެހާލަތުގައި މައްޔިތާގެ އާއިލާ މީހުންނަށް ހިތްވަރުދިނުމާއި ކެތްތެރިކަން ދެއްވުން އެދި، އެމީހުންނަށް ހަމދަރުދީވާ ބަޔަކީވެސް ނަރުހުންނެވެ.

ނަރުހުންނާއި ބެހޭގޮތުން އަދިވެސް ކިތަންމެ ވާހަކައެއް ދެއްކިދާނެއެވެ. ދައްކާ ހުހެއްވެސް ނުވާނެއެވެ. ކޮވިޑުގެ ޢާލަމީ ވަބާގައި، ވާނުވާ ނޭނގޭ ހާލު، ފުރާނަ ނުރައްކަލުގެ ތެރެއަށް ހުށަހަޅައިގެން ނަރުހުން ހޭދަކުރީ ބުރަ އަދި ބިރުވެރި ދުވަސްތަކެވެ. މުޅި މީހާގެ ހަށިގަނޑު ފޮރުވާ ނިވައިކޮށްގެން ގަދަ ހޫނުގައި އުޅުނީ، ހަމަ ނަރުހަކަށް ވެގެނެއް ނޫނެވެ. އެމީހުންގެ އާއިލާ ތަކާއި ދުރުގައި ނުރައްކަލާއި ބިރުވެރިކަމުގެ ތެރޭގައި ދުވަސްތައް ހޭދަކުރަމުން ދިޔައީވެސް ހަމައެކަނި ނަރުހަކަށް އެމީހުން ވާތީކީއެއް ނޫނެވެ. އެއީ ނަރުހުންގެ ފުރާނައިގައި ތަފާތު "ރޫހެއް" ވާތީއެވެ. އެހެންމީހުންނަށް އަޅާލުމާއި އޯގާތެރިކަން މިން ކުރުމުގައި ނަރުހުނަކީވެސް ހުނަރުވެރި ބައެކެވެ. މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގައި މާބޮޑު ބޮޑާވެރިކަމެއް، ހަސަދަވެރިކަމެއް ނަރުހުންގެ ތެރޭގައި މަދުވާނެއެވެ.

އާދޭހެވެ! ހަގީގަތުގައި މާސްކުތަކުން ނިވައިވެފާ މިއަދު ތިބޭ ނަރުހުންނަކީ ޔާގޫތުން ތަކެކެވެ. އެމީހުން އަހަރެމެންނަށްޓަކާ އެ އަދާކުރާ ހިދުމަތްތަކުގެ އަގު ވަޒަން، ދުވަހަކުވެސް އަހަރެމެންނަކަށް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ވިސްނާލާށެވެ. މިއަދު މުޅި ދިވެހި ގައުމު މިވަނީ ބޮޑުތަނުން ނަރުހުންނަށް ދަރާފައެވެ. އޭ ލޮބުވެތި ނަރުހުންނޭވެ. މައާފްކުރާށެވެ. އަދި ފަށްފަށުން ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ. ތިބާމެން ނުވީނަމަ، މިއަދު މިގައުމު މިހާލުގައި ނުވާނެއެވެ. އަދިވެސް އެއްފަހަރު ނަރުހުންގެ ދުވަހުގެ ހެޔޮ އެދުމާއި ތަހުނިޔާ ހުރިހާ ނަރުހުންނަށް އަރިސްކުރަމެވެ.