ޒަމާން ތަރައްގީވެ ގިނަ ކަންކަމާއި ނަންތައް މިވަނީ ބަދަލުވެފައެވެ. އެގޮތުން މިއަދު ބައެއްކަހަލަ މުދައްރިސުންނަށް "ލެކްޗަރާ" އިންނޭ ކިޔައެވެ. މިއީވެސް ހަމަ މުދައްރިސުންނެވެ. ބައެއްފަހަރަށް މިފަދަ މުދައްރިސުންނަށް "ލެކްޗަރާ" އިންނޭ ކިޔުމުން އެމީހުންގެ މަގާމާ ޖާހު ބޮޑުވެގެންދެއޭ ހީވެއެވެ. އަދި އެމީހުންގެ ގަދަރާ ޝަރަފު މަރިވެރިވެގެން ވެއޭވެސް ހީވާ ކަހަލައެވެ. މާތުރަ ހަގީގަތަކީ ހަމަ ކޮންމެ "ލެކްޗަރާ" އަކީވެސް މުދައްރިސެކެވެ.

ޒަމާއެކު ބަދަލުވާ އޮއެވަރުން މިއަދު ފެންނަ މަންޒަރަކީ "ލެކްޗަރާ" އެއް ނަމަ އެ މީހަކަށް ކުރަން ޖެހޭ އިހްތިރާމް ބޮޑުވެފާ ވަރުގަދަ ކަމެވެ. އާދޭހެވެ! އެހެން ވެދާނެއެވެ. ކޮންމެ ކޮންމެ މީހަކަށް "ލެކްޗަރާ" އަކަށް ނުވެވޭނެއެވެ. އެއީ ވަކި ހިސާބަކަށް ވަކި މިންވަރަކަށް މޮޅަށް ކިޔެވީމާ ނޫނީ ނުލިބޭނޭ މަގާމެކެވެ. އަދި އެ "ލެކްޗަރާ" އިންނަކީ މުދައްރިސުންވެސް ތަމްރީނުކޮށްދޭ ބައެކެވެ. މުދައްރިސުންގެވެސް މުދައްރިސުންނެވެ. އެހެންކަމުން ކޮންމެ ގޮތެއްވިޔަސް މުދައްރިސުކަމުގައި "ލެކްޗަރާ" އިންނަކީ މަތީގައި ތިބޭ ބައެކެވެ. އެއާއި އެކު އެމީހުންނަށް ލިބެން ޖެހޭ އިހްތިރާމާ ލޯބި، އެމީހުންނަށް ހައްގެވެ. ނަމަވެސް މިކަމުގައި އެއްވެސް "ލެކްޗަރާއަކު" ބޮޑާވެ ކިބުރުވެރިވުމެއް ނެތެވެ.

އަދުގެ ހާލާ ޒަމާނުގެ ކުލަތަކުގައި ތަފާތު ކުލަތައް ދަނީ ޖެހެމުންނެވެ. މީހުން ދައްކަމުންދާ ވާހަަކަތަކުގެ ބުރަދަން އެގޮތް މިގޮތަށް ކިރެމުން ދެއެވެ. މިއީވެސް އެފަދަ ވާހަކަ އެކެވެ. ގިނަ ބަޔަކު ދައްކާ އެއް ވާހަކަ އެވެ. ނަމަވެސް މިކަމުގެ މައްޗަށް އިލްމީ އަދި ދިރާސީ ނަޒަރަކުން ބަލައިލާ، ވާހަކަ ދައްކާލަން ނުކެރިފައި އޮންނަ މައުލޫއެކެވެ. ދަރިވަރުން އެމީހުންގެ ވައިބަރ ގުރޫޕު ތަކުގައި "ލެކްޗަރާ" އިންގެ ވާހަކަ ދައްކަނީ މަދެއްކޮށެއް ނޫނެވެ. ދެ ދަރިވަރަކު ކޮފީއެއް ބޯލަން ދިޔަސް، ފިލާވަޅެއް ކިޔަންވިޔަސް ހަދަންވިޔަސް ގޮސް ތިބެ ދައްކަނީ ކޮނަމެވެސް "ލެކްޗަރާ" އެއްގެ ވާހަކައެވެ. ރަނގަޅު މީހުންގެ ރަނގަޅު ވާހަކަ އާއި ގޯސް މީހުންގެ ގޯސް ވާހަކައެވެ. ހަގީގަތަކީ މިފަދައިން އެބަޔަކު ނެތްތަނަކު އެ ބައެއްގެ ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ އެދެވިގެންވާ ކަމެއްވެސް ނޫނެވެ.

