މަދިރި އަކީ އިންސާނުންނަށް އޭގެ އުނދަގޫ އިންތިހާއަށް ބޮޑު ސުއިއްޕެކެވެ. އޭގެ ސަބަބުން އިންސާނުންނަށް ނުރައްކާތެރި ބަލި ޖެހޭ ސުއިއްޕެކެވެ. ގައިގާ ހަފާ ގައިގެ އެތަން މިތާ ފިއްގަނޑުތައް ނަގާ، ކަހާ ހިރުވާ ގޮތް ވެއެވެ. މަދިރީގެ ސަބަބުން ޖެހޭ އެއްމެ ނުރައްކާތެރި އެއް ބައްޔަކީ ޑެންގޫ ހުމެވެ. މިއީ އެ ބައްޔެއްގައި އިންސާނާ މި ދުނިޔެއާއި ވަކިވެ ހިނގައިދާފަދަ ނުރައްކާތެރި އަދި އެހާމެ ބިރުވެރި ބައްޔެކެވެ. މި ބަލީގައި އަންނަނީ އާދައިގެ ހުމެކެވެ. އިތުރު މާ ބޮޑު ކަމެއް ވާތީ އިންސާނާގެ ހަށިގަނޑުން ފާހަގަ ނުވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް އިންސާނާގެ ލެޔަށް މި ބަލީގެ ސަބަބުން ބަދަލުތަކެއް އާދެއެވެ.

ކުޑަކުޑަ ކުއިއްޕެއްގެ ސަބަބުން އިންސާނުން ބަލިކަށިވެ ނިކަމެތިވެގެން ދާއިރު، އަބަދުވެސް އަހަރެމެންނަށް މަދިރީގެ އުނދަގޫ ބޮޑުވެގެން ޝަކުވާ ކުރެއެވެ. މަދިރިއެއް ފެނިއްޖެ ނަމަ، އެސޮރު މަރާނުލާ ދޫކޮށްލާ ހިތެއް ނުވެއެވެ. އުދުހި އުދުހި ހުއްޓާ ދެ އަތްދިލަ ދޭތެރެއަށް ލާ އެސޮރު ޗަސްކޮށްލަނީ އެ ސޮރު ދެކި އައިސްފާ ހުންނަ ރުޅީގައެވެ. ކަރަންޓު ފިލާގަނޑެއްގެ ތެރެއަށް އެސޮރު ފަހާލަނީ ނުލާހިކު ބާރަށެވެ. އެއްފަހަރު އަޑު ކިޔަސް ނުފުދޭނެއެވެ. ތިން ހަތަރު ފަހަރު އެ ފިލާގަނޑު ތަޅުވާލާ ބަޑި ޖައްސާނެއެވެ. އެސޮރު އަނދާ އަޅިއަށް ވަންދެނެވެ. ގެއާ ކޮޓަރި ތެރޭގައި މަދިރި ދުރުކުރާ ކަރަންޓު މެޝިންތައް އެކި އެކަށް ޖަހާފައި ހުރެއެވެ. މަދިރި މަރާ ސްޕްރޭވެސް ގިނަގިނައިން ޖަހާ ހަދައެވެ. ޒަމާނުއްްސުރެ ގެންގުޅޭ "އެލެފަންޓް" މަދިރި ދުންދަނޑި ރޮއެކޮށް ބިންމަތީގައި ނުވަތަ ތަޅުން މަތީގައި ބަހައްޓައެވެ. އާދަޔާ ހިލާފަށް ރަށުތެރޭގައި މަދިރި ގިނަ ވެއްޖެނަމަ، މުޅި ރަށުތެރޭގައި މަދިރި ދުން ޖަހައެވެ. ނުވަތަ ފޮގު ކުރެއެވެ.

ހައްތަހާވެސް އެ މަދިރީގެ އުނދަގޫ ބޮޑުވެގެން، އެސޮރަށް ކޮންމެވެސް ގެއްލުމެއްދީ އެސޮރު ނައްތާލުމުގެ މަގުސަދުގައެވެ. ކަން އޮތީ މިހެން ކަމުގައި ވީނަމަވެސް، ދަންނާށެވެ. މަދިރީގެ އެއްވެސް ކުށެއް ނެތެވެ. މަދިރި އަކީ މައުސޫމު ސުއިއްޕެކެވެ. އެ ސޮރުގެ ދިރިއުޅުން ބިނާވެފައިވާ ގޮތާއި އެސޮރުގެ ދިރިހުރުން ގުޅިފައިވާ ގޮތަކަށް އެސޮރު އެ އަންނަނީ އުޅެމުންނެވެ. އެއަކު އެ މަދިރި ގޯސްކޮށް ކުށްވެރި ކުރުމެއް ނެތެވެ.

