ދުނިޔޭގެ ކަނޑުތަކަކީ އޭގެ ފުންކަމާއި ސިއްރުވެރިކަމުން އަޅުގަނޑުމެން ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ޝައުގުވެރިކޮށްލާފައިވާ ކަނޑުތަކެކެވެ. އެއީ ތަފާތު އިކޯސިސްޓަމްތަކުގެ ގެއެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތްކުރާ، އަޅުގަނޑުމެންގެ މޫސުން ދައުރުކުރުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ ދިރިއުޅުމުގެ މުހިންމު ބައެކެވެ. އަހަރެމެންގެ ކަނޑުތަކުގެ އެންމެ އަޖައިބުކުރަނިވި އެއް ކަމަކީ އުދައެރުމާއި ދައުރުވުމެވެ. ނަމަވެސް ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި ސައިންސްވެރިންނަށް އޮއިވަރުގެ ނުވަތަ މި"ޓައިޑަލް ޕެޓަރންތަކަށް" އަންނަ އާދަޔާހިލާފު ބަދަލުތައް ފެންނަން ފަށާފައިވާއިރު، މިއީ ދުނިޔޭގެ ކަނޑުތަކަށް ބޮޑު ބަދަލެއް އައުމުގެ އިޝާރާތެކެވެ.

ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު އުފުލި ދަށަށް ދިއުމަކީ މުހިންމު ގޮތެއްގައި ހަނދާއި އިރުގެ ބިމަށްދަމާ ބާރު ނުވަތަ "ގްރެވިޓޭޝަނަލް ޕުލް"ގެ އަސަރުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ކަމެކެވެ. ދުނިޔެ އޭގެ ގުރުދާގައި އެނބުރޭ ވަރަކަށް ހަނދުގެ ބިމަށްދަމާބާރުން އޭގެ އެންމެ ކައިރީގައިވާ ޕްލެނެޓްގައި އޮއެބޮޑުވެ ލޮނުގަނޑު އުފުލެއެވެ. ހަމައެއާއެކު ދުނިޔޭގެ އިދިކޮޅު ފަރާތުގައި ދުނިޔޭގެ އެނބުރުމުގެ ސަބަބުން އުފެދޭ "ސެންޓްރިފިއުގަލް ފޯސް"ގެ ސަބަބުން އަނެއްކާވެސް ލޮނުގަނޑު އުފުލެއެވެ. މި ބާރުތަކުގެ ގުޅުމުގެ ނަތީޖާއަކަށް ވެގެންދަނީ ކޮންމެ ދުވަހަކު ދިޔަވަރު ބޮޑުވެ ދިޔަވަރު ހިކޭ އާދަޔާ ޚިލާފު އުސޫލެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގިފައިވާ ކަމަކީ އުދައެރުމަކީ ހަމައެކަނި މިކަމުގެ ނަތީޖާއެއް ނޫނކަމާއި އެއީ އެކިއެކި އެހެން ކަންތައްތަކުގެ އަސަރު ވެސް ފޯރާ ކަމެކެވެ.

ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑަށް ބަދަލު އަންނަ އެންމެ މުހިންމު އެއް ކަމަކީ މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ އަސަރެވެ. ދުނިޔޭގެ ފިނިހޫނުމިން މައްޗަށް ދާވަރަކަށް ގްލޭޝިއަރތަކާއި އައިސް ޝީޓްތައް ގިރި، ކަނޑުތަކުގެ ލޮނުގަނޑު އުފުލުމަށް މަގުފަހިވެއެވެ. ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު އުފުލުން ނުވަތަ " ސީލެވަލް ރައިޒް " ނަމުން މަޝްހޫރު މި ހާދިސާގެ ސަބަބުން ގޮނޑުދޮށްތައް ބަދަލުވެ، ޓައިޑަލް ޑައިނަމިކްސް އަށް ބަދަލު އަންނަ ކަމަށް ވަނީ ފާހަގަވެފައެވެ. ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު މައްޗަށް ދިއުމުން އުދައެރުމުގެ ބާރު ފޯރާ މިންވަރާއި ބާރުގަދަވެ، އައްސޭރިފަށުގެ ގިރުމުގެ މައްސަލަ އިތުރުވެ، ފެންބޮޑުވެ، ނާޒުކު ވެށިތައް ގެއްލިގެންދެއެވެ.

ވައިރޯޅިއާއި ފިނިހޫނުމިނާއި ލޮނުގަނޑުގެ ތަފާތުތައް ގުޅިގެން އުފެދޭ ކަނޑުގެ އޮއެވަރުގެ ސަބަބުން ވެސް އުދައެރުމުގެ އުސޫލުތަކަށް ނުފޫޒު ފޯރުވައެވެ. ގުދުރަތީ ގޮތުން ތަފާތުވުމުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އިންސާނުންގެ ސަބަބުން އުފެދޭ މި އޮއިވަރަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން އުދައެރުމުގެ މިންވަރާއި ވަގުތަށް އަސަރު ފޯރާފާނެ އެވެ. މިސާލަކަށް ޕެސިފިކް ކަނޑުގައި ހިނގާ އެލް ނީނޯ އާއި ލާ ނީނާގެ ހާދިސާތަކުގެ ސަބަބުން އެ ސަރަހައްދުގެ އާންމު އުދައެރުމުގެ އުސޫލުތަކަށް ބުރޫއަރައި، ކަނޑުގެ ދިރުންތަކަށާއި އައްސޭރިފަށުގައި ދިރިއުޅޭ ޖަމާއަތްތަކަށް އަސަރުކޮށްފާނެ އެވެ.

