ކޮންމެ ގައުމެއްގައިވެސް އެ ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުންގެ ތެރޭގައި، އެ ގައުމެއްގެ ސަރުކާރުގައި ރަޖިސްޓްރީވެގެން ހިންގާ އެތައް ޖަމުއިއްޔާ ޖަމާއަތްތަކެއް ވާނެއެވެ. އެ އުސޫލުން ދިވެހިރާއްޖޭގައިވެސް މިފަދަ އެތައް ޖަމުއިއްޔާއެއް ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައި އޮވެއެވެ. މިނިސްޓްރީ އޮފް ޔޫތް، ސްޕޯރޓްސް އެންޑް ކޮމިއުނިޓީ އެމްޕަވާރމެންޓް ގެ އެން.ޖީ.އޯ ޕޯޓަލްގައި ގައުމީ ފެންވަރުގައި ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައި އޮންނަ އެތައް ޖަމުއިއްޔާއެއް ފެނެއެވެ. ގަބޫލުކުރެވޭ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ކޮންމެ ރަށެއްގައި މެރަޖިސްޓްރީކޮށްފައި އޮންނަ ދެތިން ޖަމުއިއްޔާ މަދުވެގެން ހުންނާނެއެވެ. މި ޖަމުއިއްޔާތަކުގެ ބޭނުމަކީ ކޮބާ ހެއްޔެވެ؟ 

ކޮންމެ ބަޔަކުވެސް ޖަމުއިއްޔާއެއް ރަޖިސްޓްރީ ކުރަނީ ކޮންމެވެސް މާތް މަގުސަދެއްގައެވެ. އިޖްތިމާއީ ކަންކަމާއި، ކުޅިވަރާއި ރަށްވެހި ކަންކަމާއި ދީނާ ސަގާފަތާއި ނުވަތަ ކޮންމެވެސް މަސައްކަތްތެރި ކަމަކާ ގުޅުވައި އެކަންކަމަށް ހިތްވަރުދީ ކުރި އަރުވަން ޖަމުއިއްޔާތައް ހަދާ އުޅެއެވެ. އާންމުކޮށް ޒުވާނުންކޮޅެއް އެކުވެ، އަރާފައި ހުންނަ ކޮންމެވެސް ޖޯޝެއްގައި ޖަމުއިއްޔާއެއް ރަޖިސްޓްރީކޮށްލައެވެ. ނަމަވެސް ޖަމުއިއްޔާތަކުގެ ބޭނުމަކީ ކޮބައިކަން ގިނަ މީހުންނަށް އޮންނަނީ އޮޅިފައެވެ. ނުވަތަ ނޭނގިފައެވެ.

ގަބޫލު ކުރެވޭ ގޮތުގައި ކޮންމެ ޖަމުއިއްޔާއަކަށްވެސް ވަކި ހާއްސަ އޮފީހެއް، ގެވަޅެއް ނުވަތަ ބިމެއް އޮންނާނެއެވެ. އެއީ އެ ޖަމުއިއްޔާއަކުން ގަސްތުކޮށް ކުރަން އެ އުޅުނު ކަމެއް ކުރުމަށް ފަހިކޮށްދިނުމަށް ދެވިފައިވާ ތަންތަނެވެ. އެތަންތަނުގެ ބޭނުން ހެޔޮގޮތުގައި ހިފާ ކިތައްމެ ޖަމުއިއްޔާއެއް ރާއްޖޭގައި ވެއެވެ. ފަތުއަޑުކިޔާފައި މަސައްކަތް ކުރާ ޖަމުއިއްޔާތަށް ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ވެއެވެ. އެއީ މާ ބޮޑެތި، ޖަމުއިއްޔާތަކެއްވެސް ނޫނެވެ. ކުދިކުދި ޖަމުއިއްޔާތަކެވެ. އެހެނަސް އެ ޖަމުއިއްޔާތައް ފެންނަނީ އެއަށްވުރެ މާ ވަރުގަދަކޮށް މާ ފޯރިއާއި އެކު އެ ބަޔަކު ގަސްތުޅަ އަމާޒަށް ވާސިލްވުމުގައި ކުދިކުދި މުޖުތަމައުތައް ގޮވައިގެން އުޅޭތަނެވެ. މިފަދަ ކިތައް ޖަމުއިއްޔާ ތިޔަ ރަށުގައި ހުރޭ ހެއްޔެވެ؟ 

ޖަމުއިއްޔާ ތަކުގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު، ހަމަ އެކަނި ކަރުދާސްކޮޅެއްގައި ލިޔެވިފައި އޮންނަ ޖަމުއިއްޔާތައް ފެނެއެވެ. ޖަމުއިއްޔާގެ ވާޖިބުތައް އެ ޖަމުއިއްޔާތަކުގެ ހަނގާނުގައި ނުުހުރެއެވެ. އެ ޖަމުއިއްޔާތަކުގެ މެންބަރުންނާއި އިސްވެރިންނަށްވެސް އެ ޖަމުއިއްޔާތައް އޮންނަ ކަން އިހުސާސްވެސް ނުވެއެވެ. އެ ޖަމުއިއްޔާތައް ނިސްބަތްވާ ރަށްތަކުގެ އަހުލުވެރިންނަށްވެސް އެ ޖަމުއިއްޔާތައް އޮންނަކަމެއް ނޭނގެއެވެ. ހަމަ އެއްކަމެއްވެސް އެ ޖަމުއިއްޔާތަކުން ކުރާތީ ނުފެނެއެވެ. އެހެނަސް އެތަންތަނަށް ނިސްބަތްވާ އޮފީސްތަކާއި ބިންތައް ހުރެއެވެ.

