އަހަރެމެން މި އުޅެމުން ދަނީ އެތަނެއްގައި އަހަރެމެންގެ ހަގީގީ ބާރެއް ނުވާ ދުނިޔެއެއްގައެވެ. މިތަނުގައި ވަކި މީހަކަށް ބޮޑު ކަމެއް ދެރަކަމެއް ހަގީގަތަކު ލިބިގެނެއް ނުވެއެވެ. ނަމަވެސް ފެންނަނީ ގަދަ މީހާ ގަދަވެ، ދެރަމީހާ ދެރަވެ ނިކަމެތި ވާތަނެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ އާދައެކެވެ. ކަން ހިނގާ އުސޫލެކެވެ. ކަމުގެ އަސްލާއި ކަމުގެ ޒާތުން ބައެއް ކަންކަމަކީ އަހަރެމެން އިންސާނުންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން އެކަންކަން ކުރަން ޖެހިލުންވާ ކަންކަމެވެ. އާދަވެ އަހަރެމެން ކުރާ ނުވަތަ ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ކަމުގައި ވީނަމަވެސް މެއެވެ.

އިންސާނާ އަށް އަބަދުވެސް އޭގެ ރަނގަޅާއި ނުރަނގަޅު އަސަރު ކުރުވާ އެއް ކަމަކީ ނުވަތަ އެއްޗަކީ އެ އިންސާނަކު އުޅޭ މާހައުލެކެވެ. އަހަރެމެންނަށް އުޅެވެނީ ކިތައް މާހައުލުގާތޯ މިއީ ކޮށްލުން ރަނގަޅު ސުވާލެކެވެ. ސުކޫލު ކުއްޖެއްނަމަ އެކުއްޖާގެ ގޭތެރެއާއި ސުކޫލުގެ މާހައުލާއި ކުޅެންދާނަމަ އެ މާހައުލެކެވެ. މަސައްކަތެއް ކުރާ މީހެއްނަމަ އޭނާގެ ގެއާއި އޭނާ މަސައްކަތް ކުރާ މާހައުލާއި އަދި އޭނާ ބޭރަށް ދާނަމަ އެ ދާ މާހައުލުތަކެވެ. މިހެން ހަމަ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް އެއް މާހައުލަށްވުރެ ގިނަ މާހައުލުތައް ލިބިގެން ވެއެވެ. މި އިން ކޮންމެވެސް އެއް މާހައުލެއްގައި އެމީހެއްގެ ކުޑަ ނަމަވެސް ބާރެއް ހިނގަން ވާނެއެވެ. އެނޫންނަމަ އިންސާނާގެ މައްޗަށް ނެގިމަޑުކަމާއި މާޔޫސްކަމުގެ ކުޑަނަމަވެސް އަނދިރިކަމެއް ލިބޭނެއެވެ.

އަހަރެމެންގެ ދިރިއުޅުމުގައި ބައެއް މީހުންނީ އެމީހުން އުޅެން ޖެހޭ ކޮންމެވެސް މާހައުލެއްގެ ސަބަބުން ކޮންމެވެސް މާޔޫސްކަމެއް އެމީހެއްގެ ހަޔާތުގައި ބަރުދާސްތުކުރަން ޖެހޭ މީހުންނެވެ. އަދި ބައެއް މީހުންނަކީ އެކަންކަމުގައި އެމީހުންހެ ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއް ކޮށްފައި ތިބޭ ނުވަތަ ކުރަމުންދާ ބައެކެވެ. އެކަން އެހެން ވަނީ އެ މާހައުލަކަށް ތަކުރާރުކޮށް އެމީހަކު ހުށަހެޅޭތީއެވެ. އެފަދަ ހާލަތްތަކުގައި އެމީހަކު ބަރުދާސްތު ކުރާނީ ނަފްސާނީ ގޮތުން ދަތި އުނދަގޫ ދުވަސްތަކެކެވެ. އެކަކުގައި ވަގުތީ ހައްލެއް ނަމަވެސް އިންސާނާ ހޯދަން ޖެހެއެވެ. އެހެނީ އެކަމުގެ އެ "ތުރާ" ގިނަ ދުވަހަށް ދެމިގެންދާނަމަ، އޭގެ އަސަރު ކުރާ މިންވަރު ބޮޑުވެއެވެ. ނަފްސާނީ އިލްމުވެރިން ދެކިލައްވާގޮތުގައި މިފަދަ މީހުން، އެމީހުންނަށް އެ އުނދަގޫ ކުރުވާ މާހައުލާ ދުރަށްޖެހިލުން ބުއްދިވެރިއެވެ. އެއީ މަދު ދުވަސްކޮޅަކަށް ނަމަވެސް މެއެވެ.