އައްސޭރިފަށާއި ކަނޑުގެ އަޑީގެ ބައްޓަމާއި ސިފަތަކަކީ "ޓައިޑަލް ބިހޭވިއަރ" ބައްޓަންކުރުމުގައި ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެކެވެ. ހަނި ޗެނަލްތަކާއި، ފަޅުތަކާއި، ފަޅުތެރެއިން "ޓައިޑަލް ބޯރސް" އުފެދި، އެތަނުން އުފައްދާ ރާޅުން އޮއިވަރާ ދެކޮޅަށް މައްޗަށް ދަތުރުކުރާ ރާޅެއް އުފެދިދާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ޓޮޕޮގްރަފީ، އަންޑަރވޯޓަރ ޓޮޕޮގްރަފީ (ބެތީމެޓްރީ)، އަދި އައްސޭރިފަށުގެ ސްޓްރަކްޗަރސް ފަދަ އާންމު ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން ވަކި ސަރަޙައްދުތަކެއްގައި އޮއިވަރުގެ އުސޫލްތަކަށް ބަދަލު އައިސް، އުދައެރުމުގެ ހާދިސާތަކެއް އުފެދިދާނެއެވެ.

ބަދަލުވަމުންދާ އުދައެރުމާއި އެކަމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ ކަންތައްތައް ރަނގަޅަށް ދެނެގަތުމަށްޓަކައި ސައިންސްވެރިން ދަނީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ކުރިއެރުންތަކުގެ ބޭނުން ހިފަމުންނެވެ. ޒަމާނީ ސެޓެލައިޓް ސިސްޓަމްތަކާއި، އޯޝަނޮގްރަފިކް ސެންސަރުތަކާއި، ކޮމްޕިއުޓަރ މޮޑެލިންގ އުކުޅުތަކުގެ ސަބަބުން "ޓައިޑަލް ބިހޭވިއަރ" މާ ޞައްޙަކޮށް މިންކުރުމާއިއެކު ލަފާކުރެވޭނެއެވެ. މި ވަސީލަތްތަކުގެ ސަބަބުން ދިރާސާވެރިންނަށް ދިގުމުއްދަތުގެ ބަދަލުތައް  ތަހުލީލުކޮށް، ކަނޑުގެ އިކޯސިސްޓަމްތަކާއި، އައްސޭރިފަށުގެ މުޖުތަމައުތަކާއި، އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ޕްލޭނިންގ އަށް ބަދަލުވަމުންދާ އުދައެރުމުގެ އަސަރުތަކާ ބެހޭ އަގުހުރި މައުލޫމާތުތަކެއް ލިބިގެންދާނެއެވެ.

ކަނޑުގެ އުދައެރުމުގެ ބަދަލުވަމުން އަންނަ ޠަބީޢަތުގެ ސަބަބުން އެޑެޕްޓޭޝަން އަދި މިޓިގޭޝަން ސްޓްރެޓެޖީތަކަށް ރައްކާތެރިވުމުގެ އުސޫލްތަކެއް ގެންގުޅެން ޖެހެއެވެ. ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު މަތިވުމާއި އުދައެރުމުގެ އުސޫލުތަކަށް ބަދަލު އައުމުން ކުރިމަތިވާ ނުރައްކާތައް ޖަޒީރާ ޤައުމުތަކުން ވަޒަންކޮށް، ކުރިއަށް އޮތް ބަދަލުތަކަށް ޖަވާބުދާރީވާ ގޮތަށް ރެސިލިއަންޓް އިންފްރާސްޓްރަކްޗާ އާއި ބިން ބޭނުންކުރުމުގެ ޕްލޭނިން އެކުލަވާލަން ޖެހެ އެވެ. ކަނޑުގެ އުދައެރުމާއި ދައުރުވުމަށް ބަރޯސާވާ ޖަޒީރާ ރަށްތަކާއި އިކޯސިސްޓަމްތައް ހިމާޔަތްކުރުމަށް ރައްކާތެރިކަމުގެ މަސައްކަތްތައް ވަރަށް މުހިންމެވެ. ސަރުކާރުތަކާއި ސައިންސްވެރިންނާއި މުޖުތަމައުތަކުގެ މެދުގައި އެއްބާރުލުން ދިނުމަކީ ބަދަލުވަމުންދާ އުދައެރުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވާ ގޮންޖެހުންތައް ކުޑަކުރެވޭނެ ދެމެހެއްޓެނިވި އުސޫލުތަކާއި ސިޔާސަތުތައް އެކުލަވާލުމުގައި ވަރަށް މުހިންމު ކަންކަމެވެ.

 މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއި،  ބިމަަށްދަމާބާރުގެ ސަބަބުން ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު ބަދަލުވަމުންދާ ޠަބީޢަތް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެންނަމުންދާއިރު، މި ބަދަލުތައް ވިސްނައި އެއަށް ހޭނުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ކަނޑުތަކުގެ ސިއްހަތަށް ބަލާ، ވިސްނުންތެރި ފިޔަވަޅުތައް ތަންފީޒުކޮށްގެން، މި ބަދަލުވަމުންދާ އޮއެވަރާއި، އިންސާނިއްޔަތާއި، ކަނޑުތަކަށް ގެދޮރު ކިޔާ ތަފާތު ކަނޑުގެ އިކޯސިސްޓަމްތަކަށް ދެމެހެއްޓެނިވި މުސްތަގުބަލެއް ކަށަވަރުކުރެވޭނެއެވެ.