އެވެނި މިވެނި "ލެކްްޗަރާ" އެއްގެ ނަން ބުނުމަށްފަހު ތައުރީފު ކުރެވޭ އިރު، އަނެއްބައި "ލެކްޗަރާ" އިންގެ ނަންތައް ކިޔުމަށްފަހު ދަރިވަރުން ކިރަނީ އެ "ލެކްޗަރާ" އިންނަށް ނަފްރަތެވެ. ތައުރީފު ކުރާނީ އެ "ލެކްޗަރާ" އެއްގެ ކިބައިގާ މުދައްރިސްކަމުގެ ރީތި ސިފަ ހުރީމުން ކަން ޔަގީނެެވެ. ނަމަވެސް ނަފްރަތު ކުރަނީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟

ނޭނގުނީމާ ބުނެދޭން ތިބޭ މީހުންނަކީ މުދައްރިސުންނެވެ. ނަމަވެސް މި މުދައްރިސުންގެ ތެރެއިން ބައެއް "ލެކްޗަރާ" އިންނަކީ ނޭނގުނީމާ އަދި ބުނެދޭ ބައެއް ބޫނެވެ. އެ މީހުން އެކަންވެސް ހަވާލު ކުރަނީ ދަރިވަރުންނާއެވެ. އަމިއްލަ އަށް ހޯދައިގެން ބަލައިގެން ދަސްކޮށްގެން އައުމަށެވެ. ފަހަރުގައި މިއީ ތައުލީމީ ނިޒާމު ގަބޫލުކުރާ ހަމައަކަށްވެސް ވެދާނެއެވެ. ދެން މިކަންތައް އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ބައެއް "ލެކްޗަރާ" އިން ކުލާހަށް އަންނަނީ އަންނަން ބޭނުން އިރަކުންނެވެ. އަވަހަށް ނިންމާލަން ބޭނުން ނަމަ އެކަންވެސް ކުރެއެވެ. ހަމަ ކުއްލި އަކަށް ކުލާސްތައް ކެންސަލު ވެސް ކުރެއެވެ. ކޮލެޖުތަލާ ޔުނިވަސިޓީ ތަކުގައި ކިޔަވައި ދިނުމުގެ އިތުރުން އެހެން އެތައް މަސައްކަތެއް ކުރެއެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވަނީ ކިޔަވައިދިނުމަށް ހޭދަކުރެވޭ ވަގުތުގެ އަގު ނެތިގެންދިއުމެވެ. މިހާލުގައި ގިނައިން ދެން ހިނގޭނީ ފައިސާގެ ފަހަތުންނެވެ. ތިން ހަތަރު ކޮލެޖުގައިވެސް ކިޔަވައިދެނީ ހަގީގަތުގައި ފައިސާއަށެވެ. މިކަން ދަރިވަރުންނަށް އިހުސާސްވާ ކަމީ އިސްވެ ދެންނެވިފަދައިން ދަރިވަރުން އެވާހަކަ ދައްކާ ކަމެވެ. ބައެއް "ލެކްޗަރާ" އިންގެ ކިބައިގައި ކިޔަވައި ދިނުމުގެ މާ ބޮޑު ޝައުގެއް ނުހުންނަކަން ފާހަގަ ވެއެވެ. ކުލާހު ގަޑީގާވެސް އަމިއްލަ ވިޔަފާރީގެ ކަންކަން ކުރުމާ އެފަދަ ބައެއް މުއާމަލާތްތައް ކުރުމަކީވެސް ހިނގާ ކަންކަމެވެ.

"ލެކްޗަރާ" އަކަށް ވުމަކީ މުދައްރިސްކަމުގައި މާބޮޑު ތަފާތުކަމެއް ކުރިމަތިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. ކިޔަވައިދޭން ޖެހޭ ގޮތާއި މަންހަޖު ބަދަކުވެދާނެއެވެ. ނަމަވެސް މަގާމު ބަދަލުވޭ ހެއްޔެވެ؟ ޕްރީސުކޫލު "އާންޓީ" އަކަސް ބޮޑު ސުކޫލު "ޓީޗަރަކަށް" ވިޔަސް އަދި ކޮލެޖެެއްގެ "ލެކްޗަރާ" އަކަށް ވިޔަސް އެއީ ހަމަ މުދައްރިސުންނެވެ. މުދައްރިސްކަމުގައި ފަރަގުވާނޭ ތަނެއް ނެތެވެ. އެހެންކަމުން މުދައްރިސެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން ހިފަހައްޓެންޖެހޭ އުސޫލުތަކާއި ހަމަތައް ހިފަހައްޓަން ޖެހޭއެވެ. މުދައްރިސެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން ދަރިވަރުންނަށް ދޭންޖެހޭ އަޅާލުމާ އޯގާތެރިކަމާއި ފަރުވާތެރިކަން އުނިނުކޮށް ފޯރުކޮށްދޭން ޖެހޭނެއެވެ. ކޮފީ މޭޒު ތަކާއި ވައިބަރ ގުރޫޕުތަކުގައި "ލެކްޗަރާ" އިންގެ ނައްސި ވާހަކަތައް ދެއްކުމުގެ ފުރުސަތު ނުދެއްވާށެވެ. މުދައްރިސަކާއި މެދު ނަފްރަތެއް އުފެދުމަކީ، އެ މުދައްރިސެއްގެ ފަރާތުން އިލްމު ހޯދާ ލިބިގަތުމަށް އެޅޭ ވަރަށް ބޮޑު ހުރަހެކެވެ. އާދޭހެވެ! ދަންނާށެވެ! ހަމަ ކޮންމެ "ލެކްޗަރާ" އަކީވެސް މުދައްރިސެކެވެ.