އާދޭހެވެ! މިފަދައިން ދުރަށް ޖެހިލެވޭ ނަމަ އެކަމުގެ ސަބަބުން އެ މީހަކަަށް ކުރާ އުނދަގޫތަކުން ދުރުވެވޭނެއެވެ. ނަފްސަށް ލުއި ކަމަކާއި އަރާމެއް ލިބޭނެއެވެ. ނަމަވެސް ދަންނާށެވެ! އަނެއްކާވެސް އެނބުރި އެ މާހައުލަށް އަންނަ ނަމަ، އެ ކުރެވެނީ އެއްވެސް ތާކުން ތާކުން ޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ އެ މާހައުލަށް އަނެއްކާ އެނބުރި އައުމުން އެ މާހައުލުގެ ސަބަބުން އެ ލިބުނު ވޭނަކާއި ތުރާލެއް އައެއްކާވެސް ލިބެން ފަށާނެއެވެ. މިއީ މިކަމުގައި ހައްލެއް ނޫނެވެ. އެހެނީ ތަކުރާރުވާނަމަ، ހައްލެއް ލިބުން އެއީ ވުމަށްވުރެ ނުވުން ގާތްކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން އެކަމުގައި ދެންވެސް އެދޭނީ ތަކުރާރު ވާން ހެއްޔެވެ؟ ވާންވީ ތަކުރާރު ހެއްޔެވެ؟

ނަފްސާނީ އިލްމުވެރިން ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި މިފަދަ ހާލަތްތަކުގައި ދާއިމީ ހައްލަކަށް ވާނީ އެ މާހައުލެއް ބަދަލުކޮށްލުމެވެ. މިކަމުގައި ދެގޮތެއް ވެއެވެ. އެއް ގޮތަކީ އެ މާހައުލު ދޫކޮށް، އެހެން މާހައުލަކަށް ބަދަލު ވުމެވެ. އަނެއް ގޮތަކީ ހަމަ އެ މާހައުލު، ތިމާއަަށް ތުރާ ނުވާނޭ ގޮތަކަށް ބައްޓަން ކުރުމެވެ. ނަމަވެސް ދެވަނައަަށް މި ފާހަގަ ކުރެވުނު ކަމަކީ ކުރަން އުނދަގޫ އެހެން ނަމަވެސް ކުރުމުން އޭގެ ރާހަތު ބޮޑުކޮށް ލިބޭނޭ ގޮތެކެވެ.

މާހައުލުގައި އެ ކުރިމަތިވާ އުނދަގޫތަކާއި ތުރާތަކަށް ކުރިމަތި ލާށެވެ. ޖެހިލުން ނުވާށެވެ. އެކަންކަމާ ކުރިމަތިލާ، އެކަންކަމުގެ މައްޗަށް ގަދަވެގަންނާށެވެ. ޖެއްސުން ކޮސް ފުރައްސާރަ ކުރާ މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި ސާބިތުކަން ދައްކާށެވެ. އަބަދު ރުޅި އިސްކުރާ މީހާގެ ކުރިމަތީގައި ހައްގުބަސް ބުނާށެވެ. އަނިޔާ ކުރާ މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި ހިތްވަރު ދައްކާށެވެ. މިއީ ކުރަން އުނދަގޫ ކަމެކެވެ. މިއީ ވޭން ހުރި ބުރަ ކަަމެކެވެ. ނަމަވެސް މިފަދައިން ސާބިތުކަމާއި ހިތްވަރާއި އެކު ހައްގު ގޮތުގައި ދެމި ހުރެއްޖެ ނަމަ، އެ މާހައުލެއްގެ ކިލަނބުކަމުން އެ މީހަކު ސަލާމަތްވެދާނެއެވެ. އެ މާހައުލެއް އެމީހާގެ ކުރިމަތީގައި ތަމްސީލުވާ ގޮތް ބަދަލުވެ ދެއެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ އެ މާހައުލެއް ބަދަލުކޮށްލަން ކުރެވިދާނޭ ބުރަ އެހެނަސް އޭގެ ނަތީޖާ ފޮނި ކަމެކެވެ. މިފަދައިން ބަދަލުކޮށްފި މާހައުލެއްގެ ތަސްވީރު މުޅި އުމުރަށްވެސް ބަދަލުވެގެން ދެއެވެ.

މާހައުލުގެ ސަބަބުން ނަފްސަށް ލިބޭ އުނދަގޫތަކާއި ޖިސްމަށް ލިބޭ ހާނިކަ ތަކުގައި އެ މާހައުލެއްގެ ހާލަތު ތަކުރާރުވާން ނޭދޭށެވެ. ތަކުރާރުވިޔަ ނުދޭށެވެ. އަބަދުވެސް އެކަންކަމާ ކުރިމަތިލާ، މާހައުލު ބަދަލުކޮށްލުމަށް އެދޭށެވެ. ބަދަލު ކުރާށެވެ. ކާމިޔާބު އުފާވެރި، ހަމަޖެހޭ ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވޭނީ އޭރުންނެވެ.