އިސްވެ ވަރަށް ދިގު ލިސްޓެއް ކިޔައިފީމެވެ. މަދިރީގެ އުނދަގޫ ބޮޑުވެ ރުޅި އާދެވުން ކަން ކުރެވޭ ގޮތްތަކުގެ ވާހަކައެވެ. ނަމަވެސް އެ ލިސްޓުގައި ވަރަށް މުހިއްމު ކަމެއް އެ އޮތީ އުނި ވެފައެވެ. އެއީ ކޮން ކަމެއް ތޯއެވެ؟ އާދޭހެވެ! އެއީ މަދިރި އުފެދި އާލާވާފަދަ ތަންތަން ނައްތާލުމުގެ ވާހަކައެވެ. މިއީ އެއްވެސް މީހަކަށް ކުރަން އެނގޭވެސް ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އަމުދުން ކުރުމުގެ ޝައުގެއްވެސް ނުހުރެއެވެ.

ދަންނާށެވެ! އަހަރެމެން ކިތައްމެ ވަރެއް ކުރިޔަސް މަދިރީގެ ދިރިއުޅުމުގެ އާދަ ބަދަލު ކުރެވޭނެ ހެއްޔެވެ؟ ނޫނެކެވެ. އެސޮރު އަބަދުވެސް އުޅޭނީ އެގޮތަށެވެ. އެއީ އެސޮރުގެ ދިރިއުޅުން ތަދުބީރުވެފައިވާ ގޮތެވެ. އެކަމުގައި މަދިރީގެ ކުށެއް ނެތެވެ. އަހަރެމެން އިންސާނުންނަކީ ވިސްނޭ ބައެކޭ އަހަރެމެން ބުނަމުއެވެ. އެހެން ވެއްޖެނަމަ، މަދިރި ގިނަވެ އޭގެ އުނދަގޫ ބޮޑުވެގެން އުޅޭނަމަ އެކަމުގެ ކުށްވެރިއަކީ ހަމަ އަހަރެމެންނެވެ. 

ވިސްނާށެވެ! އިންސާނުން އުޅެން ބިން ހިއްކާ، ބިން ސާފުކޮށް ގެދޮރު އަޅާ އުސޫލުން މަދިރިއަކަށް އެ ފުރުސަތެއް ނޯވެއެވެ. އެ ގާބިލުކަމެއް ނުހުރެއެވެ. އެސޮރުމެން އުޅެނީ އިންސާނުން އެސޮރުމެންނަށް ހަދައިގޭ "ހާލި ހާލީގައެވެ". އިންސާނުންގެ އަތްތަކުން ހާވާ ހަޑިތަކުގައި މަދިރި އާލާވެ ގިނަވެގެން އެސޮރުމެން އައިސް އެސޮރުމެންގެ އާންމު ދިރިއުޅުން އުޅެން ފެށުމުން އަހަރެމެން ރުޅި އަންނަނީ މަދިރި ދެކެއެވެ. އެ މަދިރި އާލާވާން ފުރުސަތު ދިން އިންސާނާ އޮންނަނީ މައުސޫމު ވެފައެވެ. އެކަމަކު މިއީ ބުއްދި ހުރި، ވިސްނޭ އިންސާނާއޯލައެވެ! މިވަނީ ކީން ހެއްޔެވެ! މިއީ އަޖައިބެކެވެ!

މަދިރި އާލާވާ ތަންތަން ނައްތާނުލާ މަދިރި މަދެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. މަދިރީގެ އުނދަގޫ ފޯރަނީ އެސޮރުމެން އާލާވާނޭ ތަންތަން ހުންނާތީއެވެ. އެތަންތަން އުފެދެނީ އިންސާނުންގެ ވިޔާނުދާ މުޑުދާރު އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެހެންކަމުން މަދިރީގެ އުނދަގޫ ބޮޑުވުމުން މަދިރި ދެކެ ރުޅި އަންނާނަ ކަމެއް ނެތެވެ. އެކަމުގައި ހަގީގީ ކުށްވެރިންނަކީ ހަމަ އަހަރެމެން އިންސާނުންނެވެ. މަދިރީގެ ކުށެއް ނެތެވެ. އެއީ މައުސޫމު ސުއިއްޕެކެވެ. އެހެންކަމުން މަދިރި މެރުމަށް އެ އަންނަ ޒާތުގެ ފޯރިއެއް، މަދިރި އުފެދޭ ތަންތަން ނައްތާލުމަށްވެސް ގެންނަން އެބަ ޖެހެއެވެ. ދެމެހެއްޓެނިވި ނަތީޖާއެއް ފެންނާނީ އޭރުންނެވެ. އެކަމުގައި އިންސާނާ ފަސްޖެހި ފަރުވާކުޑަކުރާނަމަ އިންސާނާ އަކީ ބޮޑު ކުށްވެރިއެކެވެ. މައުސޫމުގައި އޭރުވެސް މިހާރުވެސް އެ އޮތީ މަދިރީގެ ނަމެވެ.