މިފަދަ ބިންތަކުގެ ބޭނުން ބައެއް ޖަމުއިއްޔާތަކުން ނުހަމަ ގޮތުގައި ހިފާތަންވެސް ފެނެއެވެ. އަދި ޖަމުއިއްޔާގެ މަފްހޫމު އޮޅުވާލާ ކުންފުނި އުސޫލުން ހިންގާ ޖަމުއިއްޔާތައްވެސް އެހާމެ ބައިވަރެވެ. ކޮންމެވެސް ވިޔަފާރިއެއްގެ ތެރެއަށް ތަދައްޚުލުވެ، އާންމަދަނީ ހޯދާތަން ފެނެއެވެ. ހަގީގަތަކީ މިކަމުގައިވެސް އެއްވެސް ގޯހެއް ނެތްކަމެވެ. އެހެނަސް ގޯސްވަނީ ޖަމާއަތަށް އަދާކޮށްދޭންޖެހޭ ޖަމުއިއްޔާގެ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ މަތިން އެ ޖަމުއިއްޔާގެ މަސްއޫލުވެރިން ހަނދާން ނެތޭ ހިސާބުންނެވެ.

އިޖްތިމާއީ އެއްވެސް ގުޅުމެއް ބައެއް ޖަމުއިއްޔާތަކުގައި ނޯވެއެވެ. އެއް ޖަމުއިއްޔާ އަނެއް ޖަމުއިއްޔާއަށް ހަސަދަލަނީ ހަނގުރާމަައިގެ ދެ ލަޝްކަރު ފަދައިންނެވެ. ރަށްވެހި ކަންކަމާއި ޖަމާއަތުގެ މަސްލަހަތު އޮންނަނީ އަބަދުވެސް ފަހަތުގައެވެ. ނަގަހައްޓައި ދަމަހައްޓަނީ ކޮންމެވެސް އަމިއްލަ މަސްލަހަތެކެވެ. ޖަމުއިއްޔާތަކަކީ ޖަމާއަތްތަކަށް ހިދުމަތްކުރުމަށް އޮންނަ ތަންތަން ކަމުގައި ހަދަން އެބަ ޖެހެއެވެ. ޖަމާއަތްތައް ބައިބައި ކުރުވާ ތަންތަންކަމުގައި ޖަމުއިއްޔާތައް ވެގެން ނުވާނެއެވެ. ކޮންމެ ރަށެއްގައިވެސް ހުންނަ ކޮންމެ ޖަމުއިއްޔާ އަކީވެސް، އެ ރަށެއްގެ ދެން ހުރި ޖަމުއިއްތާކާއި ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރަންޖެހޭނޭ ޖަމުއިއްޔާއެކެވެ.

ތިޔަ ރަށުގައި ހުރީ ކޮންކަހަލަ ޖަމުއިއްޔާތަކެއް ހެއްޔެވެ؟ އެ ޖަމުއިއްޔާތަކުގެ ފައިތާ ތިޔަ ރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް ކުރޭ ހެއްޔެވެ؟ ރަށުގެ އިޖްތިމާއީ ކަންކަމުގައި އެ ޖަމުއިއްޔާތަކުގެ ބައިވެރިވުން އޮތީ ކިހާ މިންވަރަކަށް ތޯއެވެ؟ ޖަމުއިއްޔާތައް ޖަވާބުދާރީ ކުރުވާ ޒިންމާދާރު ކުރެވޭނީ އެ މުޖުތަމައެއްގެ ރައްޔިތުންނަށެވެ. އެހެންކަމުން އެކަމުގައި ރައްޔިތުން ހޭލާ ތިބެން ޖެހޭނެއެވެ. ޖަމުއިއްޔާތަކުގެ މައުލޫމާތު ތަކަށް ފަރިތަ ވާން ޖެހޭނެއެވެ. މުޖުތަމައެއްގެ ހާލަތު އެބަޔަކު އަމިއްލަ އަށް ބަދަލުކޮށްފުމަށް ދާންދެން އެބައެއްގެ ހާލަތު، މާތް ﷲ ބަދަލު ނުކުރައްވާނޭކަން ކީރިތި ޤުރުއާނުން އަހަރެމެންނަށް އެނގެއެވެ. އެހެންކަމުގައި އެކަމުގައި ޖަމުއިއްޔާތަކާއި އާންމު ފަރުދުންގެ ޒިންމާ ވަރަށްވެސް ބޮޑެވެ.